Τζον Κράξτον – Μια ελληνική ψυχή. Της Δέσποινας Μακρινού

Thumbnail
Facebook
Twitter
LinkedIn

Της Δέσποινας Μακρινού

” Δεν μπορώ να σου περιγράψω πόσο ευχάριστη είναι αυτή η χώρα και ο υπέροχος ζεστός ήλιος όλη την ημέρα και το βράδυ ταβέρνες, ζεστές γαρίδες σε ελαιόλαδο και υπέροχο κρασί και η απαλή γλυκιά μυρωδιά των ελληνικών πεύκων. Δε θα γυρίσω ποτέ στην Αγγλία. Πως θα μπορούσα ?”

 O Τζόν Κράξτον λάτρεψε την Ελλάδα με πάθος. Ήλθε στη χώρα μας σε ηλικία 23 ετών μετά τον πόλεμο , ταλαιπωρημένος απο την υγεία του ( αδιάγνωστη φυματίωση) και απο τα τραύματα του πολέμου (το σπίτι του στο Λονδίνο καταστράφηκε απο τον βομβαρδισμό). Κατάφερε να επιβιβαστεί λαθραία σε ένα μαχητικό αεροπλάνο, με τη σύζυγο του Βρετανού πρέσβη στην Αθήνα.

Ταξίδεψε στο Αιγαίο και έζησε τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής του εξερευνόντας τις ομορφιές της χώρας μας. Απόλαυσε και απαθανάτισε τις μικρές καθημερινές συνήθειες των ανθρώπων της θάλασσας και της υπαίθρου, στους εξαιρετικούς πίνακες ζωγραφικής.

Ολα σχεδόν τα έργα του εξυμνούν τη θάλασσα, τη ζωή, τη φύση, τους ανθρώπους τηςΕλλάδας.

Προτιμούσε να ζωγραφίζει τους απλούς ανθρώπουςμε τους οποίους του άρεσε να περνάει τον χρόνο του.

Η συνάντηση του με τους αδελφούς Fermor, τον έφερε στο πρώτο ελληνικό νησί τον Πόρο. Στον Πόρο γνώρισε τον Λουσιέν Φρόυντ και απο τότε αναπτύχθηκε μιά μεγάλη φιλία.μαζί περπάτησαν στα δύσκολα χρόνια του πολέμου και χαρακτηρίστηκαν ως τα αρχέτυπα της σκοτεινής και μελαγχολικής τέχνης του νεορομαντισμού.

Μίσησαν κάθε συμβατικότητα στη ζωή και στην τέχνη.

Στον Πόρο ξεκίνησε και η μακρόχρονη φιλία του με τον Γιώργο Σεφέρη.

Το 1947 έκανε το πρώτο ταξίδι του στην Κρήτη, για να γνωρίσει την γενέτειρα του Ελ Γκρέκο. Εκεί συνδέθηκε με έναν Κρητικό χασάπη, που μόλις είχε απολυθεί απο τον στρατό. Οταν εκείνος χόρεψε ζειμπέκικο κάτω απο το μινωικό ανάκτορο κάνοντας ανάποδο σάλτο πάνω απο μία πεσμένη καρέκλα, ο Κράξτον εμπνεύστηκε, συνέδεσε την φιγούρα με τα ταυροκαθάψια της Κνωσού και μετέφερε την εικόνα στα σχέδια του για το μπαλέτο “Δάφνις και Χλόη” , που ανέβηκε στην βασιλική Οπερα του Covent Garden του Λονδίνου.

Ο πιο στενός φίλος του, υπήρξε ο Χατζηκυριάκος Γκίκας στο εξοχικό του οποίου στην Υδρα, φιλοξενήθηκε αρκετές φορές. Το 1960 αγόρασε ένα βενετσιάνικο σπίτι στο λιμάνι των Χανίων. Το πρώτο βράδυ το πέρασε με τον Ουίστον Τσώρτσιλ και την Μαργκό Φοντέιν διασκεδάζοντας στην θαλαμηγό του Αριστοτέλη Ωνάση.

Ωστόσο την επόμενη μέρα επέστρεψε σε αυτό που τον ικανοποιούσε περισσότερο και που δεν ήταν άλλο απο την “ταβερνιάρικη” ζωή. Υπήρξε ένας αντισυμβατικός καλλιτέχνης , αρνούμενος κάθε μορφή τυπικότητας και συμβιβασμού.

