Πάμπλο Πικάσο – Ο εγωιστής «Γίγαντας»
Γράφει η Δέσποινα Μακρινού
Μία απο τις σπουδαιότερες, αλλά και πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του 20ου αιώνα.
Ήταν πρωτοπόρος και ευφυής, αλλά και κακότροπος και απεχθής.
Μισογύνης , εγωιστής, κτητικός, ανταγωνιστικός, ανελέητα γυναικάς.
Αγαπούσε εύκολα, ερωτευόταν και εγκατέλειπε, με πολλαπλά τραύματα τα … θύματά του.
Περισσότερες απο επτά γυναίκες υπήρξαν στην σχεδόν αιώνοβια ζωή του. Δύο απο αυτές κατέληξαν με σοβαρές ψυχικές διαταραχές στο ψυχιατρείο. Η τελευταία λίγο μετά τον θάνατό του, αυτοκτόνησε.
Και ο κατάλογος των κατεστραμμένων ζωών γύρω του δεν έχει τέλος…
«Όταν θα πεθάνω, θα υπάρξει ένα ναυάγιο, και όπως συμβαίνει πάντα με τα μεγάλα πλοία, πολλοί άνθρωποι θα βυθιστούν μαζί μου» υποστήριζε και δυστυχώς δεν έπεσε έξω.
“Ζωγραφίζει όπως αναπνέει”
Γεννήθηκε στην Μάλαγα στις 25 Οκτωβρίου του 1881. Πόλη της αυτόνομης περιφέρειας της Ανδαλουσίας.
Πατέρας του ήταν ο ζωγράφος Χοσέ Ρουίθ ι Μπλάσκο και μητέρα του η Μαρία Πικάσο για Λόπεθ. Το πλήρες όνομά του ήταν Πάμπλο Ρουιθ Μπλάσκο Πικάσο.
Απο το 1901 όμως και μετά υπέγραφε μόνο με το επίθετο της μητέρας του, Πικάσο.
Τα πρώτα δέκα χρόνια της ζωης του έζησε στην Μάλαγα και εκπαιδεύτηκε στη ζωγραφική και το σχέδιο απο τον πατέρα του.
Το φθινόπωρο του 1895 η οικογένεια εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Βαρκελώνη.
Δύο χρόνια αργότερα το 1897 έγινε δεκτός απο τη Βασιλική Ακαδημία του Σαν Φερνάντο στη Μαδρίτη. Ωστόσο η ακαδημαική διδασκαλία δεν κάλυπτε τις αυξημένες καλλιτεχνικές απαιτήσεις του και τον κούραζε.
Τα πορνεία , τα καφέ, οι άνθρωποι του υποκόσμου, αλλά και το Πράδο πρόσφεραν μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του.
Η αρρώστια
Την Άνοιξη της επόμενης χρονιά, αρρώστησε βαριά απο μία μολυσματική εξανθηματική ασθένεια και υποχρεώθηκε να περάσει έναν ολόκληρο χρόνο, αναρρώνοντας στην Καταλανική ύπαιθρο.
Το έτος 1900, μετακόμισε στη γαλλική πρωτεύουσα και συγκεκριμένα στη Μονμάρτρη, εκεί όπου ήταν το βασίλειο των καλλιτεχνικών ρευμάτων της εποχής.
Με υπέρμετρη αλαζονεία, υπεροπτική διάθεση και χωρίς να ξέρει λέξη γαλλικά, ο νεαρός πάμπτωχος Πάμπλο, με μοναδικό εφόδιο την ευφυία και το ταλέντο του, κατάφερε να εντυπωσιάσει τους Γάλλους ξενοφοβικούς ακαδημαικούς και καλλιτέχνες.
Στο Παρίσι ο Πικάσο, παρά τις προοδευτικές αντιλήψεις του, παρά την καταλανική καταγωγή του, πολύ σύντομα έγινε αποδεκτός στους πιο στενούς σωβινιστικούς και εθνικιστικούς κύκλους.
