Γράφει η Δέσποινα Μακρινού
Φρίντα Κάλο . Το Πονεμένο κορίτσι
6 Ιουλίου 1907 – 13 Ιουλίου 1954
“Γεννήθηκα άτυχη”
Ηταν Ιούλιος του 1954, όταν το Πονεμένο Κορίτσι του Μεξικού, κέρδισε την Αθανασία σε ηλικία μόλις 47 ετών. Στη σύντομη ζωή της τα άντεξε όλα.
Πάθος, έρωτες, φόβο, απογοήτευση, δημιουργία, αλλά και πολύ θλίψη και πόνο.
” Και τελικά μπορούμε να αντέξουμε πολλά περισσότερα απο όσα νομίζουμε” έλεγε.
Η Μαγκνταλένα Κάρμεν Φρίντα Κάλο Καλντερόν, γεννήθηκε στην πόλη του Μεξικού απο Γερμανοεβραίο πατέρα και Ισπανομεξικάνα μητέρα. Σε ηλικία μόλις 6 ετών γνώρισε τον σωματικό πόνο, όταν αρρώστησε απο πολιομυελίτιδα και απέκτησε σοβαρή κινητική αναπηρία.
Σαν να μην έφτανε αυτό , στα 18 της, και ενώ επέβαινε στο τράμ, σε μία δυνατή σύγκρουση με διερχόμενο λεωφορείο, τραυμάτησε σοβαρά τη σπονδυλική της στήλη. Χρειάστηκαν πολλές εγχειρήσεις, αμέτρητες ώρες πόνου, θλίψης και μοναξιάς για να μπορέσει να αναρρώσει.
Με την ανάρρωσή της άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα ζωγραφικής, ενώ παράλληλα εικονογραφούσε βιβλία ιατρικής για να καλύπτει τα έξοδα των σπουδών της.
Σταθμός της ζωής της υπήρξε η γνωριμία με τον ήδη γνωστό ζωγράφο Ντιέγκο Ριβέρα. Παντρεύτηκαν την ίδια χρονιά το 1929.
” Ο γάμος ενός ελέφαντα με μία περιστέρα” σχολίασε η μητέρα της όταν το έμαθε.
Πράγματι με τον Ριβέρα είχαν τεράστιες διαφορές, που δεν επικεντρωνόταν μόνο στη σωματική διάπλαση. Είχαν μεγάλη ηλικιακή διαφορά. Εκείνος 43, εκείνη 22 ετών. Εκείνος είχε ήδη δύο διαζύγια και δύο κόρες απο τους προηγούμενους γάμους. Εκείνη γνώριζε ότι δύσκολα θα αποκτούσε παιδιά.
Ακολουθούσαν διαφορετικά καλλιτεχνικά ρεύματα. Ο Ριβέρα ήταν διάσημος για τις εξαιρετικές τοιχογραφίες του, ενώ η Φρίντα ασχολήθηκε με παραστάσεις εμπνευσμένες απο δημοφιλή λαικά έθιμα του Μεξικού.
Κοινό σημείο του ζευγαριού ήταν η κομματική τους ταυτότητα στο Κομμουνιστικό Κόμμα.
Το 1930 ζευγάρι ταξίδεψε στην Αμερική για μία παραγγελία που είχε αναλάβει ο Ριβέρα. Η Φρίντα τον ακολούθησε ως “πιστή” σύζυγος , όταν όμως γνώρισε μία διάσημη τότε τενίστρια, εξαφανίστηκε μαζί της για αρκετές μέρες.
Η σχέση του ζευγαριού υπήρξε γενικά θυελλώδης. Ο Ριβέρα είχε συνεχώς εξωσυζυγικές σχέσεις , τις οποίες φυσικά η Φρίντα γνώριζε και αρνιόταν να τις δικαιολογήσει , παρά τις επίμονες και ειλικρινείς προσπάθειες του Ντιέγκο για την “απαραίτητη” πολυγαμία.
