Του Νίκου Στέφου
Όλοι, μα όλοι μιλάνε για χωρικά ύδατα, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα χωρίς να γνωρίζουν τις έννοιες ή επειδή τις έχουν μπερδεμένες στο μυαλό τους. Άλλοι γιατί είναι εσφαλμένα πληροφορημένοι και άλλοι γιατί εκ φύσεως θέλουν να δείξουν σε φίλους τους και αγνώστους ότι είναι μύστες του σοβαρού αυτού του θέματος…
Θέλησα λοιπόν με το παρακάτω κείμενό μου να ρίξω λίγο φως σε αυτές τις σύνθετες αλλά εθνικά ευαίσθητες έννοιες, ένα κείμενο μακροσκελές – και άρα αντιπαθές για τους περισσότερους αναγνώστες επιδιώκοντας όμως να φανώ χρήσιμος με τις μικρές μου δυνάμεις.
Με ένα κείμενο που έγραψα όχι με την ιδιότητα του δημοσιογράφου αλλά με την άγνωστη στους περισσότερους ιδιότητά μου ως Πολιτειολόγου και Διεθνολόγου.
Αρχίζουμε λοιπόν!
Μάθημα 1ον: Τι είναι υφαλοκρηπίδα;
Κατ’ αρχήν το έδαφος και το υπέδαφος των χωρικών υδάτων είναι περιττό να ορισθούν ως υφαλοκρηπίδα από τη στιγμή που τα χωρικά ύδατα αποτελούν έτσι ή αλλιώς κυριαρχία του παράκτιου κράτους! Το νομικό ζήτημα της υφαλοκρηπίδας αφορά το έδαφος που βρίσκεται κάτω από τη θάλασσα πέραν των χωρικών υδάτων μέχρις ότου αυτό να καταπέσει με απότομη κλίση στο βυθό της ανοιχτής θάλασσας. Η κλίση αυτή συνήθως εμφανίζεται σε βάθος 100-200 μέτρων…
Η άποψη της Συμβάσεως της Γενεύης του 1958 τροποποίήθηκε όμως το 1977 με την Τρίτη Διάσκεψη περί του Δικαίου της Θάλασσας και ορίζει ότι “η υφαλοκρηπίδα περιλαμβάνει τον βυθό της θάλασσας και το υπέδαφος των υποθαλασσίων περιοχών που εκτείνονται πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης και σε απόσταση έως 200 ναυτικών μιλίων ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις και πέραν των 200 μιλίων υπό τους όρους της κλίσεως του εδάφους που προανέφερα. Δεν αναγράφω τους νομικούς όρους “υφαλοπλαίσιο” και “υφαλοπρανές” για να μη δημιουργηθεί σύγχυση στον αμύητο αναγνώστη.
Μάθημα 2ον: Η υφαλοκρηπίδα δεν είναι κυριαρχία!
Τα χωρικά ύδατα, όπως εξήγησα παραπάνω, αποτελούν κυριαρχία του παράκτιου κράτους. Όχι όμως και η υφαλοκρηπίδα. Και στην προκειμένη περίπτωση το Oruc Reis πλέει σε διεθνή ύδατα πάνω από την υφαλοκρηπίδα την οποία η Ελλάς δικαίως θεωρεί ως δική της εφόσον βάσει του Δικαίου της Θάλασσας τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα, άρα και η Κρήτη, κάτι που αρνείται επιμόνως η Τουρκία ισχυριζόμενη ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα!
Να σημειωθεί πάντως ότι η επίμαχη περιοχή του Καστελόριζου δεν είναι ακόμα ΑΟΖ γιατί δεν έχει ανακηρυχθεί ως τέτοια ή δεν έχει συμφωνηθεί έτσι με γειτονικό κράτος βάσει διμερούς συνθήκης, εν προκειμένω με την Τουρκία και όχι γιατί τα σύνορά μας βρίσκονται στον 28ο μεσημβρινό, δηλαδή στη Ρόδο όπως ανακριβώς ή υστερόβουλα αναγράφεται ή διαδίδεται…
Μάθημα 3ον: Μόνο κυριαρχικά δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα!
Πρέπει επίσης να διευκρινήσουμε και κάτι άλλο πολύ σημαντικό:
Στην υφαλοκρηπίδα το παράκτιο κράτος ασκεί μόνο κυριαρχικά δικαιώματα. Δεν ασκεί κυριαρχία. Δηλαδή, έχει το αποκλειστικό δικαίωμα βάσει δικής του νομοθεσίας να εξερευνά και να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς πόρους της υφαλοκρηπίδας του που βάσει της Συμβάσεως της Γενεύης του 1958 (αρθρο 2, εδάφιο 4) περιλαμβάνουν “τους μεταλλευτικούς πόρους (π.χ. πετρέλαιο, φυσικό άεριο) και άλλους μη ζώντες πόρους του βυθού της θάλασσας και του υπεδάφους (π.χ. απολιθωμένα, εχινόδερμα καρκινοειδή) όπως επίσης και τους ζώντες οργανισμούς που ανήκουν στα καθιστικά είδη, (π.χ.σπόγγοι, κοράλια, μαργαριτάρια κλπ)
Το Oruc Reis κατά συνέπεια δεν έχει ως τώρα παραβιάσει ελληνικά χωρικά ύδατα. Και δεν θα το κάνει. Δεν θα πάει μέσα στα 6 ναυτικά μίλια της Ελλάδας. Το ίδιο αφορά και τα τουρκικά πολεμικά σκάφη. Πλέουν σε διεθνή ύδατα κάτω από τα οποία όμως υπάρχει η υφαλοκρηπίδα την οποία δικαίως διεκδικεί η Ελλάδα.
Μάθημα 4ον: Πότε παραβιάζεται η υφαλοκρηπίδα από το Oruc Reis;
Παραβίαση της υφαλοκρηπίδας μας μπορεί να υπάρξει ΜΟΝΟ στην περίπτωση κατά την οποία το ερευνητικό σκάφος της Τουρκίας επιχειρήσει σεισμικές έρευνες και όχι επειδή ισχυρίζεται ότι απλώνει καλώδια! Το άπλωμα καλωδίων δεν είναι παραβίαση αλλά προετοιμασία για παραβίαση της υφαλοκρηπίδας την οποία προς το παρόν καλεί το Πολεμικό μας Ναυτικό να σταματήσει. Εάν όμως αρχίσει τις έρευνες, τότε η Ελλάς έχει το νόμιμο δικαίωμά της να προστατεύσει την υφαλοκρηπίδα της και να προχωρήσει στα δέοντα.
Συμπέρασμα:
Μακρηγόρησα αλλά ουσιαστικά έγραψα πολύ λίγα για να γίνει όσο γίνεται πιο κατανοητό ποιο είναι το πρόβλημα, ποια η αλήθεια και πού το ψέμα, η άγνοια και η ημιμάθεια για θέματα που είναι λεπτά και εθνικώς ευαίσθητα…
Ευχαριστώ ειλικρινά για την υπομονή τους όλους όσους κατάφεραν να διαβάσουν ως το τέλος το κείμενο και είμαι στη διάθεσή τους για επιπλέον διευκρινήσεις…
