Ενα βιβλίο «φόρος τιμής» του Αγγλου ποιητή προς τον Ελληνα
Ο Λουί Αραγκόν είπε κάποτε ότι ο Γιάννης Ρίτσος είναι «ο μεγαλύτερος ποιητής της εποχής μας». Αυτό μας το υπενθυμίζει ο άγγλος ποιητής Ντέιβιντ Χάρσεντ (γεν. 1942) με αφορμή το βιβλίο «In Secret: Versions of Yannis Ritsos» (σε ελεύθερη απόδοση «Στα κρυφά: Διασκευές του Γιάννη Ρίτσου») όπου δημιουργεί, όπως λέει, τις «δικές μου αποδόσεις ορισμένων ποιημάτων του».
H έκδοση αυτή κυκλοφορεί στην αγγλόφωνη αγορά από τον Ιανουάριο του 2013. Ο Γιάννης Ρίτσος έχει πλούσιο μεταφραστικό παρελθόν στην αγγλική γλώσσα. Ο Ντέιβιντ Χάρσεντ όμως πρόσεξε τις πρώτες μεταφράσεις του Άλαν Πέιτζ στο περιοδικό «The Review» του Ίαν Χάμιλτον. Ο ίδιος ο ποιητής θεωρεί τον όρο «μετάφραση» κάπως περιοριστικό.
«Η ποίηση είναι απολύτως συνυφασμένη με τη γλώσσα στην οποία γράφει ο ποιητής, με τον ρυθμό και την ατμόσφαιρά της. Μια πιστή μετάφραση εν γένει μας εξηγεί τι λέει το ποίημα αλλά δεν μας μεταφέρει κάτι από τη βαθύτερη ουσία του. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τις σχετικές ελευθερίες» όπως έκανε ο ίδιος στα αγγλικά.
Ο Ντέιβιντ Χάρσεντ έχει τιμηθεί με το «Forward Poetry Prize» (2005) ενώ η πιο πρόσφατη συλλογή του «Νύχτα» (Faber&Faber, 2011) ήταν υποψήφια, μεταξύ άλλων, για το μεγάλο ποιητικό βραβείο «T.S. Elliot» και απέσπασε το «Griffin International Poetry Prize» του Καναδά το 2012.
Στο βιβλίο αυτό, έναν «φόρο τιμής», διασκευάζει «σύντομα λυρικά ποιήματα του Ρίτσου, συμπυκνωμένα αφηγήματα που είναι λιτά, αλλά όχι λειψά» και τα οποία «κυριαρχούνται από μια συναισθηματική αντήχηση που είναι ενστικτωδώς ανατρεπτική: ριζωμένη στη καθημερινό, στο σύνηθες αλλά ταυτοχρόνως φορτωμένη με μυστήριο».
Τα σαν αποσταγμένα, μινιμαλιστικά αυτά ποιήματα είναι «σαν μικρά ψυχοδράματα που έχουν μια ακαταμάχητη δύναμη». Ισχύει εν προκειμένω, υποστηρίζει ο άγγλος ποιητής, ότι έλεγε ο Αλμπέρτο Τζιακομέτι για την γλυπτική τέχνη «όσο αφαιρώ τόσο κερδίζω».
Ο Ντέιβιντ Χάρσεντ εντοπίζει «έναν συναισθηματικό δεσμό» ανάμεσα στην ποίησή του και σε αυτήν του Ρίτσου «που δομείται πάνω στην ένταση και το κλίμα». Η «αμεσότητα» και ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται τις εικόνες «που πολλαπλασιάζονται στο νου του αναγνώστη» και είναι αποτυπωμένες με «τη λογική των θραυσμάτων στα όνειρα» τον έχουν επηρεάσει.
«Δημιουργεί μιαν ατμόσφαιρα ανεξίτηλη, δεν μπορείς εύκολα να την ξεχάσεις» καταθέτει τον θαυμασμό του ο άγγλος ποιητής.
Ακούστε τον, υπό τους ήχους του κλαρίνου ενδιαμέσως, να διαβάζει μερικά ποιήματα από το συγκεκριμένο βιβλίο στην ηλεκτρονική έκδοση της βρετανικής εφημερίδας «Guardian».