Οκτώ χρόνια αργότερα η Φρίντα συναντά στο Μεξικό τον Γάλλο καλλιτέχνη Αντρέ Μπρετόν. Ο Μπρετόν ενέταξε την τεχνοτροπία της στον υπερρεαλισμό.
Την ίδια χρονιά έκανε την πρώτη της ατομική έκθεση στη Νέα Υόρκη.
Ενα χρόνο μετά , το 1939 βρίσκει στο συζυγικό κρεββάτι της , την αδελφή της Χριστίνα με τον Ριβέρα και εξοργίζεται. Ζητά αμέσως διαζύγιο.
Σημαντικό κεφάλαιο στη ζωή της υπήρξε η γνωριμία με τον Σοβιετικό εξόριστο “Λέων Τρότσκι“.
Το φλέρτ μεταξύ τους κράτησε έως τη δολοφονία του Τρότσκι στις 20 Αυγούστου του 1940. Ο Ριβέρα και η Φρίντα θεωρήθηκαν ύποπτοι και ενώ αναμενόταν η ανάκριση και η σύλληψη τους , ο Ριβέρα διέφυγε στο Σαν Φρανσίσκο και η Φρίντα φυλακίστηκε. Με την απελευθέρωσή της ταξίδεψε στην Αμερική, συνάντησε τον Ριβέρα και για δεύτερη φορά ξαναπαντρεύτηκαν.
Ωστόσο, μία χρόνια λοίμωξη την υποχρέωσε να νοσηλευτεί για αρκετό διάστημα. Οι αμέτρητες χειρουργικές επεμβάσεις , τα πολλαπλά μοσχεύματα στα οστά, που απο τα 18 της χρόνια είχαν ταλαιπωρήσει τον οργανισμό της , δημιουργούσαν σοβαρές λοιμώξεις. Ο πόνος , η θλίψη, η μοναξιά, η απογοήτευση , η αδικία για μιά ζωή γεμάτη δυσκολίες αποτυπώνονται στους πίνακες της. Ο ακρωτηριασμός που ακολούθησε στο ένα πόδι, τη γέμισε δυστυχία και απελπισία.
‘Επινα για να πνίξω τη θλίψη μου, αλλά η καταραμένη βρήκε τρόπο να κολυμπά”
Στους ανεκτίμητους πίνακες της, κυριαρχούν τα έντονα χρώματα. Αναφέρονται επιρροές απο διάφορα ευρωπαικά καλλιτεχνικά ρεύματα, όπως απο τον ρεαλισμό, τον υπερρεαλισμό και τον συμβολισμό.
Τα περισσότερα έργα της έγιναν ενώ νοσηλευόταν στα διάφορα νοσοκομεία και είναι αυτοβιογραφίες.
” Ζωγράφιζα τον εαυτό μου γιατί μόνο αυτόν έβλεπα καθημερινά. Μόνο αυτόν ήξερα καλά “.
Η Φρίντα Κάλο αποτελεί σήμερα καλλιτεχνικό σύμβολο, τόσο στο χώρο της Τέχνης, όσο και στο χώρο του Φεμινιστικού κινήματος. Τα αυτοβιογραφικά πορτραίτα της αντιτίθενται στην σεξιστική άποψη, που θέλει τις γυναίκες επιτηδευμένα περιποιημένες. Τα σμικτά φρύδια ,το μουστάκι , οι “αντρικές” συνήθειες δεν εμπόδισαν καθόλου την τέλεια γυναικεία εικαστική απόδοση.
“Δεν δίνω δεκάρα για το τι σκέφτεται ο κόσμος. Γεννήθηκα μιά σκύλα. Γεννήθηκα άτυχη. Αλλά ήμουν ευτυχισμένη με τον τρόπο μου . Δεν καταλάβατε αυτό που είμαι. Εγώ είμαι η αγάπη. Είμαι η χαρά. Είμαι η ουσία. Είμαι ηλίθια. Είμαι αλκοολική. Είμαι επίμονη. Εγω είμαι . Απλά είμαι”.
