Το απόγευμα της 15ης Ιουλίου 1974, ενώ η Κύπρος συγκλονιζόταν από το πραξικόπημα εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης, κοντά στην Παλαιά Αγορά, άρχισε να συγκεντρώνεται ένα πλήθος. Όχι με ειρηνικές διαθέσεις. Περίπου 50.000 Τούρκοι ξεχύθηκαν στους δρόμους, όχι αυθόρμητα, αλλά κάτω από την οργάνωση και την καθοδήγηση της Οργάνωσης Τούρκων Εθνικιστικών Φοιτητών (MTTB).
Το ποτάμι της οργής φούσκωνε. Πίσω από τα συνθήματα και τις σημαίες, ενώθηκαν συνδικαλιστικές ενώσεις, ο Δικηγορικός Σύλλογος της Κωνσταντινούπολης, η Ένωση Δημοσιογράφων – μια θεατρική ποικιλία κοινωνικών φορέων, που όμως συμμετείχε σε ένα σκηνικό μαζικής χειραγώγησης.
Η αφορμή – το πραξικόπημα στην Κύπρο – ήταν απλώς το σπίρτο. Η φωτιά όμως έκαιγε εδώ και χρόνια, καλλιεργημένη συστηματικά από το τουρκικό κράτος. Κι αντί η οργή να στραφεί κατά των πραξικοπηματιών που προσπάθησαν να καταλύσουν τη δημοκρατία στο νησί, στόχος έγινε –για μια ακόμη φορά– ο ίδιος ο Μακάριος, προσωποποίηση κάθε τι ελληνικού και χριστιανικού. Ένας εχθρός χρήσιμος.
Η κατάσταση δεν άργησε να εκτροχιαστεί. Την επόμενη ημέρα, 16 Ιουλίου, το πλήθος διογκώθηκε στους 300.000. Ένα ανθρώπινο κύμα ξεχύθηκε από την Ανατολία προς την Κωνσταντινούπολη – όχι για να διαδηλώσει, αλλά για να λεηλατήσει. Με τη σιωπηλή έγκριση της εξουσίας, το βίαιο θέατρο συνεχίστηκε, μετατρέποντας την οργή σε όργιο πλιάτσικου και εκφοβισμού.
Η εικόνα που σημάδεψε εκείνες τις μέρες είναι όσο συμβολική, όσο και αποκαλυπτική: Τούρκοι μεταμφιεσμένοι σε γενίτσαρους, κραδαίνοντας σπαθιά, καταστρέφουν ομοιώματα του Μακαρίου. Δεν ήταν απλώς θεατρική πράξη – ήταν πολιτική δήλωση. Ένας λαός, ποτισμένος με προπαγάνδα, μετέτρεπε τη βία σε εθνική τελετουργία.
Και πίσω απ’ όλα αυτά, ο σκοπός φανερός: η εμπέδωση του μίσους και η προετοιμασία της κοινής γνώμης για όσα επρόκειτο να ακολουθήσουν.
Μόλις λίγες μέρες μετά, η Κύπρος θα δεχόταν το πρώτο χτύπημα της εισβολής. Το νησί, αβοήθητο και διχασμένο, θα βυθιζόταν στο σκοτάδι μιας τραγωδίας που είχε σχεδιαστεί μεθοδικά, και προαναγγελθεί στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, μέσα από κραυγές, λάβαρα και αίμα.
