Γράφει η Ευτυχία Καρύδη Φαράκου
Πάντα υπάρχει αφορμή να ξεπουληθείς. Για πολλά ή λίγα δεν έχει σημασία. Απλώς τα λίγα δείχνουν μεγαλύτερη φτήνια, όταν αποφασίζεις να βάλεις πωλητήριο. Αυτό, ο Διάβολος-Μεφιστοφελής* το ξέρει. Έχει τζογάρει πολλές φορές και άλλες τόσες είναι κρουπιέρης ρουλέτας σηκώνοντας την μπάνκα στον αέρα. Χιλιάδες και εκατομμύρια οι χρεωκοπημένοι που αυτοχειριάζονται. Με moto, χωρίς εμένα παιχνίδι δεν γίνεται. Ο Θεός υπάρχει γιατί εγώ υπάρχω. Βάζει στοίχημα με τον Θεό πως μπορεί να εξαγοράσει ακόμα και τον ενάρετο φιλήσυχο ηλικιωμένο Δρ Φάουστ. *
Ο Γκαίτε αν και ομολογεί:” Εν τέλει χρειάστηκε μια πραγματικά μεγάλη απόφαση, αφού για μένα θρησκεία είναι η Τέχνη”* Παραδίδει στην ανθρωπότητα τον Φάουστ. Ένα δημιούργημα,- όπως όλα τα πραγματικά καλλιτεχνήματα ,- που δεν είναι πλάσμα φαντασίας. Αυτή χρησιμεύει μόνο για να μαγνητίσει με έναν θρύλο. Και μέσα απ΄αυτόν να κάνει να φανεί πιο άγρια, η πιο σκληρή αναμέτρηση του ανθρώπου: εκείνη με τον εαυτό του. Μπορείς να κρυφτείς απ΄ όλους, να βρεις δικαιολογίες μέσα σε μια φούσκα ψέματα. Ενώπιος ενωπίω όμως; Και μπρος στη μεγάλη αρρώστια Χρόνος, ποιος ο απολογισμός σου;
Λοιπόν ο Φάουστ, όπως ο γέρος του Αλεξανδρινού “….σκυμμένος../ μες των άθλιων γηρατειών την καταφρόνια/ σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια/..και ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει σαν χθες./ Τί διάστημα μικρό, τί διάστημα μικρό/ Και συλλογιέται η Φρόνησις πως τον εγέλα/….θυμάται την άμυαλη του γνώσι/ κάθε ευκαιρία χαμένη τώρα …/ Κι απ΄το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται/ ο γέρος εζαλίστηκε κι αποκοιμάται”**Εύκολα ο Μεφιστοφελής μπαίνει στη φυσική του κατοικία, τον ύπνο της άμυαλης γνώσης. Υπόσχεται στον ηλικιωμένο ό,τι ζητάει ο ουρανίσκος,η απληστία των ματιών, οι θησαυροί του κόσμου. Με έναν όρο- αντάλλαγμα, να του πουλήσει ο Φάουστ την ψυχή του.
Ο Δόκτορας δέχεται. Ακολουθεί τα εωσφορικά βήματα σε καταγώγια. Μεθυσμένος όπως οι σύντροφοι του Οδυσσέα από το κρασί της Κίρκης. Ακόμα και μπρος στην αγνότητα του κάλλους της 16χρονης Μαργαρίτας αντί να ανοιγοκλείσει έστω στιγμιαία τα μάτια για να δει το ηδύ φως, γίνεται όλος ένα γενετήσιο ένστικτο. Η νεαρή κοπέλα μένει έγκυος και δολοφονεί σαν άλλη Μήδεια το νεογέννητο. Καταδικάζεται σε θάνατο και αρνείται να διασωθεί από τον Φάουστ όταν αυτός σε μια κρίση συνείδησης προσπαθεί να την σώσει.
Απογυμνωμένη η άθλια πραγματικότητα γίνεται συναίσθημα σπάνιο, βαθύ με την σύνθεση του Σούμπερτ: “Η Μαργαρίτα και το ροδάνι”. Το τραγούδι του κοριτσιού “Όπου δεν υπάρχει εκείνος/ υπάρχει για μένα ο τάφος”* πλημμυρισμένο με μια ασυννέφιαστη πίστη στον έρωτα προχωράει μέχρι που ακούγονται οι στίχοι:”Αλλίμονο το φίλημα του”.* Τότε ο τόνος του τραγουδιού της νεαρής κοπέλλας αργοσβύνει ενώ το ροδάνι λιποθυμάει στα χέρια της. Οι λίγες υπόκωφες νότες που ακούγονται , ίσως κάνουν κάποιους να νοιώσουν την απελπισία της Μαργαρίτας. Μα πόσοι είναι αυτοί μέσα στην απέραντη έρημο των καιρών; Χωρίς ίχνος αναπνεύσιμης ατμόσφαιρας;
Πρέπει οπωσδήποτε να γίνει κάτι. Κάτι ουσιαστικό και άμεσο. Αλλιώς κλήρος της ανθρωπότητας θα είναι η δυστυχία που υπόσχονται οι θησαυροί του Εωσφόρου- Μεφιστοφελή. Το ξεπούλημα σ΄αυτόν, κάνει τη ζωή ένα Τίποτα. Σκέφτεται ο Φάουστ και φωνάζει: “Φως! Περισσότερο φως!”- Μehr licht!”
Φως! θα το πει πολλές φορές, ο γεννημένος ,σαν σήμερα ,28 Αυγούστου , Γκαίτε. Αφότου, μάλιστα, γνώρισε τον Ιταλικό Νότο μια λαχτάρα γεμάτη, ευγένεια και πολιτισμό. Πολιτείες γεμάτες μνήμες ποιητών, φιλοσόφων και καλλιτεχνών. Γεύτηκε σταλαγματιά – σταλαγματιά και την Ελλάδα μέσα από την Μεγάλη Ελλάδα.
Μαγεμένος σε γράμμα του, καταμαρτυρεί <<Μακάρι να μπορούσα να στείλω στους φίλους, έστω μια ανάσα αυτής της ζωής. Για έναν Ιταλό Ultramontane -πέρα απο τα βουνά είναι μια πολύ σκοτεινή εικόνα. Αλλά και μένα μού φαίνεται τώρα αυτό ,πέρα από τις Αλπεις, πολύ ζοφερό.>>***
<< Α! και να μην ξεχάσω, συνεχίζει, δ υ σ τ υ χ ώ ς το Σύμπαν είναι Ε λ λ η ν ι κ ό>> ***
—————————————————————————————————————————-
*Γιόχαν Βόλφγκανγκ Φον Γκαίτε , Φάουστ
** Κωνσταντίνος Καβάφης , Ενας Γέρος
***Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Ιστορία του Ευρωπαϊκού πνεύματος – —Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, ,Γενικός χαρακτηρισμός του Φάουστ του Γκαίτε— Θανάσης Λάμπρου, Κάτω απο τον Ανοιχτό Ουρανό – εισαγωγή στον Γκαίτε. Η τραγωδία του Φάουστ.
