«Όσα άστρα είναι στον ουρανό μαργαριταρένια μου και λάμπουν ένα ένα
Τόσες φορές τα μάτια μου μαργαριταρένια μου δακρύσανε για σένα
Άιντε καλέ μάνα αγάπα με κι εμένα, κούνει καλέ μάνα το παιδί για μένα
Αναστενάζω δε μ ακούς μαργαριταρένια μου, κλαίω δε με λυπάσαι
Άιντε καλέ μάνα αγάπα με κι εμένα κούνει καλέ μάνα το παιδί για μένα»
της Λαπριάνας Κυριακού
Με ένα παραδοσιακό σμυρναίικo νανούρισμα, μας καλωσόρισαν στη συνέντευξη τύπου της θεατρικής παράστασης «Κοινός Λόγος» οι πέντε γυναίκες – πρωταγωνίστριες – του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου.
Θέατρο Νέου Κόσμου λίγο μετά το μεσημέρι. Λυδία Κονιόρδου, Ελένη Κοκκίδου, Μαρία Κατσανδρή, Ελένη Ουζουνίδου, Τάνια Παλαιολόγου, ενσαρκώνουν τους ρόλους αυτών των γυναικών, που ήρθε ο πόλεμος να τις μεταμορφώσει.
Το θέατρο του Νέου Κόσμου, δέκα χρόνια μετά το θάνατο της Έλλης Παπαδημητρίου, την τιμά, ανεβάζοντας ένα από τα έργα της «Κοινός Λόγος» σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου.
Πέντε γυναίκες. «Πέντε» αφηγηματικοί διάλογοι γυναικών – καταγραμμένοι από την Έλλη Παπαδημητρίου – έχουν ως πρώτο κοινό τους σημείο, την Ελληνική τους ρίζα. Τι κι αν γεννήθηκαν στον πόντο, στη Σμύρνη, στην Αθήνα. Η κτηνωδία του πολέμου, ή αλλιώς η φρίκη της γενοκτονίας, της σφαγής και του διωγμού είναι ο «κοινός λόγος» που ενώνει τις ψυχές τους. Είναι οι γυναίκες που μέσα από αυτά τα δεινά και με όπλο τη μνήμη τους, προσπαθούν να δώσουν συνέχεια στην επόμενη γενιά, «μεταναστεύοντας» στη νέα γη όπου ναι μεν έχουν κοινή ελληνική ρίζα αλλά θεωρούνται ξένες. Εκεί αρχίζει ο Γολγοθάς της ενσωμάτωσης και της επιβίωσης.
Η Ελένη Κοκκίδου, παίρνοντας πρώτη το λόγο, από τις γυναίκες, τονίζει αυτό που την έκανε να συνειδητοποιήσει είναι ότι ο άνθρωπος για να επιζήσει, γίνεται ένα τέρας. «Αυτό που μου έκανε εντύπωση , είναι ότι ο άνθρωπος στον πόλεμο, έρχεται κοντά στη ζωώδη φύση του.
Τον καθιστά ικανό να σκοτώσει παιδιά, στον εμφύλιο ακόμη να σκοτώσει τον αδελφό του. και τώρα επίσης ζούμε μια περίεργη πόλωση του νότου με αριστερούς δεξιούς Χρυσές Αυγές.. Είναι εντυπωσιακό πόσο εύκολα ο άνθρωπος ξεπερνά την πολιτιστική του ιδιότητα και μπαίνει στη ζωώδη του κατάσταση, για να επιβιώσει. Οι μονόλογοι αυτοί έχουν όλοι μια αξιοπρέπεια. Καμιά γυναίκα δεν κλαίγεται.. οι γυναίκες είναι αυτές που τρέχουν να σώσουν και να προστατεύσουν..Μέσα από αυτή την παράσταση ανταλλάζουμε τα βιώματα μας…. ανταλλάζουν τα βιώματα τους με αξιοπρέπεια.»
