Γράφει η Ευτυχία Καρύδη-Φαράκου
“Ουρανέ! συ είσαι απροσωπόληπτος μάρτυς των τοιούτων κακουργημάτων. Ήλιε! εσύ βλέπεις καθημερινώς τα τοιαύτα θηριώδη τολμήματα..Γη! εσύ ποτίζεσαι αδιακόπως από τα ρείθρα αθώων αιμάτων”. Είναι η έκκληση του Διαφωτιστή, φορέα των μηνυμάτων της α σ τ ι κ ή ς-καπιταλιστικής Γαλλικής Επανάστασης θεσσαλού Ρήγα Φεραίου -Βελεστινλή. Στο προλογικό σημείωμα του έργου του: “Νέα Πολιτική Διοίκηση”, στην οποία κηρύσσει: Ισότητα, Ελευθερία, Προσωπική Ασφάλεια. Ως δικαιώματα που δ ε ν παραχωρούνται από την Πολιτεία,- την όποια Πολιτεία.Είναι σύμφυτα με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια Έλληνα, Τούρκου, Αρμένη, Βούλγαρου,Αρβανίτη. Αποτελούν προϋποθέσεις για την ανέλιξη του ανθρώπου “Είναι τα φυσικά του δίκαια, τα οποία δεν έχει την άδεια να του τα αφαιρέσει κανείς επί γης”*
Ανθρώπινη αξιοπρέπεια! Φυσικά δίκαια που δεν έχει δικαίωμα να τα αφαιρέσει κανείς επί γης. Στο σωτήριο έτος 2023, με αναβάθμιση της οκονομίας ( για ποιους άραγε;), για τον Έβρο, την Ρόδο, την Εύβοια, την Πάρνηθα ήδη ξεχάσαμε όλα τα δίκαια. Όλα τα θύματα ενός κόσμου που παρακμάζει Μα, για ρίξτε, έστω, μια ματιά στο θεσσαλικό κάμπο. Λάσπη. Παντού λάσπη.Παντού τύφος , μια νέα λοιμική, γαστρεντερίτιδες καραδοκούν να αποσώσουν ό,τι θα απομείνει από ρημαγμένα σπίτια, από πεινασμένα στόματα. Παλιά η ιστορία….
Σκυλόσοφο τον φωνάζουν τα ιερατεία και οι γερο-λαδάδες,** μαυραγορίτες- -τοκογλύφοι. Ποιον; Ένα από τα πιο φωτεινά μυαλά της Εκκλησίας και της κοινωνίας: Τον Δεσπότη Διονύσιο Τρίκκης. Γιατί; Γιατί αρνείται να παραδόσει τη σοδειά της περιοχής του σε τούρκους τοπάρχες, ντόπιους συνεργάτες τους κοτζαμπάσηδες, να στείλει και στο Πατριαρχείο το μερδικό του. Το 1611 μπαίνοντας στα Γιάννενα “Ιδών πολλούς των Φαρισαίων και Σαδδουκαίων είπεν αυτοίς:Γεννήματα εχιδνών…παν δένδρον μη ποιούν καλόν καρπόν εκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται…Μη νομίσητε ότι ήλθον βαλείν ειρήνην επί την γην. Ουκ ήλθον βαλείν ειρήνην, αλλά μάχαιραν”*** Το Πατριαρχείο τον αφορίζει μπέηδες και δωσίλογοι τον επικηρύσσουν.Η Επανάστασις του πνίγεται στο αίμα.Τον γδέρνουν ζωντανό.”Δεσπότη μου” θρηνολογεί ο λαϊκός τραγουδιστής “τί σήκωσες τον κόσμον στο σεφέρι;/και ρήμαξαν τα Γιάννενα και ρήμαξεν ο τόπος;/…Κι εσένα το τομάρι σου το στείλανε στην Πόλη/να τρώνε οι κότες πίτουρα, να νταβουλάν οι Γύφτοι/για να ξυπνήσει η Τουρκιά να κάνει ραμαζάνι”****
Φεύγει η Τουρκιά και με την καταλυτική παρέμβαση της Ρωσίας δημιουργείται το πρώτο σε περιορισμένα όρια νεοελληνικό κράτος. Το 1881 ενσωματώνεται σ΄αυτό η Θεσσαλία.” Πέρασε η θεομηνία!” πανηγυρίζουν οι ραγιάδες.Άλλος φωνάζοντας, άλλος τραγουδώντας.Κι ώσπου να παίξει το βλέφαρο από χαρά, η δουλεία έχει επιστρέψει στην επιφάνεια. Αγρότες-κολίγες καμμένοι από τον έλληνα τσιφλικά γεμίζουν τις φυλακές της Λάρισας, των Τρικάλων”αγεληδόν και αμοιβαδόν ένεκεν διαμφισβητήσεως περι κατοχής γαιών και λειβαδίων και διανομής καρπών”*****Πολλοί δε άλλοι απόβλητοι “εκ των οικιών, όσας οι πατέρες ή αυτοί έκτισαν”*****Εάν τύχει να είναι “αφυλάκωτοι” στέλουν στους αφέντες τους – γαιοκτήμονες το ήμισυ των παραγομένων καρπών και ακόμη “έν θήλυ μέλος, ίνα ζυμώνη και ψήνη το ψωμί της επιστασίας, λείψανον του δικαιώματος της πρώτης νυκτός: Οι τσιφλικούχοι εξουσίαζον το σώμα των γυναικών και των θυγατέρων των κολλήγων”******