Οι πολιτικές του πεποιθήσεις
Ο Πικάσο υπήρξε μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος. ΄Εζησε δύο παγκόσμιους πολέμους, έναν εμφύλιο και πολλά χρόνια ψυχρού πολέμου. Η πολιτική του δράση είχε “καταγραφεί” απο την γαλλική αστυνομία σε σαράντα μεγάλους φακέλους , οι οποίοι και παραδόθηκαν μετά το θάνατό του.
Αν και μέλος του Κομμουνιστικού κόμματος, είχε εκφράσει ανοικτά την διαφωνία του για την εισβολή στην Ουγγαρία και την Τσεχοσλοβακία.
Η στάση του αυτή είχε ενοχλήσει, τον τότε σοβιετικό ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν με αποτέλεσμα να απορρίψει ώς “χλευαστικό” το πορτραίτο που του είχε ετοιμάσει.
Ο Πικάσο είχε δηλώσει την αμέριστη συμπαράστασή του στον δικό μας Νίκο Μπελογιάννη, στον οποίο αφιέρωσε και έναν “ανοικτό” πίνακα με το πορτραίτο του. Οταν μάλιστα τον ρώτησαν γιατί δεν τον “έκλεισε” είχε απαντήσει “Έναν τόσο μεγάλο άνθρωπο δεν μπορείς να τον κλείσεις σε ένα πορτραίτο”.
“Χρειάζεται αρκετός χρόνος για να γίνεις νέος”
Ο Πικάσο αγαπούσε πολύ το γυναικείο φύλο. Ήταν άστατος και ταυτόχρονα κτητικός και καταπιεστικός .
Η πρώτη μούσα του, υπήρξε η Φερνάντε Ολιβιέρ . Είναι ίσως η μόνη γυναίκα που τον εγκατέλειψε πρίν προλάβει να την … ισοπεδώσει.
Η δεύτερη ήταν η Εύα Γκουέλ. Η μούσα του την εποχή του κυβισμού. Πέθανε νωρίς απο φυματίωση.
Η πρώτη επίσημη γυναίκα του υπήρξε η Ρωσίδα χορεύτρια Όλγα Κοκλόβα. Μαζί απέκτησαν ένα γιό τον Πάολο. Η Όλγα δεν τα κατάφερε να βγεί αλώβητη. Με σοβαρή ψυχική διαταραχή, νοσηλεύτηκε στο ψυχιατρείο, αφού πρίν προσπάθησε πολλές φορές και με πολλούς τρόπους να τον εγκαταλείψει.
Η επόμενη νόμιμη σύζυγος , ήταν η Μαρία Θηρεσία Ουόλτερ. Μαζί της απέκτησε μία κόρη την Μάγια. Ενώ όμως εκείνη ήταν έγκυος, είχε δημιουργήσει σχέση με μία νεαρή ζωγράφο, που άκουγε στο όνομα Ντόρα Μαρ.
Η τύχη της δεύτερης συζύγου, ήταν ίδια με την τύχη της πρώτης. “Μπορεί σαν καλλιτέχνης να είσαι εκπληκτικός, αλλά ηθικά μιλώντας, είσαι ένα τίποτα” του είχε γράψει. Μαζί της απέκτησε δύο παιδιά τον Κλόντ και την Παλόμα.
Σε ηλικία 79 ετών παντρεύτηκε για τρίτη φορά. Η νέα του γυναίκα, κατά πολύ μικρότερη, ακούει στο όνομα Ζακλίν Ροκ. Η Ζακλίν αυτοκτόνησε μετά το θάνατό του.
Ο Πικάσο ήταν ένας δύστροπος και κακότροπος χαρακτήρας. Δεν παραδεχόταν τα λάθη του και δεν δεχόταν την κριτική.
Ειχε δημιουργήσει ένα κλειστό κύκλο ανθρώπων, κυρίως κολάκων και δεν δεχόταν ευχάριστα νέες προσελεύσεις. Αγαπούσε τις ταυρομαχίες, τις γυναίκες και κυρίως τον ευατό του.