Η Μαρία Κατσανδρή, ήταν από τις ηθοποιούς που έπαιξε στην πρώτη παράσταση το 1997, με αφορμή τη δημιουργία του Θεάτρου του Νέου κόσμου. Η ίδια λέει «βίωσα τη δημιουργία της πρώτης παράστασης που ανέβηκε το 1997. Αγαπώ πολύ αυτό το έργο. Φέτος για μένα η παράσταση αυτή, είναι ένα νέο ταξίδι, γιατί είναι νέα άτομα, νέες αναζητήσεις.. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι και εμείς οι έλληνες.. έχουμε καταντήσει να είμαστε πρόσφυγες στην ίδια μας τη χώρα. Δεν υπάρχει πιο σύγχρονος λόγος από τον κοινό λόγο»
{youtube}LcQdDvVNwxQ{/youtube}
Η Ελένη Ουζουνίδου, σχετικά νέα στο θεατρικό χώρο, έθιξε το ρατσισμό που συναντούν οι πρόσφυγες, πηγαίνοντας στο νέο τόπο που θα κατοικίσουν. Μας αφηγήθηκε την αληθινή ιστορία που τις έλεγαν οι δικοί της σχετικά με τον ξεριζωμό τους από τον Πόντο. Τους θεωρούσαν Τουρκόσπορους, ιδέα που έχει περάσει και στη δεύτερη γενιά.
Οι αφηγήσεις αυτές έχουν ως κοινό εφόδιο το λόγο των κοινών ανθρώπων, που συναρμολογεί σωστά την εποχή τους και το κλίμα της, ζωντανεύοντας ατομικές και συλλογικές μνήμες που φωτίζουν διαφορετικά όχι μόνο την ιστορία αλλά και τα σύγχρονα πάθη μας. Οι αφηγήσεις, η μουσική και τα τραγούδια μας μεταφέρουν ήχους και αισθήματα από έναν κόσμο που θυσιάστηκε στους εθνικισμούς του 20ού αιώνα.
Αυτό που μου έκανε εντύπωση, λέει η Λυδία Κονιόρδου είναι ο τίτλος. Η λέξη «κοινός» έχει διπλή σημασία. Είναι ο κοινός του απλού ανθρώπου και ο κοινός του συλλογικού ανθρώπου. Είναι το κούρδισμα που δουλεύουμε και προσπαθούμε να βρούμε τη χρυσή ισορροπία. Ανάμεσα στις ατομικές περιπτώσεις, σε αυτό που είναι συλλογικό – κοινό – αυτό που κάνει τους ανθρώπους ΕΝΑ. Είτε είναι ηττημένοι, είτε νικημένοι. Το κείμενο που έχουμε στα χέρια μας, ενώ έχει να κάνει με απλούς ανθρώπους, μας ξεπερνάει. Υπάρχουν κάποια κομμάτια που νομίζεις τα έγραψε ο Παπαδιαμάντης. Είναι πάρα πολύ σπουδαία γιατί εκεί βλέπουμε τη φλέβα αυτών των ανθρώπων, του τόπου, πως μπορούν μέσα από τον πόνο – τη χαρά να γίνουν ποιητές, να υπερβαίνουν με αυτό τον τρόπο τον πόνο. Έχουμε μεγάλη ψυχή μέσα μας.. Εμένα μου προκαλεί αισιοδοξία αυτό το έργο.. Έχουμε τα αντισώματα της επιβίωσης. Είναι η πορεία μέσα σε ένα φωτεινότερο μέλλον. Μέσα από τις εμπειρίες αυτών των γυναικών βλέπουμε μπροστά. Αυτό που ζούμε δεν είναι τίποτα κοντά σε αυτόν που έζησαν αυτοί οι άνθρωποι. Επηρέασαν τον τόπο αυτό με τον πολιτισμό που φέρανε μαζί τους. Αυτό το ξεχνάμε» ‘
Ο Σκηνοθέτης του “Κοινού Λόγου” Βαγγέλης Θεωδορόπουλος, επηρεασμένος από τα γράμματα της ΄’Ελλης Παπαδημητρίου, στα εφηβικά του χρόνια, την καθιστά μέντορα του. Και γι αυτό απαντά ε τον τρόπο του στις σκέψεις μας, γιατί ανεβάζει αυτό το έργο, αυτή τη χρονική στιγμή «Την πρώτη απόπειρα θεατρικής παρουσίασης του Κοινού Λόγου, με τίτλο Άσκηση Αφήγησης, την έκανα με αφηγητές, αγόρια και κορίτσια, να κάθονται σε μια σειρά από καρέκλες καφενείου, μπροστά σ’ ένα τελάρο ζωγραφισμένο από τον Μάρκο Καμπάνη, όπου φαινόταν η κορυφογραμμή του Υμηττού. Η προσπάθειά μας τότε ήταν, όχι να μιμηθούμε τα πρόσωπα που αφηγούνται, αλλά ν’ ανακαλύψουμε τους ρυθμούς και τα χρώματα μιας γλώσσας γνήσιας και άμεσης όσο και τα γεγονότα της ζωής που μεταφέρει.
