γράφει η Λαμπριάνα Κυριακού
Στη Συρία και συγκεκριμένα στο Χαλέπι, ταξίδεψε με το φωτογραφικό του φακό ο ανταποκριτής του BBC Jeremy Bowen.
Ο Jeremy Bowen, περπάτησε στους δρόμους του ερειπωμένου και ισοπεδωμένου πια από τις βόμβες και τις σφαίρες του πολέμου, σήμερα Χαλεπίου, και συγκλονισμένος είπε ότι δεν μπορεί να το χωρέσει το μυαλό του, ότι μια πόλη με τόση ιστορία πίσω της, είναι πια νεκρή.
Το Χαλέπι είναι από τις πλέον πολύπαθες πόλεις του Συριακού Εμφυλίου που ξεκίνησε το 2011.
Περιήλθε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία την εποχή του σουλτάνου Σελίμ Α΄. Οι Οθωμανοί έδωσαν μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη της πόλης λόγω του μουσουλμανικού πληθυσμού, ορίζοντάς την πρωτεύουσα του σαντζακίου του Χαλεπίου. Η πόλη έγινε η δεύτερη μεγαλύτερη της αυτοκρατορίας μετά την πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη.
Παρήκμασε μόνο μετά την άνοδο της Δαμασκού και την εξάντληση των αποθεμάτων του μεταξιού στην Περσία, καθότι βρισκόταν στον εμπορικό δρόμο για την Ευρώπη. Επιδημίες χολέρας (1823) και πανώλης (1827) θέρισαν το 25% του πληθυσμού της πόλης. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο πληθυσμός του Χαλεπίου ήταν περίπου 110.000 κάτοικοι.
Μετά τον διαμελισμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας με τη Συνθήκη των Σεβρών (1920), το Χαλέπι ορίστηκε υπό τη διοίκηση των Γάλλων μαζί με ολόκληρη την υπόλοιπη Συρία. Μεγάλη τότε δυσαρέσκεια προκάλεσε η απώλεια του παραλιακού σαντζακίου της Αλεξανδρέττας από τον Κεμάλ σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης (1924). Οι Γάλλοι χώρισαν τη Συρία σε 3 αυτόνομα κρατίδια: Τη Δαμασκό, το Χαλέπι και το κράτος των Αλαουϊτών, αλλά την επόμενη χρονιά η Δαμασκός επαναστάτησε (1925). Οι Γάλλοι προσπάθησαν με δημοψήφισμα να ζητήσουν από τους κατοίκους του Χαλεπίου να ψηφίσουν υπέρ της ανεξαρτησίας τους, αλλά δεν τα κατάφεραν λόγω της οικονομικής κρίσης.
Η Συρία ανεξαρτητοποιήθηκε από τους Γάλλους το 1946 αλλά οι σκληρές συγκρούσεις ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες πόλεις, το Χαλέπι και την πρωτεύουσα Δαμασκό, συνεχίστηκαν με τη δημιουργία δύο κομμάτων: το Εθνικιστικό Κόμμα στη Δαμασκό (1946) και το Λαϊκό Κόμμα στο Χαλέπι (1948), το οποίο ζητούσε τη μεταφορά της πρωτεύουσας. Το Λαϊκό Κόμμα με αρχηγό τον Σισακλί έφτασε στο σημείο να ζητάει ακόμα και την ένωση της Συρίας με το Ιράκ. Αργότερα η Συρία ενώθηκε πολιτικά με την Αίγυπτο του Νάσερ (1958), με νέες συγκρούσεις να ξεσπάνε ανάμεσα στο Χαλέπι που ήταν υπέρ και στη Δαμασκό που ήταν εναντίον αυτής της ένωσης. Τελικώς, η ένωση διαλύθηκε ύστερα από κίνημα που ξέσπασε στη Δαμασκό (1960). Η Δαμασκός τελικά επικράτησε με τον Χαφέζ – αλ – Άσαντ που εξελέγη πρόεδρος της Συρίας (1971 – 2000), μετά το θάνατο του οποίου εξελέγη πρόεδρος ο γιος του Μπασάρ αλ Άσαντ.
