“Να μάθεις να πετάς. Αύριο ίσως να μας πάρουν και τους δρόμους”
Ναζίμ Χικμέτ
Της Δέσποινας Μακρινού
“Όταν ακόμα περισσότερους δρόμους μας πάρουν, όταν πιότερο τους φράχτες ψηλώσουν, και οι λαβύρινθοι τους δεν έχουν έξοδο. Όταν κι αυτό το φως λιγοστέψει, τότε, ίσως τότε, κι η ανάγκη της απόδρασης μεγαλώσει…Όταν τα πόδια άλλους δεν έχουν δρόμους να διαβούν, ίσως στην πλάτη φτερά φυτρώσουν !”
Πόσο επίκαιρο και προφητικό ακούγεται “φίλοι κι αδέλφια της ψυχής μου“!
Πόσο ρομαντικό και ελπιδοφόρο μήνυμα μας στέλνει απο τα αστέρια, ο μεγάλος αγαπημένος φίλος και αδελφός Τούρκος ποιητής Ναζίμ Χικμέτ!
Γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου στα 1902 στη Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας του Χικμετ Μπέης ήταν ανώτερος αξιωματικός του Σουλτάνου και η μητέρα του Τζελίλ Χανίμ εγγονή του στρατάρχη Μεχμέτ Αλή Πασά, γερμανικής καταγωγής. Οι γονείς του βρίσκονταν σε διάσταση και έτσι ο Ναζίμ μεγάλωσε με τον παππού του.
Αποφοίτησε από την Οθωμανική Σχολή Ναυτικού και εντάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό, απο το οποίο δύο χρόνια αργότερα αναγκάστηκε να αποχωρήσει λόγω σοβαρού προβλήματος υγείας.
Πολέμησε στο πλευρά του Κεμάλ Ατατούρκ και διορίστηκε ώς δάσκαλος σε ένα απο τα πιο διάσημα σχολεία της Τουρκίας.
Η ένταξη του όμως στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Τουρκίας, σε συνδυασμό με την αριστερή σκέψη και κυρίως γραφή του, τον έφεραν σε πλήρη ιδεολογική και πολιτική ρήξη με το συντηρητικό κατεστημένο, το οποίο υπερίσχυσε και έτσι αναγκάστηκε να εξοριστεί στη Σοβιετική Ένωση και να ζήσει εκεί τρία χρόνια.
” Στα τριάντα μου θέλησαν να με κρεμάσουν, στα σαράντα οχτώ μου μού ’δωσαν το Βραβείο Ειρήνης, στα τριάνταέξι μου πέρασα έξι μήνες σ’ ένα κελί από μπετόν τεσσάρων μέτρων”.
Στη Σοβιετική Ένωση επηρεασμένος απο την Οκτωβριανή Επανάσταση και τον Λένιν, μελέτησε πολιτικές επιστήμες και οικονομία. Η φουτουριστική γραφή του Μαγιακόφσκι υπήρξε για εκείνον ένας μεγάλος σταθμός προσανατολισμού στην ποίησή του και πρόσθεσε στο ρομαντισμό του μοναδικά στοιχεία αναθέωρησης της ζωής.
“Τίποτα πιο ωραίο, τίποτα πιὸ ἀληθινὸ απ᾿ τη ζωὴ δεν είναι” γιατί “τις πιὸ όμορφες μέρες μας δεν τις ζήσαμε ἀκόμα. Κι αχ ό,τι πιὸ ομορφο θά ῾θελα να σου πω, δε στο χω πεί ἀκόμα “
Ο Ναζίμ Χικμέτ Ραν, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, αγάπησε και αγαπήθηκε πολύ απο τους Έλληνες ποιητές και όχι μόνο. Υπήρξε στενός φίλος του Γιάννη Ρίτσου και οι μεταφράσεις των ποιημάτων του μελοποιήθηκαν απο Έλληνες συνθέτες, όπως τον Μάνο Λοίζο και τον Θάνο Μικρούτσικο.
“Οι λαοί της Τουρκίας και της Ελλάδας έχουνε τους ίδιους θανάσιμα μισητούς εχθρούς. Φιλιωμένοι ο ένας με τον άλλο, με τη βοήθεια των φιλειρηνικών λαών όλου του κόσμου θα τσακίσουνε στο τέλος αυτούς τους εχθρούς τους. Ο δικός σας ένδοξος αγώνας ήταν μία απο τις πιο λαμπρές αποδείξεις ότι θα νικήσει η υπόθεση της ειρήνης , του ψωμιού και της λευτεριάς. Σας σφίγγω όλους με αγάπη στην αγκαλιά μου”.
Ο Ναζίμ Χικμέτ, έζησε μιά ζωή δύσκολη. Διώχθηκε, φυλακίστηκε, βασανίστηκε και λίγο έλειψε να εκτελεστεί. Αγαπούσε τη ζωή και πάντα κατέληγε “είναι όμορφη η ζωή αδελφέ μου”.
Η ζωή του αν και σκληρή, τον έκανε ακόμη πιο ρομαντικό και ευαίσθητο.
“Η ζωή μου είναι εδώ και τόσα χρόνια ρομαντική. Είναι ο ρομαντισμός του επαναστάτη που καλπάζει πάνω στο άλογό του. Που τρέχει ο έφιππος; Τις περισσότερες φορές στο θάνατο. Αλλά για μιά ζωή πιο όμορφη, πιο δίκαιη, πιο γεμάτη, πιο βαθειά”.
Ποτέ δεν το μετάνοιωσε!
Μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και πέρασε στην αθανασία, ως ένας μεγάλος ρομαντικός και ευαίσθητος ποιητής.
Η καρδιά του Ναζίμ Χικμέτ έπαψε να χτυπάει στις 3 Ιουνίου του 1963 στη Μόσχα.
“Θάψτε με στην Ανατολία. Σ’ ένα κοιμητήρι χωριού. Κι αν γίνεται ένα πλατάνι νά ’ναι πάνω απ’ το κεφάλι μου. Αυτό μου φτάνει».
Η επιθυμία του έχει μείνει ανεκπλήρωτη εως σήμερα. Ο Ναζίμ Χικμέτ βρισκεται στο Νοβοντονίτσκι, κοιμητήριο της Μόσχας.
“Κι η σπίθα φλόγα να γενεί και φωτιά που θα κάψει κάθε παλιό σάπιο, και μαύρο, για να βγει από μέσα ο πιο όμορφος ανθός!!!
Καλό ξημέρωμα σ’ όσους το ονειρεύονται, και βαθιά μέσα τους ξέρουν πως, αργά η γρήγορα, τούτο θα ρθει...”. Αμήν!!!