Εννέα χρόνια αργότερα, το 1997, ήρθε η ώρα να καταπιαστώ πολύ πιο οργανωμένα με τον Κοινό Λόγο, στην αυλή της ζυθαποθήκης του ΦΙΞ όπου στη συνέχεια διαμορφώθηκε το Θέατρο του Νέου Κόσμου, με ένα γυναικείο θίασο που τον έχω στην καρδιά μου: Ανθή Ανδρεοπούλου, Όλγα Δαμάνη, Μαρία Κατσανδρή, Τζίνη Παπαδοπούλου και με κορυφαία τη Σούλα Αθανασιάδου.
Αναπόφευκτα κι αυτή τη φορά το ζητούμενο ήταν η έρευνα του αφηγηματικού λόγου στο θέατρο: αναζητούσαμε τα κατάλληλα θεατρικά μέσα για να ζωντανέψουμε αυτό το Λόγο, που όσο κι αν είναι κοινός διέπεται από καλλιτεχνικούς κανόνες καλά κρυμμένους, γι’ αυτό και πιο αυστηρούς. Στην ουσία θέλαμε να βρούμε το θεατρικό αντίστοιχο αυτών των κανόνων.
Η παράσταση αυτή επαναλήφθηκε το 2004, με δύο αντικαταστάσεις: η Γιώτα Φέστα και η Εύα Νέδου ήρθαν στη θέση της Όλγας Δαμάνη και της Τζίνης Παπαδοπούλου.
Τώρα, είκοσι χρόνια από το θάνατο της Έλλης και δεκαέξι από εκείνη την παράσταση που καθόρισε το στίγμα του θεάτρου μας, επανέρχομαι άλλη μια φορά στον Κοινό Λόγο. Με σκηνικό ένα μνημείο, όχι σαν κι αυτά που φτιάχνουν σε δημόσιους χώρους οι εξουσίες, αλλά ένα δικό μας μνημείο, από αυτά που φτιάχνονται με την καρδιά, με το αίμα και με το δάκρυ. Δεκαέξι χρόνια δεν είναι λίγα: ούτε εγώ είμαι πια ο ίδιος, ούτε η εποχή μας (αυτή κι αν άλλαξε), ούτε η ματιά μας στην ιστορία, ούτε το ελληνικό θέατρο. Έτσι, ξανακοιτάζοντας αυτό το πολύτιμο υλικό, αντικαταστήσαμε κάποιες αφηγήσεις με άλλες, που ξαφνικά είχαν αποκτήσει καινούριο νόημα στη σημερινή συγκυρία, το ίδιο έγινε και με τις μουσικές. Το βασικό όμως στοιχείο που διαφοροποιεί τη σημερινή παράσταση είναι ο θίασος, που με εξαίρεση τη Μαρία Κατσανδρή είναι καινούριος, και όπως είναι φυσικό κάθε ηθοποιός με την προσωπικότητά του ανασύρει άλλους θησαυρούς από τα κοιτάσματα αυτού του Λόγου. Που έρχεται από τον Όμηρο, επικοινωνεί υπόγεια με τους Τραγικούς, και θα συνεχίσει να αρδεύει γλώσσα και συναίσθημα όσο υπάρχουν άνθρωποι στη γωνιά αυτή της γης που μας έλαχε”
{youtube}U6_o6myDrRQ{/youtube}
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ :
