Είναι από τους ανθούς του θεάτρου που μοσχοβολούν μεράκι και έμπνευση. Υποκριτικά, ο Γρηγόρης Μπαλλάς και η Μαριάννα Λιανού, μου τράβηξαν το ενδιαφέρον από την πρώτη στιγμή που τους είδα στη σκηνή.
Έτσι θέλησα να μιλήσουμε για τα «Περιστατικά» του Δανιήλ Χαρμς, την παράσταση όπου πρωταγωνιστούν, μαζί με την επίσης ταλαντούχα Αννα Χανιώτη. Ένα έργο αρκετά δυσκολοδιάβατο, σε σκηνοθεσία Νάνσυς Μπούκλη, που θα παίζεται για ακόμα δυο Δευτερότριτα (13/14 & 20/21 Φεβρ) στο BIOS TESLA.
μιλάνε με τη Λαμπριάνα Κυριακού
Μια παρεξήγηση, με πολλές ιστορίες βγαλμένες από τη ζωή, σε μια παράσταση. Όλα μαζί συνθέτουν τα «Περιστατικά» του Δανιήλ Χαρμς. Καταρχάς για πολλούς που δεν γνωρίζουν, ποιος είναι ο Χαρμς;
Μαριάννα: Πρόκειται για Ρώσσο συγγραφέα που ασχολήθηκε πολυ με το διήγημα. Ενα μεγάλο μέρος των γραπτών του προοριζόταν για παιδιά. Συνήθιζε να κρατάει σημειώσεις για τα πάντα ακόμα και λίστες σουπερ μαρκετ. Διώχθηκε απο το σταλινικό καθεστώς και πέθανε επειδή ξέχασαν να τον ταϊσουν εκεί όπου κρατούνταν! Αυτά μου έμειναν στη μνήμη καθαρά γι αυτόν μετά απ’ όσα διάβασα.
Γρηγόρης: O Χαρμς επίσης ήταν σουρεαλιστής και πριν το θέατρο παραλόγου, κατηγορήθηκε για αντισοβιετιστής, φυλακίστηκε με τη κατηγορία ηττοπαθούς στάσης απέναντι στα πολιτικά της τότε Ρωσίας. Μέλος της avant guard ομάδας λογοτεχνών Oberiu (μαζί με τον Μαγιακόφσκι) χαρακτηρίζεται από τους κρυμμένους θησαυρούς της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Τα Περιστατικά, συλλογή περιγραμματικών ιστοριών θυμίζουν παιδικά παραμύθια που υπονομεύονται πάντα στο τέλος με το χαρακτηριστικό φαινομενικά κυνικό του τρόπο γραφής. Αλλά και ο κυνισμός του αυτοϋπονομεύεται και αυτό πιστεύω ότι εν τέλει είναι το στοιχείο που κάνει τον Χαρμς μεγάλο ποιητή.
Τρεις ηθοποιοί. Τρεις καρέκλες, ένα κίτρινο γάντι, λίγο ψωµί, τα λαµπάκια, ένα ψεύτικο χέρι… το σκηνικό. Ποια είναι η δομή των ιστοριών; Πώς συνδέονται μεταξύ τους.
Γρηγόρης: Οι ιστορίες που αφηγούμαστε είναι γύρω στις 12 και δεν συνδέονται όπως άλλωστε και στο βιβλίο. Δραματουργικά υπάρχει ένωση των ιστοριών χωρίς να δένονται νοηματικά η μία με την επόμενη. Όσο η παράσταση εκτυλίσσεται όμως μπαίνουν όλες οι ιστορίες κάτω από την ίδια ατμόσφαιρα που προκύπτει από τις σκηνικές δράσεις.
Μαριάννα: θέλω να τονίσω ότι μεταξύ τους οι ιστορίες , συνδέονται με διάφορους τρόπους όπως η παύση ή με κάποιο συνειρμός, με παροιμίες και παιχνίδια.
«Κάθε σοφία είναι καλή, εφόσον κάποιος την έχει καταλάβει, λέει ο συγγραφέας – ποιητής. Ποιο είναι το μήνυμα, που θέλετε να επικοινωνήσετε στο θεατή;
Γρηγόρης: Αυτό στην παράσταση ποικίλει στον κάθε θεατή οπότε δεν μπορώ να σου απαντήσω ως προς το τι αποκομίζει ο μέσος όρος των θεατών. Στόχος είναι για μένα η ένωση ενός θεατή με κάποιον από τους χαρακτήρες παρά το παράλογο της ιστορίας. Να έρθει δηλαδή το παράλογο λίγο πιο κοντά σε αυτό που θεωρούμε εμείς λογικό.
Μαριάννα: Το παράλογο είναι δίπλα μας κάθε μέρα, τόσο που δεν το ξεχωρίζουμε πολλές φορές και το περνάμε για λογικο.
