Πίσω από την “είδηση” πού καταγράφει όσα ξετυλίγονται στον πλανήτη μας, προσφέροντας στον καθένα μας την δυνατότητα να ασκεί το δικαίωμα του στην ενημέρωση, υπάρχει ο δημοσιογράφος , ο ρεπόρτερ, ο φωτογράφος…
Φορέας ενός μηνύματος. Φωνή όσων δεν μπορούν να ακουστούν. Αυτόπτες μάρτυρες που “καταθέτουν” φέρνοντας στο φώς όσα, ορατά, συμβαίνουν αλλά και όσα τυλίγονται με “πέπλο” αθέλητης η σκόπιμης συσκότισης και “αγνοιας”…
“Αφηγούμαι την ιστορία, αποτυπώνω το συμβάν, τόν πόλεμο, τις κάθε είδους Κρίσεις, ώστε εσείς να αποφασίσετε τι θέλετε νά κάνετε.
Η αποστολή μου είναι νά εξασφαλίσω ότι κανείς δεν θα μπορεί να πεί “δεν γνώριζα” . Γιάννης Μπεχράκης, πολυβραβευμένος φωτογράφος/ρεπόρτερ, παρών στις μεγαλύτερες παγκόσμιες κρίσεις στις τελευταίες δεκαετίες.
Πόσο ασφαλείς στην άσκηση της αποστολής τους όμως είναι αυτοί οι άνθρωποι που αποτυπώνουν κρίσιμα γεγονότα για την ενημέρωση, αλλά και βοηθούν στην αφύπνιση του κοινωνικού συνόλου , παγκοσμίως;
Σύμφωνα με τον The New Humanitarian, στις 16 Ιανουαρίου του 2023, o απολογισμός για την χρονιά που πέρασε υπήρξε τραγικός:
Τον περασμένο χρόνο, το 2022, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της UNESCO, ογδόντα έξι (86) δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στά Μέσα Ενημέρωσης, σκοτώθηκαν σε όλο τον κόσμο.
Ένας κάθε τέσσερις μέρες !!!
Στην ίδια ανακοίνωση του Διεθνούς Οργανισμού, υπογραμμίζεται ότι “μετά από χρόνια διαδοχικών μειώσεων, η απότομη αύξηση τού αριθμού των
δημοσιογράφων που έχασαν τη ζωή τους ενώ επιτελούσαν την εργασία τους, είναι ανησυχητική” και καλεί τις Αρχές να εμποδίζουν αυτά τα εγκλήματα και κατ’ επέκταση την Ατιμωρησία που τα ακολουθεί” .
Την χρονική περίοδο 2019-2020, ο αριθμός τών δολοφονημένων δημοσιογράφων έφτασε , κατά μέσο όρο, τους 58 ετησίως, για να εκτοξευθεί σε σχεδόν διπλάσιο αριθμό , μόνο για το 2022!!!
Αυτές οι πρωτοφανείς απώλειες, υπογραμμίζουν τις αυξανόμενες ρωγμές στα συστήματα κράτους Δικαίου διεθνώς και επισημαίνουν την αποτυχία των Κρατών να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, για την προστασία των δημοσιογράφων και την πρόληψη και δίωξη τών εγκλημάτων εναντίον τους .
Οι πιο θανατηφόρες περιοχές για τους δημοσιογράφους, ήταν η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική, με περισσότερους νεκρούς από τους μισούς, που σκοτώθηκαν σε όλο τον κόσμο.
Στην Ασία, στις χώρες του Ειρηνικού καθώς και στην Ανατολική Ευρώπη έχουν καταγραφεί επίσης δολοφονίες και απώλειες ζωής εν ώρα εργασίας.
Μεμονωμένα οι πιό θανατηφόρες χώρες ήταν το Μεξικό, η Ουκρανία και η Αϊτή.
Περίπου οι μισοί από αυτούς που σκοτώθηκαν, ήταν εκτός υπηρεσίας έχοντας στοχοποιηθεί εξ αιτίας και μόνο της δημοσιογραφικής τους ιδιότητας .
Προξενεί ανησυχία το γεγονός ότι το ποσοστό των δημοσιογράφων που έχασαν τη ζωή τους σε χώρες με συγκρούσεις, είναι χαμηλότερο από εκείνο των δολοφονιών που συνέβησαν σε χώρες που δεν έχουν συρράξεις ή συγκρούσεις.