Σκηνοθεσία : Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος
Σκηνικά – Κοστούμια : Αντώνης Δαγκλίδης
Επιλογή & διδασκαλία τραγουδιών : Κώστας Βόμβολος
Επιμέλεια κίνησης : Αγγελική Στελλάτου
Φωτισμοί : Σάκης Μπιρμπίλης
Φωτογραφίες : Μαριλένα Σταφυλίδου
ΠΑΙΖΟΥΝ ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ :
Λυδία Κονιόρδου, Ελένη Κοκκίδου, Μαρία Κατσανδρή, Ελένη Ουζουνίδου, Τάνια Παλαιολόγου
Προπώληση εισιτηρίων:
– Για το Φεστιβάλ Αθηνών:
online στο www.greekfestival.gr/ Τηλεφωνικά στο +30 – 210 32 72 000 (καθημερινά 9:00-21:00)/ Από τα εκδοτήρια του Φεστιβάλ/ Από τα βιβλιοπωλεία ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ και τα καταστήματα PUBLIC
– Για την περιοδεία:
online στο viva.gr
Καλοκαίρι 2013 ΚΟΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ
Τόπος Ημερομηνία παράστασης
Φεστιβάλ Αθηνών, Πειραιώς 260 Τετάρτη 19/6
Φεστιβάλ Αθηνών, Πειραιώς 260 Πέμπτη 20/6
Βύρωνας, Θέατρο Βράχων Πέμπτη 27/6
Μαρκόπουλο, Θέατρο Σάρας Παρασκευή 28/6
Ν.Μάκρη, Πολιτιστικό και Αθλητικό Πάρκο Νέας Μάκρης Σάββατο 29/6
Πειραιάς, Βεάκειο Θέατρο Δευτέρα 1/7
Πετρούπολη, Μικρό Θέατρο Πέτρας «Πήτερ Μπρουκ» Τρίτη 2/7
Ηλιούπολη, Δημοτικό Θέατρο Άλσους «Δημήτρης Κιντής» Τετάρτη 3/7
Χαλάνδρι, Ευριπίδειο Θέατρο Ρεματιάς Χαλανδρίου Πέμπτη 4/7
Χαλάνδρι, Ευριπίδειο Θέατρο Ρεματιάς Χαλανδρίου Παρασκευή 5/7
Άλσος Αττικό Σάββατο 6/7
Δελφοί, Θέατρο Φρύνιχος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών Δευτέρα 8/7
Λαμία, Φεστιβάλ Οίτης, Τόπος Τεχνών Χώρα Τρίτη 9/7
Βόλος, Πολυχώρος Άξιον Εστί Τετάρτη 10/7
Λάρισα, Κηποθέατρο Αλκαζάρ Πέμπτη 11/7
Αρχαίο Θέατρο Δίου, Φεστιβάλ Ολύμπου Παρασκευή 12/7
Κοζάνη, Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο Κοζάνης Σάββατο 13/7
Τρίκαλα, Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο Τρικάλων (Φρούριο) Δευτέρα 15/7
Θεσσαλονίκη, Γιορτές Ανοιχτού Θεάτρου, Θέατρο Κήπου Τρίτη 16/7 Τετάρτη 17/7 Πέμπτη 18/7 Παρασκευή 19/7
Σέρρες, Ανοιχτό Αμφιθεάτρο Τ.Ε.Ι. Σερρών Κυριακή 21/7
Ξάνθη, Θερινό Δημοτικό Αμφιθέατρο Ξάνθης Δευτέρα 22/7