Ποτέ δεν μπήκε στη διαδικασία να διεκδικήσει κάποια γραφειοκρατική επικύρωση, δεν ειχε ούτε καν δίπλωμα οδήγησης. Η πολυπλοκότητα στις γνώσεις του στηριζόταν αποκλειστικά στην προσωπική του μελέτη .

Φημιζόταν για το ιδιαίτερο χιούμορ του, το οποίο απέδιδε στα ελληνικά ή τα αγγλικά. “Οταν δεν είχα μοτοσυκλέτα ένοιωθα σαν Κένταυρος που μεταμορφώνεται σε κουρδιστό αλογάκι”.Κατά την περίοδο της χούντας αναγκάστηκε να φύγει απο την Ελλάδα γιατί όπως ειπώθηκε το “είχε παρατραβήξει με τα αστεία του “.

Το ενδιαφέρον του και τα αστεία ανέκδοτα για  τους φαντάρους, οδήγησαν πολλούς να πιστέψουν ότι ενδιαφερόταν για στρατιωτικά μυστικά.

Ωστόσο δεν ήταν παρά ένας “αφελής” ξένος , όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων.

Στα περιπου 10 χρόνια της απομάκρυνσής του απο τηνΕλλάδα βρήκε καταφύγιο στο Εδιμβούργο -«την Αθήνα του Βορρά».

Εκεί σχεδίασε μια ταπισερί αποτίοντας φόρο τιμής στην παραδοσιακή κρητική υφαντουργία και στη μυθολογία, το κλίμα, τα τοπία και τον αισθησιασμό της Ελλάδας.

( Η ταπισερίR”Τοπίο με στοιχείαRτης φύσης” αποτελεί το κεντρικό θέμα της Εκθεσης στο Μουσείο Μπενάκη σήμερα). Επέστρεψε στην Ελλάδα με το τέλος της δικτατορίας.

Εγκαταστάθηκε στο σπίτι του στα Χανιά

.Οι πρώτες προσεγγίσεις του στον κόσμο του Αιγαίου  είχαν επιρροές απο τον Πικάσο και τον Μιρό.

Σταδιακά κατάφερε να βρεί το δικό του στύλ, αφομοιώνοντας τη γλυπτική της αρχαιότητας, τα βυζαντινά ψηφιδωτά, τη ζωγραφική της Κρητικής τέχνης, στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής.

Ο ψαράς με τα χταπόδια βγαίνει απο την ελληνική μυθολογία, ο χασάπης θυμίζει την αρχαία αγορά της Αθήνας,ο Κρητικός βοσκός μάχεται με τον άγριο ταύρο απο την μινωική εποχή

Στην προσωπική του ζωή ήταν ένας ομοφυλόφιλος άντρας, που ωστόσο αγαπούσε πολύ τις γυναίκες.

Προερχόταν απο μία πολυμελή οικογένεια μουσικόφιλων μποέμ του Λονδίνου. Αγαπούσε πολύ τη ζωή, δε νοιαζόταν για την τέχνη του, δεν επεδίωκε να πουλήσει τους πίνακες του, ούτε κάν να τους ολοκληρώσει. Ζούσε τις στιγμές και δεν επιθυμούσε παρά μόνο την απόλαυση.

Πέθανε σε νοσοκομείο του Λοντου Λονδίνου το 2009 και οι στάχτες του σκορπίστηκαν στο λιμάνι των Χανίων

Στις 13 Απριλίου με θέμα “Τζον Κράξτον – Μία ελληνική ψυχή” , εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη, στην Βασιλίσσης Σοφίας, η έκθεση αφιερωμένη στα 100 χρόνια απο τη γέννηση του μεγάλου Αγγλου φιλέλληνα.

Η έκθεση είναι περιοδεύουσα με επόμενο σταθμό τα Χανιά. Φιλοξενεί 90 έργα χωρισμένα σε τέσσερις ενότητες. Καλύπτουν όλες τις περιόδους της σταδιοδρομίας του “απαράμιλλου πορτραιτίστα και  τοπογράφου στην Ελλάδα των μέσων του 20ου αιώνα”.

Σχετικά Άρθρα

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies για να σας προσφέρει μία καλύτερη εμπειρία.