Το παιδί φωνάζει: Σώσε με εσύ που πετάς-Γράφει η Ευτυχία Καρύδη – Φαράκου

           Δεν υπήρχαν κινητά όταν ο Ζακ Πρεβέρ έγραφε τη Σελίδα Γραφής. Οπότε ή θα έπρεπε το άμυαλο παιδί να ανοίξει τις παλάμες του και να τις φάει με τη βίτσα από το δάσκαλο, ώσπου αυτές να ματώσουν.Ή ο δάσκαλος να λαξεύσει στο φτερό το πουλί ώσπου να εκπνεύσει τα ολοίσθια. Εδώ, φίλοι μου, δεν γελάμε. Κλαίμε με δάκρυ πικρό. Έγινε η ελληνική γλώσσα σφουγγαρόπανο στο στόμα των χουνταίων, τους διαδέχθηκαν οι δημοκράτες που ηγιόνταν  (και πάλι κλαίμε) και την απόκαναν.

                  Αλλά δεν τους έφτανε αυτό. Έφτιαξαν και σχολεία κλουβιά, όπου οι δάσκαλοι ,- και μόνο αυτοί,- που λαξεύουν στο φτερό (!) θα μαθαίνουν “Τα ψαράκια να κολυμπάνε στο στόμα του καρχαρία… Το σπουδαιότερο θα είναι η ηθική διάπλαση των μικρών ψαριών. Θα τούς μαθαίνουν ότι για ένα ψαράκι δεν υπάρχει μεγαλύτερη και ωραιότερη αρετή από το να θυσιάζεται πρόθυμα και να πιστεύει τυφλά στους καρχαρίες προπαντός όταν αυτοί τους λένε ότι θα φροντίσουν για ένα ωραίο μέλλον, το οποίο τότε μόνο θα είναι εξασφαλισμένο όταν εκείνα μάθουν να υπακούουν. Και να φυλάγονται από κάθε λογής ταπεινές, εγωιστικές και μαρξιστικές διαθέσεις. Κι αν τύχει  κανένα από δαύτα να φανερώσει τέτοιες αδυναμίες,  τ’ άλλα ψαράκια θα πρέπει  να το αναφέρουν αμέσως στους καρχαρίες… Οι οποίοι θα κάνουν  αναμεταξύ τους και διαφόρους πολέμους για να κυριέψουν ξένα κλουβιά και ξένα ψαράκια. Στους πολέμους αυτούς ο κάθε καρχαρίας θα πολεμάει με τα δικά του ψαράκια.Θα μαθαίνουν στα ψαράκια ότι ανάμεσα σ΄αυτά και στα ψαράκια των άλλων καρχαριών υπάρχει τεράστια διαφορά.Τα ψαράκια, θα τους λένε, είναι ως γνωστό βουβά, σωπαίνουν ωστόσο σε ολότελα διαφορετικές γλώσσες γι αυτό είναι αδύνατο να καταλάβει το ένα το άλλο. Σε κάθε ψαράκι που θα σκοτώνει  εχθρικά ψαράκια θα καρφιτσώνουν  κι από ‘να παράσημο από φύκι και θα τού δίνουν τον τίτλο του ήρωα”*

              Αυτά θα συνέβαιναν όμως, κατά τον Μπέρλολτ Μπρεχτ, μόνο  “Αν οι καρχαρίες ήσαν άνθρωποι”* και τα παιδιά ψαράκια. Αλλά δεν είναι. Έτσι, σε μια κοινωνία που έχει χάσει κάθε πίστη και ιδεολογία, ενώ υποκρίνεται ότι έχει και τα δυο. Μπορεί και ο δάσκαλος να είναι καταδότης, όπως  συνέβη πρόσφατα. Δόθηκε αυστηρή εντολή άνωθεν, πες Υπουργείο Παιδείας, για την απαγόρευση των κινητών στα σχολεία, επί ποινή αποβολής και μέχρι αλλαγής περιβάλλοντος. Πάραυτα οι  κάτωθεν προχώρησαν σε άμεση τιμωρία μαθητή, αφού το μάτι της καθηγήτριας τον έπιασε  με το κινητό. Για τη βία ανηλίκων,που όλο αντριεύει και θεριεύει, ουδείς παίρνει μυρουδιά. Κι αν τύχει και πάρει. Τότε.