Ας κάνουμε μια αναδρομή κάποιες χιλιετίες πίσω:
Το Χαλέπι, ήταν μια από τις παλαιότερες πόλεις του κόσμου, με ανθρώπινες εγκαταστάσεις από την 7η χιλιετία π.Χ. Την 3η χιλιετία π.Χ. αποτελούσε τμήμα του γειτονικού βασιλείου της Έμπλας και ονομαζόταν Αρμί, ενώ γύρω στο 3000 π.Χ. πήρε το όνομα Χαλπέ (για τους Έλληνες Χαλιβών, επειδή ήταν το μεγαλύτερο κέντρο παραγωγής χάλυβα στην περιοχή). Τον 18ο αιώνα π.Χ. εγκαταστάθηκαν στην πόλη πληθυσμοί χουρριτικής καταγωγής, οι οποίοι δημιούργησαν το ισχυρό βασίλειο του Γιαμχάντ με ιδρυτή τον Σουμού επού (1810-1780 π.Χ.). Σημαντικότερος βασιλιάς του Γιαμχάντ ήταν ο γιος του Γιαρίμ Λιμ Α΄ (1780-1764 π.Χ.). Το βασίλειο του Γιαμχάντ διατηρήθηκε περίπου δύο αιώνες και καταλύθηκε από τον βασιλιά των Χετταίων Μουρσίλις Α΄ το δεύτερο χρόνο της εκστρατείας του στην Ανατολή, λίγο πριν κατακτήσει τη Βαβυλώνα, όπου ανέτρεψε την δυναστεία του Χαμουραμπί, παραδίδοντας την πόλη στους Κασσίτες. Τον 16ο αιώνα π.Χ. κατέκτησαν το Χαλέπι οι τότε κυρίαρχοι της Ασίας Μιτάννι, το διατήρησαν στην εξουσία τους άλλους δύο περίπου αιώνες μέχρι την εποχή που πέρασε οριστικά στα χέρια των Χετταίων με τον κατακτητή βασιλιά τους Σουπιλουλιούμα Α΄ (1344 1322 π.Χ.). Οι Χετταίοι μετέτρεψαν την πόλη σε κέντρο λατρείας του μεγαλύτερου θεού τους, του θεού των καιρικών φαινομένων Τεσούμπ. Μετά την καταστροφή της αυτοκρατορίας των Χετταίων από τους Λαούς της Θάλασσας (12ος αιώνας π.Χ.) το Χαλέπι έγινε έδρα του νεοχεττιτικού βασιλείου του Αρπάντ. Διατηρήθηκε ώς την εποχή που καταστράφηκε από τον Ασσύριο βασιλιά Τιγκλάθ Πιλεσέρ Γ΄ (740 π.Χ.) μετά από τριετή πολιορκία. Μετά τους Ασσυρίους η περιοχή έμεινε ερειπωμένη και πέρασε διαδοχικά στα χέρια των Βαβυλωνίων και των Περσών ώς την εποχή που κατακτήθηκε από τους Έλληνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμασαν την πόλη Βέροια λόγω των εποίκων με τους οποίους έχτισε την νεότερη πόλη ο βασιλιάς των Σελευκιδών της Συρίας Σέλευκος Α΄ Νικάτωρ από την Βέροια της ελληνικής Μακεδονίας.
Ο Jeremy Bowen περπάτησε από το Τζαμί Umayyad στην Ακρόπολη της πόλης, που είναι χτισμένη από το 13ο αιώνα.
«Πριν από τον πόλεμο ήταν ένα από τα αγαπημένα εκδρομή για τους ανθρώπους του Χαλεπίου και πολλοί επισκέπτες τους για μια κρύα ημέρα του χειμώνα, το έκτο έτος του πολέμου, ήταν ζοφερή και θλιβερή.». Αυτές οι εικόνες είχαν αρχικά αναρτηθεί από τον Jeremy στο Twitter @BowenBBC
