Φωτογραφίες, σχέδια, κολάζ, ζωγραφικά έργα, γλυπτά, βιβλία και εγκαταστάσεις από Ελληνες καλλιτέχνες δημιουργούν «ποιήματα» που μπορούν να ιδωθούν πέρα από το να διαβαστούν
«Μήπως ήρθε ο καιρός η λογοτεχνία να περπατήσει έξω από τις σελίδες του βιβλίου;» Το ερώτημα αυτό έθετε ο ποιητής Μιχάλης Μήτρας στο βιβλίο του «Το άλλοθι της περιγραφής» το 1976, όταν ήδη στην Ελλάδα είχε γεννηθεί το καλλιτεχνικό ρεύμα της οπτικής ποίησης της ποίησης δηλαδή που μπορεί να ιδωθεί, πέρα από το να διαβαστεί. Ενα ρεύμα που αναπτύχθηκε τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 στο εξωτερικό.
Η οπτική ποίηση εκφράστηκε στην Ελλάδα μέσα από την ομώνυμη Ομάδα, αποτελούμενη από ποιητές, συγγραφείς και εικαστικούς. Η 30χρονη δράση της διακαλλιτεχνικής Ομάδας Οπτικής Ποίησης παρουσιάζεται τώρα σε μια ιστορική έκθεση στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Ωδείο Αθηνών), από την Τετάρτη έως τις 2 Σεπτεμβρίου, μέσα από 60 και πλέον έργα σε επιμέλεια της Τίνας Πανδή.
Δανείζεται τον τίτλο της, «Αυτό είναι ένα ποίημα», από μια σειρά φωτογραφιών που είχε τραβήξει η Ερση Σωτηροπούλου στα 1980-81 σε διάφορα σημεία της πόλης. Σε κάθε φωτογραφία υπάρχει η λέξη «ποίηση» ή η φράση «αυτό είναι ένα ποίημα», όπως στους τοίχους μιας εκκλησίας.
Δέκα τέτοιες φωτογραφίες θα παρουσιαστούν στην έκθεση, η οποία περιλαμβάνει επίσης σχέδια, κολάζ, ζωγραφικά έργα, βιβλία, γλυπτά, εγκαταστάσεις, βιντεοπροβολές.
Ανάμεσά τους σχέδια σε μελάνι του Μιχάλη Μήτρα, στα οποία διακρίνονται σε δυσανάγνωστη γραφή, κείμενα ή λέξεις που έχουν βγει από τις σελίδες βιβλίων. Ο Κωστής (Τριανταφύλλου), με τη διπλή ιδιότητα του εικαστικού και του ποιητή (ίδια περίπτωση και ο Δημοσθένης Αγραφιώτης), εκθέτει την εγκατάσταση «Εκτο απόσπασμα από τη χώρα του κανενός. Η τελετουργία του αλφαβήτου», μια οπτικοποίηση κειμένου που «διαβάζεται» αποσπασματικά, μέσα από τα αντικείμενα που την αποτελούν (κλακέτα κινηματογράφου, γραφομηχανή, λάπτοπ, τηλέφωνο, μαξιλάρι κ.ά.).
Από την Οδύσσεια εμπνέεται ο εικαστικός Στάθης Χρυσικόπουλος, για ένα έργο του 1982, με δέκα αληθινά τηλεγραφήματα που «στέλνει» ο Οδυσσέας από σημεία του ταξιδιού του προς την Πηνελόπη: «Πολλούς χαιρετισμούς, επιστρέφω σύντομα. Οδυσσέας». Θα δούμε ακόμη έργα των εικαστικών Γιούλιας Γαζετοπούλου, Κύριλλου Σαρρή, Αλεξάνδρας Κατσιάνη και Θανάση Χονδρού, των ποιητών Νατάσας Χατζιδάκι και Τηλέμαχου Χυτήρη.
55 έργα
Παράλληλα, στο ίδιο χρονικό διάστημα, θα παρουσιαστεί μια άλλη στοχαστική και ποιητική έκθεση, με 55 έργα 25 καλλιτεχνών, Ελλήνων και ξένων, από τις μόνιμες συλλογές και πρόσφατα αποκτήματα, με θέμα τη γλώσσα, τον ήχο, τη μουσική, αλλά και τη σιωπή, ως κοινή μήτρα όλων. Τίτλος της: «Sonic Time. Λόγος. Ηχος/ σιωπή». Πρόκειται για βίντεο/ηχητικές/multuimedia εγκαταστάσεις, μονοκάναλα βίντεο, ηχητικά γλυπτά, σχέδια, διαδικτυακά έργα, cd ήχου, ηχητικά βιβλία και περφόρμανς των τεσσάρων τελευταίων δεκαετιών, που συνιστούν διαφορετικές μορφές σύγχρονης τέχνης.
Ηχοι και σιωπιές
Ο σχεδιασμός της έκθεσης, κατά την επιμελήτρια, διευθύντρια του ΕΜΣΤ, Αννα Καφέτση, ξεκινά από τη μουσειολογική αρχή που θέλει νέα ερμηνευτικά περιβάλλοντα με έργα καλλιτεχνικά ανόμοια. Ο επισκέπτης βαδίζει ανάμεσα σε ήχους και σιωπές, σε έργα που ακούγονται στον χώρο, άλλα που θέλουν ακουστικά και άλλα που τον βάζουν να σκεφτεί, όπως το έργο του Τζον Κέιτζ, η οπτική προβολή του οποίου γίνεται στην οροφή (κάποιος μπορεί να παρακολουθήσει ξαπλωμένος) και ο ήχος ακούγεται κάτω. Το αντίθετο συμβαίνει με το έργο της Δανάης Στράτου, «Τραγούδια πάγου», που προβάλλεται στο πάτωμα (ο επισκέπτης πατά μέσα στην προβολή) και ακούγονται οι ήχοι από την κίνηση των παγόβουνων στην Ανταρκτική. Ολα τα έργα διερευνούν τον ήχο αντικαθιστώντας τη θέαση με την ακρόαση.
Περίπατος
«Οι καλοκαιρινές εκθέσεις του ΕΜΣΤ προτείνουν έναν περίπατο στοχαστικό και ποιητικό ανάμεσα σε ήχους, λέξεις και σιωπές που μας καλούν να αφουγκραστούμε τον κόσμο και τους άλλους γύρω μας, αλλά και τις δικές μας εσωτερικές φωνές, σε μια εποχή δραματικής αναζήτησης» (Αννα Καφέτση)
http://www.emst.gr/GR/Pages/default_new.aspx
ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ
dirouboula@pegasus.gr