Η παράνοια των χαρακτήρων του Χαρμς, μπορεί να μη γίνει εύκολα κατανοητή; Εσείς που τους ενσαρκώνετε πώς τους κρίνετε και πώς τους δικαιολογείτε;
Γρηγόρης: Προσωπικά ο Χάρμς πιστεύω ότι αφιερώνει με οικονομία χρόνο σε περιστατικά ζωής αυτών των χαρακτήρων όπως η διαδικασία ύπνου ή μια βόλτα στην αγορά και εξετάζει με τρόπο ασυνήθιστο αυτές τις διαδικασίες. Δεν υπάρχουν δηλαδή ροζ δεινόσαυροι. Οι χαρακτήρες είναι βαθιά ανθρώπινοι, η λειτουργία τους ανασκάπτεται. Ένας άνθρωπος, μπαίνει στο μπαούλο για να δει τι θα γίνει, ενας άλλος κοιμάται στο πάτωμα ενώ στο κρεβάτι ξαγρυπνά. Τι μπορεί να κρύβεται πίσω απο καθημερινές λειτουργίες. Εχει να κάνει προφανώς με το πως έχουμε μάθει τον κόσμο παρόλα αυτά ο λόγος που είναι έτσι ο κόσμος παραμένει ολωσδιόλου άγνωστος. Αρα;
Μαριάννα: Δεν το κρίνω ιδιαίτερα . Ούτε τους βρισκω παράλογους να σας πω την αλήθεια. Απλά πράγματα θέλουν. Να κοιμηθουν,να φανε ενα γαλλικο φρατζολάκι να γυρίσουν στο σπιτι τους Κι ολο προβλήματα συναντούν , αυπνίες χάνουν το φρατζολάκι ,σκοντάφτουν και γλιστρούν. Δε φταίνε αυτοι!
«Τι είναι άραγε αληθινό και τι ψέµα;
Γρηγόρης: Πιστεύω ότι εν τέλει αυτά τα 2 είναι φτιαγμένα ως αντίθετα στο βωμό ενός κοινού κώδικα συνύπαρξης με τον άλλο πάνω όμως σε ένα άγνωστο πεδίο. Δε θα μπορούσε το πεδίο να επιτρέπει την αλήθεια και το ψέμα χωρίς να διαχωρίζονται; Είναι πια κάτι πολύ δύσκολο γιατί δεν έχουμε μάθει αλλιώς. Θέλει αναζήτηση εκ νέου της κοσμοθεωρίας μας.
Τι είναι αυτό που σας προκάλεσε δυσφορία αλλά και σας γοήτευσε, ζώντας τα «περιστατικά» και διαβάζοντας το κείμενο;
Γρηγόρης: ”Ηταν ένας κοκκινομάλλης που δεν είχε μαλλιά και συνεπώς κοκκινομάλλη τον έλεγαν μόνο υποθετικά.”
Μαριάννα: Πολλές φορές δεν καταλάβαινα τι θα ήθελα να πω μέσα απο τα κείμενα αυτά. Μου πήρε καιρό μία γενική αίσθηση να γίνει μια συγκεκριμένη θέση.
Θα προσεγγίζατε ξανά ένα άλλο κείμενο του συγγραφέα; Αν ναι ποιο;
Γρηγορης: Μπορεί στο μέλλον, ποιος ξέρει. Χαίρομαι πολύ που τον ανακάλυψα γιατί βρήκα κατι πολύ προσωπικό στον Χάρμς.
Μαριάννα: Το γαλάζιο τετράδιο ίσως κάποτε!
Η επόμενη σας κίνηση;
Γρηγόρης: Η επόμενη μου κίνηση, όπως θα λεγε ο Χάρμς, είναι να πιάσω με το δεξί μου χέρι το νερό, να το…
Μαριάννα: Ένα ταξίδι μακρινό.
Καλές Επιτυχίες σας εύχομαι και σύντομα να σας δω σε μια νέα θεατρική δουλειά.
Σας Ευχαριστούμε
Info:
Κείμενο: Περιστατικά, Δανιήλ Χαρμς
Μετάφραση: Ροδούλα Παππά, Εκδόσεις Νεφέλη
Σκηνοθεσία: Νάνσυ Μπούκλη
Ερμηνείες: Άννα Χανιώτη, Γρηγόρης Μπαλλάς, Μαριάννα Λιανού
Φωτογραφίες: Ευτυχία Βλάχου
Bios Tesla: Πειραιώς 84 /τηλέφωνο κρατήσεων 21 0342 5335 Δευτέρα- Τρίτη στις 21:00 Εισιτήρια: γενική είσοδος: 10ευρώ /μειωμένο (ατέλειες-ανεργίες-φοιτητικό). Τελευταία παράσταση: 21 Φεβρουαρίου
