Η εποχή μετά τον Εμφύλιο έκρυβε μυστικά και ντοκουμέντα.
Φανερά και αφανή. Σε πολιτικό και παρασκηνιακό επίπεδο.
Βαρύ πολιτικό κλίμα, που συνοδεύεται από κινήσεις στο μεγάλο πολιτικό κάδρο, που έχουν σαφή στόχο και σκοπό.
Την συρρίκνωση και εφόσον καταστεί δυνατό, την εξαφάνιση της Αριστεράς από το πολιτικό και όχι μόνο προσκήνιο.
1958 !
Παράξενη χρονιά με απρόσμενες εκπλήξεις. Τον Ιανουάριο η ΕΡΕ με την συναίνεση του δεξιόστροφου κέντρου (κόμμα των Φιλελευθέρων ως αντιπολίτευση), ψηφίζουν το νέο εκλογικό νόμο.
Το βασικό χαρακτηριστικό της νέας νομοθετικής ρύθμισης δεν ήταν άλλο από την καταλήστευση των ψήφων του τρίτου κόμματος (ανέμεναν να είναι η ΕΔΑ), με τις ψήφους να πήγαιναν στα δύο πρώτα κόμματα και κυρίως στο πρώτο.
Ο νέος εκλογικός νόμος στηλιτεύεται από την Αριστερά, δημιουργώντας και τριβές στο εσωτερικό της ΕΡΕ, με αποχωρήσεις βουλευτών και υπουργών (Γεώργιος Ράλλης και Παναγής Παπαληγούρας).
Το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής δημιούργησε ποικίλους κινδύνους όμοιους με σήμερα (όχι σε επίπεδο εκλογικού νόμου φυσικά), δίνοντας προσωρινά την εξουσία σε κόμμα της Δεξιάς, σε μια εποχή έντονης πολιτικής αναταραχής και θέλοντας να διαλύσει κάθε άλλη φωνή.
Να μην παραβλέπουμε και δύο ακόμη σημαντικά γεγονότα:
Tα αστικά κόμματα από την δεξιά μέχρι και το “κέντρο” ήταν σε συνεννόηση μεταξύ τους για όλα.
Η ΕΔΑ ενσωμάτωνε την εμφάνιση, σε δεύτερο χρόνο του κομμουνιστικού κινδύνου και αποτύπωνε μια τάση της κοινωνίας εννέα χρόνια μετά την λήξη του Εμφυλίου. Ακόμη και η ομαδική παραίτηση των δεκαπέντε βουλευτών της ΕΡΕ τον Μάρτιο του 1958, δεν ήταν παρά μέρος των εσωτερικών τριβών στον δρόμο για την κατάληψη της εξουσίας.
O Γεώργιος Παπανδρέου βρίσκονταν για την διαμόρφωση του εκλογικού νόμου σε επαφές με τα θεσμικά όργανα της κυβέρνησης (Υπουργείο Δικαιοσύνης), για ένα νομοθετικό πλαίσιο, που δε διέφερε σε τίποτα απ΄ αυτό του 1951, με κάποιες διαφορές στην διανομή εδρών στην δεύτερη κατανομή. Η πλειοψηφία για την ΕΡΕ χάνεται μετά την αποχώρηση των δεκαπέντε βουλευτών (Ράλλης και Παπαληγούρας μεταξύ αυτών), με τον Καραμανλή να αιφνιδιάζει το πολιτικό σύστημα προκηρύσσοντας εκλογές.
Αυτά, σε μια χρονική συγκυρία που το κέντρο του πολιτικού συστήματος βρίσκονταν σε βαθύ λήθαργο. Η σταθεροποίηση της ΕΔΑ (έστω και για μικρό χρονικό διάστημα), ως αξιωματική αντιπολίτευση ενεργοποιεί αντανακλαστικά.
Ενώνει τα “κεντρώα” κόμματα ταχύτατα στην προοπτική αντιμετώπισης του κομμουνιστικού κινδύνου.
Η Αριστερά με τα όποια χαρακτηριστικά της δεν έπρεπε επί μακρόν να μείνει σε αυτή την θέση. Τα γεγονότα τα επόμενα χρόνια γνωστά. Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963, το σαμποτάζ στον Γοργοπόταμο το 1964 και η προβοκάτσια στον Έβρο το 1965, είναι μόνο μερικά παραδείγματα.
Η ενοποίηση των κομμάτων του κέντρου δεν ήταν παρά επιβεβλημένη , στην προοπτική δημιουργίας ενός δικομματικού συστήματος που “ταξιδεύε” το πολιτικό κάδρο της χώρας για περισσότερα από σαράντα χρόνια.
Με βασικά χαρακτηριστικά τα επόμενα χρόνια την πολιτική κυριαρχία και την απορρόφηση της δυσαρέσκειας μέσα από ένα δήθεν σταθερό σύστημα.
Σήμερα:
Είναι αναγκαία όσο ποτέ η δημιουργία ενός ευρύτερου προοδευτικού μετώπου, που θα έχει ως στόχο την ανακοπή των ακραίων δυνάμεων και την διατήρηση βασικών χαρακτηριστικών σε κοινωνικό επίπεδο (και όχι μόνο) που θα συνοψίζονται, στην αύξηση της Δημοκρατίας και την μείωση των ανισοτήτων.
Πριν είναι αργά! Μα πολύ αργά όμως!!!