Κομοτηνή, Θερινό Δημοτικό Θέατρο Κομοτηνής Τρίτη 23/7
Αλεξανδρούπολη, Κηποθέατρο Δήμου Αλεξανδρούπολης Τετάρτη 24/7
Καβάλα, Κάστρο, Φεστιβάλ Φιλίππων & Θάσου Πέμπτη 25/7
Καβάλα, Κάστρο, Φεστιβάλ Φιλίππων & Θάσου Παρασκευή 26/7
Θάσος, 1ο Δημοτικό Σχολείο Λιμένα, Φεστιβάλ Φιλίππων & Θάσου Σάββατο 27/7
Βέροια, Θέατρο Άλσους «Μελίνα Μερκούρη» Τρίτη 30/7
Σίβηρη, Φεστιβάλ Κασσάνδρας, Αμφιθέατρο Σίβηρης Τετάρτη 31/7
Ιωάννινα, Υπαίθριο Θέατρο Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών Παρασκευή 2/8
Κέρκυρα, Θέατρο «Ρένα Βλαχοπούλου» Μον Ρεπό Σάββατο 3/8
Κέρκυρα, Θέατρο «Ρένα Βλαχοπούλου» Μον Ρεπό Κυριακή 4/8
Πρέβεζα, Δημοτικό Θέατρο Πρέβεζας «Γιάννης Ρίτσος» Δευτερα 5/8
Ήλιδα, 23ο Φεστιβάλ Αρχαίας Ήλιδας, Θέατρο Αρχαίας Ήλιδας Τετάρτη 7/8
Πύλος, Νιόκαστρο Παρασκευή 9/8
Αρχαίο Εκκλησιαστήριο Μεσσήνης Σάββατο 10/8
Κεφαλονιά, Ληξούρι, Κηποθέατρο Ιακωβάτειου Βιβλιοθήκης Κυριακή 11/8
Κεφαλονιά, Αργοστολι, Αύλειος Χώρος ΞΕΝΙΑ Δευτέρα 12/8
Ζάκυνθος, Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο Ζακύνθου Τρίτη 13/8
Τήνος, Λουτρά, Φεστιβάλ Τήνου Σάββατο 17/8
Πάρος, Θέατρο Πάρκου Πάρου Δευτέρα 19/8
Ιεράπετρα, Κύρβεια 2013, 3ο Γυμνάσιο Ιεράπετρας Τετάρτη 21/8
Ηράκλειο, Κηποθέατρο «Μ. Χατζιδάκις» Πέμπτη 22/8
Ρέθυμνο, Θέατρο Ερωφίλη, Φρούριο Φορτέτσα Παρασκευή 23/8
Χανιά, Θέατρο Ανατολικής Τάφρου Σάββατο 24/8
Νεμέα, Θέατρο Αρχαίων Κλεωνών, Κόρινθος (Green Theater) Δευτέρα 26/8
Πάτρα, Ρωμαϊκό Ωδείο Τρίτη 27/8
Ξυλόκαστρο, Θέατρο Βασίλης Γεωργιάδης Τετάρτη 28/8
Τρίπολη, Θέατρο Άλσους Αγίου Γεωργίου Πέμπτη 29/8
Καλαμάτα, Αμφιθέατρο Κάστρου Παρασκευή 30/8
Αιγάλεω, Θέατρο Αλέξης Μινωτής (Αλσος Αιγάλεω) Δευτέρα 2/9
Παπάγου, Φεστιβάλ Παπάγου-Χολαργού, Κηποθέατρο Παπάγου Παρασκευή 6/9
Ραφήνα, Υπαίθριο Θέατρο Δημοτικού Κολυμβητηρίου Ραφήνας Σάββατο 7/9
Σαλαμίνα, Ευριπίδειο Θέατρο Κυριακή 8/9
Νίκαια, Δημοτικό Κηποθέατρο Νίκαιας Δευτέρα 9/9
Αθήνα, Θέατρο «Δόρα Στράτου» Τρίτη 10/9
Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείου Πέμπτη 12/9
Νέα Σμύρνη, Άλσος Νέας Σμύρνης Σάββατο 14/9
{youtube}CCbCad63A4w{/youtube}