Παρίες οι δουλευτές στο χώμα που ο ιδρώτας τους το οργώνει και το καρπίζει κοιμούνται σε τρώγλες “συνέτρωγον δε εν τη αυτή φάτνη με τους όνους…με το δρέπανον του θανάτου ωδηγούντο εις τας κάλπας και έδιδον την ψήφον των εις τα υπό του αφέντη υποδεικνυόμενα πρόσωπα”****** Πωλούνται και αγοράζονται “ως κτήνη με το κτήμα,ως παράρτημα αυτού”******. Μια εκτελεστική εξουσία, πες κυβέρνηση, που δεν είναι όργανο του συγκροτημένου σε κράτος λαού, γίνεται συνεργός των ολίγων κατόχων και γης, διώκτης των χιλιάδων ακτημόνων – απόρων. Ο Κεφαλλονίτης σοσιαλιστής δικηγόρος και δημοσιογράφος: Μαρίνος Αντύπας ζώντας στα έγκατα της αθλιότητας του θεσσαλικού κάμπου. Γίνεται αγγελιαφόρος των φυσικών ανθρώπινων δικαιωμάτων. Αγγελιαφόρος του δολοφονημένου στα 1798 Ρήγα. Ηθικός αυτουργός του φόνου του Φεραίου, έλληνας έμπορος καταδότης, συνεργάτης-πράκτορας Τούρκων και Αυστριακών. Ηθικός και φυσικός εκτελεστής του Μαρίνου Αντύπα επιστάτης σε κτήματα του μεγαλοτσιφλικά Σκιαδαρέση, τον δολοφονεί .πισώπλατα******.
“Ούτε άγιος είμαι. Ούτε ήρωας. Είμαι απλώς φορέας χαλίκων για το κτίσιμο ενός δικαιότερου κόσμου. Ισότης, Αδελφότης,Ελευθερία”****** είπε ο Μαρίνος Αντύπας και εξέπνευσε. Ο Ρήγας Φεραίος ο Έλληνας Βαλκάνιος Διεθνιστής κατά τις στιγμές του σκληρού βασανισμού του έλεγε:” Εγώ έσπειρα, ας έλθουν τώρα οι άλλοι να θερίσουν”*
Ρήγας Φεραίος, Διονύσιος Τρίκκης, Μαρίνος Αντύπας. Κάποιοι Ντελικάτοι Εραστές. Ποιος άραγε τους θυμάται; Και πώς, σε τέτοιους καιρούς, να έχει νου για να τους θυμηθεί; “Ο παλιός κόσμος” λέει ο Αντόνιο Γκράμσι “πεθαίνει κι ο νέος πασχίζει να γεννηθεί. Τώρα είναι η εποχή των τεράτων”
Ευτυχία Καρύδη-Φαράκου είναι εκπαιδευτικός-ξεναγός-συγγραφέας -ερευνήτρια-Μαστερ Ιστορίας Ινστιτούτου Βαλκανιολογίας Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ-École des Hautes Études Paris
~~~~~~~~~~~~~~~~~~
* Ρήγας:”Σχολείον των ντελικάτων εραστών” επιμ.Π.Σ.Πίστας, Ερμής Αθήνα 1988—Χρ. Περαιβός:”Σύντομος βιογραφία- Του αιδοίμου Ρήγα Φεραίου του Θετταλού-Εν Αθήναις 1860—Λ. Βρανούσης:”Ρήγας Βελεστινλής”, Άπαντα, 1968—Απ. Δασκαλάκης:”Το πολίτευμα του Ρήγα Βελεστινλή”—-Λ. Βρανούσης:”Ρήγας”, 1953
**Γερολαδάς πρόσωπο στο “Χριστός Ξανασταυρώνεται” του Ν. Καζαντζάκη
***Ματθαίος κεφ.Γ’,7,10-κφ.Ζ’,19,κεφ. Ι’,34
****”Ηπειρωτικά Χρονικά” ετ. 3ο 1928, 1933 όπου Χρ. Παπαδόπουλου:”Διονύσιος ο Σκυλόσοφος”—Γιάννης Κορδάτος:” Ιστορία της Ελλάδας”εκδ.20ος αιώνας, Αθήνα 1957
*****Δημ. Μπούσδρας:”Η απελευθέρωσις των σκλάβων αγροτών” Αθήναι 1915—Γ. Κορδάτος:”Ιστορία της Ελλάδας” εκδ. 20ος Αιώνας,1958,τ.ΧΙΙΙ—-Ν,Οικονόμου:”Η καταάσταση της γεωργίας και τα τσιφλίκια της Θεσσαλίας”σε¨Ιστορία του ελληνικού έθνους , εκδ. Αθηνών, τ.ΙΔ’