Παρτιζάνος της ζωής,Πιστός στον πολιτικό κινηματογράφο,πιστός στον άνθρωπο έως το τέλος. Μέχρι χθες δηλαδή ,που έκλεισαν τα μάτια του,αφήνοντας το αποτύπωμά του οχι μόνο στον Ευρωπαϊκό Κινηματογράφο,αλλά στην παγκόσμια οθόνη της 7ης Τέχνης.Ο Αντρει Βάιντα ο Πολωνός σκηνοθέτης που αποτύπωσε πάνω στο φίλμ με σκληρό ρεαλισμό την παράνοια του Β΄Παγκόσμιου πολέμου,εφυγε στα 90 του χρόνια απο τουτο τον κόσμο χθές στις 9 Οκτωβρίου.
Οι πρώτες ταινίες του Αντρέι Βάιντα ξεχώρισαν για τον σκληρό ρεαλισμό και την μετα-πολιτική, υπαρξιακή τους διάσταση που αφορούσαν την παράνοια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά την πρώτη του πρόταση «Generation», σκηνοθέτησε το «Kanal» που έφτασε το 1957 μέχρι τις Κάνες, κατακτώντας το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής. Ένα χρόνο μετά ο Βάιντα υπογράφει το «Στάχτες και Διαμάντια», την κορυφαία ταινία της φιλμογραφίας του. Αυτή μας μεταφέρει λίγο πριν το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, όπου ένας Πολωνός παρτιζάνος, μέλος εθνικιστικής οργάνωσης, διατάσσεται να σκοτώσει έναν κομμουνιστή ηγέτη. Μια μπαρόκ ταινία, που αποδίδει τέλεια την ιδεολογική σύγχυση της γενιάς του πολέμου.
Έχοντας μπει ήδη μπει στην ελίτ των Ευρωπαίων σκηνοθετών, ο Πολωνός δεξιοτέχνης συνέχιζε να παράγει ταινίες με ακατάπαυστο ρυθμό. Ταυτόχρονα, όμως, συμμετέχει και σε κινήματα που στόχευαν στον εκδημοκρατισμό της σοσιαλιστικής χώρας. Στα δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’70 εντάσσεται στην Αλληλεγγύη του Λεχ Βαλέσα, με την ενεργό πολιτική του στάση να επηρεάζει και το κινηματογραφικό έργο του. Ξεκινώντας με τον «Άνθρωπο από Μάρμαρο» το 1977 και συνεχίζοντας με τον «Άνθρωπο από Σίδερο» το 1981 –Χρυσός Φοίνικας στις Κάνες- ο Αντρέι Βάιντα γνωρίζει τη δεύτερη ακμή της καριέρας του, αλλά και τη δυσμένεια του καθεστώτος. Το 1984 γυρίζει στη Γαλλία το «Δαντών» με πρωταγωνιστή τον Ζεράρ Ντεπαρτιέ, κερδίζοντας το ΒAFTA Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Μετά την πτώση του Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι, ο Πολωνός σκηνοθέτης επιστρέφει στην πατρίδα του έχοντας απελευθερωθεί από το βάρος της λογοκρισίας. Αυτό δυστυχώς δεν συνέπεσε με μια τρίτη απογείωση της καριέρας του, παρουσιάζοντας σ’ αυτό το διάστημα τις πιο αδύναμες ταινίες της φιλμογραφίας του. Πάντως, τα «Κατίν» (2007 ), «Γλυκιά Έξαψη» (2009 ) και η βιογραφία «Βαλέσα: Η Δύναμη της Ελπίδας» (2014 ) πήραν διανομή σε δεκάδες χώρες και γνώρισαν φεστιβαλικές διακρίσεις.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι τέσσερις ταινίες του Αντρέι Βάιντα έχουν μπει στην πεντάδα για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και πιο συγκεκριμένα «Η Γη της Επαγγελίας» (1975 ), «Οι Δεσποινίδες του Βίλκο» (1979 ), «Ο Άνθρωπος από Σίδερο» (1981 ) και το «Κατίν» (2007 ).
