Τι είναι το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης – Τι φέρνει για την Ευρωζώνη η κίνηση της ΕΚΤ και πώς ωφελούνται οι αγορές…Του Μιχάλη Παναγιώτου.
Θετικές επιπτώσεις στις τιμές των κρατικών ομολόγων και ενίσχυση της ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης ώστε να δοθούν δάνεια με χαμηλότερα επιτόκια, φέρνει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Τι είναι, όμως, το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) που συγκεντρώνει πάνω του τα μάτια των διεθνών αγορών; Είναι η αγορά κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ προκειμένου να διοχετευτεί χρήμα στο σύστημα και να δημιουργηθούν συνθήκες ευνοϊκές για την ανάπτυξη.
Αν και δεν γνωρίζουμε όλες τις παραμέτρους του προγράμματος, η ποσοτική χαλάρωση λειτουργεί ως εξής:
Οταν μία οικονομία βρίσκεται σε ύφεση, η κεντρική τράπεζα -εν προκειμένω η ΕΚΤ- έχει το εργαλείο της μείωσης των επιτοκίων για να δώσει την απαραίτητη «ανάσα» στην οικονομία. Με τη μείωση των επιτοκίων το χρήμα γίνεται φτηνότερο και έτσι οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά έχουν κίνητρο να επενδύσουν και να καταναλώσουν περισσότερο.
Στην περίπτωση της Ευρωζώνης τα επιτόκια βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά (στο 0,05%) και συνεπώς μια τέτοια παρέμβαση είναι αδύνατη, ενώ τα αρνητικά επιτόκια θα έκαναν τους καταθέτες να σηκώσουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες.
Η λύση λοιπόν είναι η ΕΚΤ (όπως έπραξε στο παρελθόν και η FED) να αγοράσει από τις κεντρικές τράπεζες της κάθε χώρας-μέλους ομόλογα -κρατικά στην περίπτωση της Ευρωζώνης- ελπίζοντας ότι στη συνέχεια οι τράπεζες θα ρίξουν «φρέσκο» χρήμα στην αγορά χρηματοδοτώντας επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Ομως, στην περίπτωση της Ευρωζώνης τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, καθώς ο κ. Ντράγκι θα πρέπει να κάμψει πρωτίστως τις αντιρρήσεις της Γερμανίας, για να προχωρήσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Παράλληλα, για να είναι αποτελεσματικό το πρόγραμμα οι αγορές ομολόγων θα πρέπει να «μεταφράζονται» σε πολλά δισ. ευρώ. Οι αγορές αυτές των κρατικών ομολόγων θα είναι ανάλογες με το ποσοστό των μετοχών που διαθέτει το κάθε κράτος-μέλος στην ΕΚΤ. Αυτό σημαίνει ότι θα αγοράζει πολύ περισσότερα γερμανικά ομόλογα απ’ ό,τι ελληνικά.
Επίσης, για να καμφθούν οι αντιρρήσεις της Γερμανίας η ΕΚΤ θα αγοράζει τα ομόλογα από τις κατά τόπους κεντρικές τράπεζες (π.χ. την Τράπεζα της Ελλάδος), οι οποίες θα αναλαμβάνουν και το ρίσκο.
Υποστηρικτές
Σημειώνεται ότι οι υπέρμαχοι του QE παραπέμπουν σε εκθέσεις της Fed και της Τράπεζας της Αγγλίας, που δείχνουν ότι οι αγορές τίτλων συνέβαλαν στην αύξηση του ΑΕΠ και του πληθωρισμού.
Από την άλλη πλευρά οι πολέμιοι αντιπαραθέτουν ότι η αγορά κρατικών ομολόγων σε μια νομισματική ένωση 19 ανομοιογενών κρατών, είναι άκρως περίπλοκη. Και θα άρει την πίεση για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που κατά τον σκληρό «πυρήνα» της Ευρωζώνης είναι το πραγματικό φάρμακο για τα χρόνια προβλήματα της περιοχής, και χαρακτηρίζουν το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ως απλό «παυσίπονο».
Σύμφωνα με τον Anshu Jain, συνδιευθύνοντα σύμβουλο της Deutsche Bank: «Το QE σημαίνει σταθερότητα για την Ευρώπη και ένα καλύτερο περιβάλλον αναφορικά με τις προβλέψεις για επισφάλειες στις πιστώσεις, λιγότερες χρεοκοπίες και ένα σταθερό τοπίο το οποίο πρέπει να είναι καλό για τις τράπεζες. Εξίσου σημαίνει πολύ χαμηλά επιτόκια και πραγματική καταστροφή για τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια. Θα είναι μία τεράστια πρόκληση, θα υποφέρουν οι καλύτεροι κλάδοι των τραπεζικών εργασιών όπως είναι οι καταθέσεις».