Το έργο του
je suis aussi un poete“.O Πικάσο αυτοπροσδιοριζόταν και ως ποιητής . Πολλές απο τις συλλογές ποιημάτων του, που ήταν πιο κοντά στον υπερρεαλισμό, εχουν δημοσιευθεί και κυκλοφορούν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου.
Θεωρείται μαζί με τον Μπράκ ο πατέρας του κυβισμού. Εκτός απο ζωγραφική ασχολήθηκε με την κεραμική, τη γλυπτική, το σκίτσο, τις γκραβούρες. ” ζωγράφιζει όπως αναπνέει” έλεγαν χαρακτηριστικά οι καλλιτέχνες της εποχής του.
Οι καλλιτεχνικές περίοδοι στη ζωγραφική του είναι :
Η Μπλέ ή Γαλάζια περίοδος . Το μπλέ χρώμα χαρακτηρίζει τους πίνακες της περιόδου αυτής. Απεικονίζουν ακροβάτες, αρλεκίνους, πόρνες, επαίτες και φτωχούς καλλιτέχνες. Οι πίνακες της μπλέ περιόδου έχουν επιρροές απο την ισπανική ζωγραφική.
Η Ροζ ή Ρόδινη περίοδος. Στους πίνακες αυτή την περίοδο, κυριαρχούν τα γήινα χρώματα και οι χρωματικοί τόνοι είναι περισσότεροι λυρικοί και εύθυμοι. Οι επιρροές της γαλλικής ζωγραφικής αρχίζουν να διαφαίνονται.
Ο Αναλυτικός κυβισμός. Η Τεχνοτροπία την οποία δημιουργησε ο ίδιος μαζί με τον Μπράκ.
Ο Συνθετικός κυβισμός. Το κολάζ.
Οι περίοδοι που ακολουθούν στην καλλιτεχνική του ζωή, περιλαμβάνουν στροφή σε κλασικές μορφές, με επιδράσεις απο το υπερρεαλιστικό κίνημα.
Ο Πικάσο υπήρξε πολυτάλαντος και πολυδιάστατος. Εργάστηκε με ελαιογραφίες, υδατογραφίες, παστέλ. κάρβουνο, μολύβι και μελάνι πάντα με μεγάλη επιτυχία. Τα έργα του έχουν τεράστια αγοραστική αξία στο χρηματιστήριο των έργων τέχνης. Φιλοξενούνται απο τα μεγαλύτερα Μουσεία του κόσμου και το ενδιαφέρον των επισκεπτών είναι διαχρονικό και σταθερά μεγάλο.
Το διασημότερο έργο του είναι η “Γκουέρνικα” , εμπνευσμένο απο την καταστροφή της ομώνυμης πόλης της Ισπανίας κατα τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου, “Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν“, “Οι μουσικοί με τις μάσκες“, “Ο ακροβάτης“,”Η κοπέλα μπροστά σε καθρέπτη”
Ο Διεθνής Πικάσο
Πολλοί ερίζουν και διεκδικούν την αποκλειστικότητα της καλλιτεχνικής του ύπαρξης.
Για τους Γαλλους είναι Γάλλος ( η γαλλική Σιτροέν έδωσε και το όνομά του σε ένα μοντέλο της ), για τους Καταλανούς, Καταλανός, για τους Ανδαλουσιανούς, Ανδαλουσιανός, για τους Ισπανούς, Καστιλιάνος, για τους Αναρχικούς, αναρχικός , για τους Κομμουνιστές κομμουνιστής, για τους Αντιφασίστες, αντιφασίστας , για τους Δημοκράτες, δημοκράτης. Ολα αυτά και πολλά άλλα ήταν, είναι, ο Πικάσο.
Πέθανε σε ηλικία 92 ετών . Ο τάφος του βρίσκεται στον κήπο του κάστρου Βωβενάργκ της Γαλλίας.