Προφανώς αυτοί οι δημοσιογράφοι δολοφονήθηκαν για διάφορους λόγους, όπως για αντίποινα για ρεπορτάζ που αφορούσε το οργανωμένο έγκλημα, τις ένοπλες συγκρούσεις ή την άνοδο του εξτρεμισμού ή ακόμη την κάλυψη ευαίσθητων θεμάτων, όπως η διαφθορά, τα περιβαλλοντικά εγκλήματα, η κατάχρηση εξουσίας και οι διαμαρτυρίες ενάντια σε αυταρχικά καθεστώτα.
Η Ατιμωρησία παρ’ όλα αυτά παραμένει πεισματικά καί προκλητικά υψηλή.
Το ποσοστό Ατιμωρησίας για δολοφονίες δημοσιογράφων, βρίσκεται σε πολύ υψηλό επίπεδο, δημιουργώντας ένα επικίνδυνο περιβάλλον για το έργο των δημοσιογράφων, με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η ελευθερία της έκφρασης παγκοσμίως
Σε ιδιαίτερα ευάλωτη θέση σε παγκόσμια κλίμακα, βρίσκονται οι γυναίκες δημοσιογράφοι μαζί με όλες τις άλλες εργαζόμενες στα Μέσα Ενημέρωσης, οι οποίες αντιμετωπίζουν αυξανόμενες επιθέσεις και στοχοποίηση.
Η βία με βάση το φύλο στην οποία εκτίθενται, συνεπάγεται στιγματισμό, σεξιστική ρητορική μίσους, τρολάρισμα σωματική επίθεση βιασμό ακόμη και δολοφονία .
Ας αναλογιστούμε πόσες γυναίκες δημοσιογράφοι έχουν φυλακιστεί και συλληφθεί στο
Ιράν μόνο το τελευταίο δίμηνο
Η έκθεση της UNESCO για τις παγκόσμιες τάσεις στην ελευθερία της έκφρασης υπογραμμίζει αυτές τις επειγουσες προκλήσεις, επισημαίνοντας την αναγκαιότητα
οπλισμού των νόμων περί δυσφήμισης στον κυβερνοχώρο καθώς και της νομοθεσίας κατά των ψευδών ειδήσεων, η οποία μερικές φορές εφαρμόζεται σαν μέσο περιορισμού της ελευθερίας του λόγου, δημιουργώντας ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον για τους δημοσιογράφους.
Ο ΟΗΕ επίσης καταδικάζει και παρακολουθεί τη δικαστική συνέχεια σε κάθε δολοφονία δημοσιογράφου.
Η UNESCO από την πλευρά της επιβεβαιώνει διαρκώς τη δέσμευσή της για σεβασμό στη διαφορετικότητα, στην πολλαπλότητα των απόψεων, του διαλόγου καθώς και του σεβασμού των επαγγελματικών Μέσων Ενημέρωσης, στο πλαίσιο “προώθησης τής κουλτούρας της Ειρήνης ως κεντρικού άξονα τής εντολής της”.
Αναμφισβήτητα η Ενημέρωση του Πολίτη είναι κεκτημένο δημόσιο αγαθό, με την Ελευθερία του Τύπου να αποτελεί αναπόσπαστο πυλώνα της Δημοκρατίας και του κράτους Δικαίου ,
Κατά συνέπεια η εγγύηση της ασφάλειας των δημοσιογράφων και της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας δεν θα πρέπει να αποτελεί μέριμνα του επαγγέλματος μόνο:
Είναι απαραίτητη θωράκιση για το κοινωνικό σύνολο
Κάθε προσπάθεια φίμωσης μέσω διώξεων, φυλακίσεων, απειλών ακόμα και για την φυσική εξόντωση του δημοσιογράφο, που προσπαθεί να σταθεί αντάξιος της αποστολής του, υπηρετώντας το δικαίωμα κάθε ανθρώπου στην Ενημέρωση, αποτελεί πλήγμα για την Δημοκρατία, τον Πολιτισμό και την Αλήθεια.
Αποτελεί ευθεία επίθεση στον καθένα μας, η οποία δεν μπορεί να μένει αναπάντητη ούτε ατιμώρητη !!!
Σοφία Τζιτζίκου Φαρμακοποιός
τ Πρόεδρος . UNICEF Ελλάδας
τ Ειδική Σύμβουλος Υπουργείου Εξωτερικών
