Είναι Βιβλική ψυχή με τα ποιητικά αρώματα της Ιερουσαλήμ και της Βηθλεέμ με τους παλμούς της Ηπείρου και της αγάπης του στην Ελλάδα.
Μιχ. Ροδας 1939
Ηταν κι αυτός όπως έλεγε ο Νίτσε ”το παιδί ενός αναπόδεικτου μέλλοντος”
Ισως σταυρώθηκε λέει ο βιογράφος του Γιώργος Ζωγραφάκης *** ”γιατί έκαμε λάθος στην εποχή Ηρθε πολύ νωρίς ή πολύ αργά …΄΄
Ο Γιωσέφ Ελιγιά γεννήθηκε στα Γιάννενα αρχές του Γενάρη το 1901. Πέθανε σ΄ ένα υπόγειο του Ευαγγελισμού το 1931 .
Ηταν 30 χρονών όταν άφησε το μάταιο τούτο κόσμο χτυπημένος από τύφο.
Ο Ιωσήφ Ελία Ιωσήφ, όχι μόνο έγραψε ποίηση, σε ολοζώντανη ελληνική γλώσσα αλλά επιχείρησε να μεταφέρει όλη την ποίηση της Παλαιάς Διαθήκης κατευθείαν από το εβραϊκό πρωτότυπο σε ρέουσα δημοτική γλώσσα. Κι όπως σημειώνει ο Κώστας Σταματίου στα ”Νέα” ”Δυστυχώς , η υλική αθλιότητα ενός περιθωριακού στις αρχές του αιώνα μας (εικοστός αιώνας ) -ήταν και εβραίος ,και ποιητής, και, λένε αρκετά σοσιαλιστής ! -δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση κανενός από τους στόχους του …
Φτώχια! Φτώχια! Φτώχια! – Και εγώ πως είχα την εντύπωση ότι όλοι οι εβραίοι είναι πλούσιοι- Το σπουδαιότερο και ευτυχέστερο γεγονός της ζωής του ότι κατόρθωσε ν΄ αποκτήσει με ατέλειωτες στερήσεις το γαλλικό λεξικό Πετί Λαρούς.
Σε μια εποχή. που υπάρχει ακόμη Οθωμανική επιρροή ,στα Γιάννενα με επίσημη απογραφή, ο πληθυσμός είναι 10.000 Ελληνες,5.000 Οθωμανοί ,3,000 Εβραίοι. Ολοι μα όλοι μιλούν Ελληνικά.
Ο Γιασέφ Ελιγιά δικαιωματικά θεωρεί οτι η μητρική του γλώσσα είναι η ελληνική. ‘Ετσι θα ξαφνιάσει -μόνο πολιτικά- όταν :
Στο Εργατικό Κέντρο των Ιωαννίνων που έχει δυνατό σοσιαλιστικό πυρήνα, την Πρωτομαγιά του 1923 ο Ελιγιά απαγγέλει στίχους του Βάρναλη από «Το φως που καίει»
Ο Γιασέφ Ελιγιά εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1918 στο περιοδικό Ισραέλ Τρικάλων με το ποίημα ”Οι τρεις Ραβίνοι”
”Ραβίνοι τρεις εκεί περνούν απ ΄τ΄ ολέθρου το σκότος-Οι δύο αρχίζουν να θρηνούν αλλά όχι και ο πρώτος…”
Για τον επιούσιο, ο Ελιγιά θα γράψει 203 άρθρα στην Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια ”Πυρσός” ποιήματα, μεταφράσεις, μελέτες.
Θα πεθάνει ένα σούρουπο Παρασκευής στις 29 Ιουλίου το 1931 .Την ώρα που οι εβραίοι αρχίζουν την αργία του Σαββάτου. Οπότε δεν κάνουν τίποτα ,ούτε θάβουν. Νύχτα Σαββάτου προς Κυριακή έγινε η κηδεία του,” απλή ,αφανής, όπως στάθηκε ολόκληρη η ζωή του.”Κι όπως είπαν φίλοι που ακολούθησαν τον νεκρό στη στερνή του κατοικία ”ήταν επιβλητικό το θέαμα των τρεμάμενων κεριών που γλιστρούσαν ανάμεσα στα στενά δρομάκια ,ενώ ο ραβίνος μουρμούριζε λέξεις ακατάληπτες …”**
Για τον Ελιζέφ Ελιγιά έγραψαν τότε ο Παλαμάς, ο Ξενόπουλοςς, ο Δημαράς ο Τέλος Άγρας .
**Κώστας Σταματίου
**Ζωγραφάκης
