Ένα ξεκαρδιστικό και ταυτόχρονα πικρό κατσάδιασμα από έναν άντρα «κατάφωρα αδικημένο», μια ιστορία χαμένης αξιοπρέπειας, σεμνοτυφίας, χονδροειδών αστείων και ατέλειωτου πειράγματος,
ένα μονόπρακτο αφηγηματικής αλχημείας που μας βυθίζει στον τρελό κόσμο της σαιξπηρικής κωμωδίας αποτελεί το «I, Malvolio»
(Εγώ, ο Μαλβόλιο) του Τιμ Κράουτς. Μέσα από το κείμενο ο συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός δημιουργεί εκ νέου τη «Δωδέκατη Νύχτα» του Σαίξπηρ, ιδωμένη αυτήν τη φορά από τη ματιά του καταπιεσμένου υπηρέτη Μαλβόλιο. Πρόκειται για το τελευταίο έργο του Tιμ Κράουτς, του οποίου το έργο ιδιοφυώς αποδομεί και διερευνά την ίδια την τέχνη της περφόρμανς, που έκανε πρεμιέρα στο Brighton Festival τον Μάιο του 2010 και από τότε ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο. Θα το δούμε στο «Bios Main», στις 27 και 28 του μήνα, σε συνεργασία της δημιουργικής ομάδας του χώρου με το Βρετανικό Συμβούλιο.
«Δεν είμαι τρελός»
Το «I, Malvolio» είναι απίστευτα αστείο, άκρως συγκινητικό, βαθιά πνευματώδες, σαγηνευτικά απλό, εντελώς ασυμβίβαστο και απίστευτα περίπλοκο την ίδια στιγμή. Το σκηνικό είναι απλό. Ο Τιμ Κράουτς στέκεται στην άκρη του δωματίου και φοράει ένα γελοίο κοστούμι – μία ολόσωμη λεκιασμένη φόρμα, ένα κόκκινο λειρί γαλοπούλας στον λαιμό και ένα ζευγάρι κέρατα στο κεφάλι του και προσπαθεί να ανακτήσει μια κάποια αυτοπεποίθηση. Πράγμα απίθανο δεδομένης της αμφίεσης. Αυτό αμέσως στήνει μια εξαιρετικά κωμική ατμόσφαιρα.
«Δεν είμαι τρελός», απευθύνεται στο κοινό με σοβαρότητα. Παρά τον βαρύ τόνο του, είναι ξεκαρδιστικός. Ο Κράουτς ως Μαλβόλιο μιλά στο κοινό του προσβάλλοντάς το και εκλιπαρώντας το την ίδια στιγμή. Δεν είναι τρελός, εμείς ως κοινό είμαστε αναίσθητοι βάρβαροι. Αυτός απλώς προσπαθεί να διατηρήσει την τάξη, εμείς είμαστε αυτοί που γεμίζουμε σκουπίδια, που μπεκροπίνουμε, διασκεδάζουμε δυνατά και καβγαδίζουμε. Ισως το πιο αστείο σημείο του έργου είναι η επαναλαμβανόμενη σάτιρα του κοινού. Από το να σχολιάζει το «νιαούρισμα» μερικών περιγράφοντας έτσι το συνωμοτικό γέλιο τους, μέχρι πιο σοβαρές κατηγορίες για το πώς είναι να γελάς με τον «αστείο άνθρωπο», μέχρι να τον κάνεις να βάλει τα κλάματα.
Και αυτό μας πάει στο πραγματικό νόημα του κειμένου. Ο «Ι, Malvolio» πραγματεύεται πολύπλοκα και συγκρουόμενα στοιχεία. Εχουμε τον χαρακτήρα του Mαλβόλιο. Ο Tιμ Κράουτς τού δίνει μια δίκαιη ευκαιρία να ακουστεί η δική του πλευρά της ιστορίας. Πολύ πιο δίκαιη από αυτήν που του δίνει ο Σαίξπηρ. Το να ακούς τον Mαλβόλιο να αναδιηγείται τα γεγονότα της «Δωδέκατης Νύχτας» με απλά λόγια -και με λίγο παρασκήνιο από τη δική του οπτική πάντα- είναι σοκαριστικά θλιβερό. Αλλά την ίδια στιγμή ο Κράουτς δεν προσπαθεί καθόλου να δικαιολογήσει τη δυσκολία του πουριτανισμού του Mαλβόλιο. Μπορείς να κατανοήσεις τη θέση του έως έναν βαθμό, αλλά ο ήρωας το παρατραβάει έτσι κι αλλιώς πάρα πολύ για να κερδίσει την απόλυτη συμπάθεια του ακροατηρίου. Μπορείς να φανταστείς πώς ο Μαλβόλιο με έναν συνδυασμό απλής αντίστασης και άσβεστης επιθυμίας θα μπορούσε να αποφύγει την ακραία δυσάρεστη θέση του.
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΜΕ ΤΟ ΚΟΙΝΟ
Οσο όλα αυτά συμβαίνουν με τον Μαλβόλιο, υπάρχει και το παιχνίδι με το κοινό. Καθώς η συμπόνοια μας γι’ αυτόν χάνεται με τον ένα ή με τον άλλον τρόπο, αναγκαζόμαστε να κοιτάξουμε και τον εαυτό μας ως κοινό. Ετσι ο Τιμ Κράουτς σε μία ώρα καταφέρνει να μας πει όλη την ιστορία της «Δωδέκατης Νύχτας» εξιλεώνοντας έναν από τους πιο μονοδιάστατους χαρακτήρες – στόχους και βάζει το κοινό σε διαδικασία να σκεφτεί τις αντιδράσεις του στην κωμωδία από ηθικής πλευράς, κάνοντας το όμως να γελάσει με την καρδιά του.
ΑΠΟ ΤΟ EΔΙΜΒΟΥΡΓΟ
Ο Τιμ Κράουτς πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου το 2003 και έκτοτε αποτελεί ένα από τα δυνατότερα στοιχεία του πειραματικού θεάτρου της Μεγάλης Βρετανίας. Το 2010 απέσπασε το Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού στο Brighton International Festival.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ
akarali@pegasus.gr