           Γεγονός 1ο . 18ο Λύκειο Αθηνών. Μία καθηγήτρια, κούκλα, ελαφίνα μέχρι κει πάνω, στο όνομα Ιωάννα Κομνηνού, εκτός ωρών μαθήματος,  δίνει την ψυχή της με περιβαλλοντικές εκδρομές, πολιτιστικές εκδηλώσεις ώστε να αποτραβήξει με ενδιαφέροντα τα παιδιά από τα κάγκελα, απ΄όπου εξωσχολικοί διακινούν χάπια. Σήμερα τα λένε σίσα . Συνάδελφος της (εκ του συν +αδελφός, έχει χάσει πια κάθε έννοια τη σημασία της) την παίρνει χαμπάρι και της πετάει γλάστρα στο κεφάλι. Ο ίδιος, δεν υπήρχε βωμολοχία που δεν την εκτόξευε κατά την παράδοση των Θρησκευτικών.  Τα παιδιά ακούνε Χριστούς, Παναγίες, Αγίους και καντήλια, οι γονείς το μαθαίνουν. Αλλά σιωπούν. Εκτός από την αφεντιά μου και την παθούσα, σύσσωμος ο Σύλλογος Διδασκόντων, με την ευγενική έγκριση της Λυκειάρχισσας “Τού βγάλανε γλυκό, τού  βγάλανε και μέντα / μα για το γλαστρικό δεν είπανε κουβέντα”**Γεγονός 2ο . Στο ίδιο Λύκειο η υποφαινόμενη προκαλεί δημόσια καταγγελία του βουλευτή Γρηγόρη Φαράκου για την “Διακίνηση χαπιών από τα κάγκελα”. Επίσης η ίδια, για να έχουν χρόνο να αναπτύξουν τις απόψεις σε μια έκθεση, παρακινεί τα παιδιά να έρχονται στο σχολείο, με επίτομα λεξικά γλώσσας, από τις 12 το μεσημέρι. Όταν, εθιμικώ δικαίω, γίνεται κατάληψη Λυκείου, κάνει μάθημα στο πάρκο, στο σπίτι της, στα σπίτια μαθητών της, “εκτοπίζοντας” το ένα και μοναδικό εγχειρίδιο. Πηγαίνοντας μαζί τους, σε θέατρα, κινηματογράφο και μέχρι την Ισπανία.

                Με την πλήρη αδιαφορία Διευθύνσεως Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης  και του Υπουργείου Παιδείας, τουλάχιστον άτολμου, αν όχι εσκεμμένα, να βάλει  τάξη στον αυταρχισμό της ασυδοσίας, και της ανεξέλεγκτης αναξιοκρατίας. Ίσως για να μπορεί να καλύψει τους σοβάδες που πέφτουν απ΄τους τοίχους και τα ταβάνια που στάζουν στα χωρίς στέρεη υλικοτεχνική υποδομή σχολεία. Τις κολλημένες “Για όλα φταίει το σύστημα”  ΕΛΜΕ και ΟΛΜΕ. Αλλά και με την ευγενική παρότρυνση της συντριπτικής πλειοψηφίας διδασκόντων (δεξιών, αριστερών τε και κεντρώων) η Λυκειάρχισσα πριν την προσευχή παίρνει το μικρόφωνο και ανακοινώνει:”Το σχολείο λειτουργεί 8,15′ – 1,45′ και 2-7μμ. Όποιος σάς φέρνει πιο μπροστά καταπατά τα δικαιώματά σας”. Γεγονός 3ο. Συγκαλείται Σύλλογος Διδασκόντων  με θέμα: “Αυθαιρεσίες της κ. Καρύδη, η οποία, εκτός από την καταπάτηση μαθητικών δικαιωμάτων και τη δυσφήμιση του Λυκείου περί διακίνησης ναρκωτικών, στερεί από τα παιδιά την επικοινωνία με τον Θεό, αφού αυτά την ώρα της προσευχής βρίσκονται στην τάξη”. Γεγονός 4ο. Ο Σύλλογος Διδασκόντων  αποφασίζει, αφ΄ενός η εν λόγω να παραπεμφθεί σε ΕΔΕ (Ένορκη Διοικητική Εξέταση)  και να υποστεί κυρώσεις. Αφ΄ετέρου να γίνει Σύγκληση Συνέλευσης όλου του Λυκείου, ώστε η κ. Καρύδη να έλθει αντιμέτωπη με 300 παιδιά. Γεγονός 5ο. Ο Γλαστροβόλος, σε σχολικό πέρασμα όταν δεν υπάρχει ψυχή, καθυβρίζει την κ. Καρύδη (νόμιζε ότι ενεργώντας λάθρα θα γλίτωνε,. Δεν τα κατάφερε, γονατιστός ζητούσε συγγνώμη στο Δικαστήριο).  Συγχρόνως  τα παιδιά εκφοβίζονται. Αλλά τα παιδιά είναι παιδιά. Και καταλαβαίνουν πολλά περισσότερα απ΄όσα νομίζουμε. Αποχωρούν ένα- ένα και τους γυρίζουν την πλάτη.

               Με συγκίνηση διαβάζω χρόνια μετά, την αφιέρωση μαθήτριας μου στο βιβλίο:“Ο Γλάρος Ιωνάθαν”:”Αν είχατε πούπουλα  αντί για δέρμα, η ιστορία του Ιωνάθαν θα ήταν δική σας. Με αγάπη, λοιπόν, στην Ευτυχία Καρύδη (μπορεί πούπουλα να μην έχει, έχει όμως φτερά)- Αθήνα 2-7-1995- Ειρήνη Καμπά’ “

                Περιαυτολογίες θα μού αντιτάξετε, φίλοι μου, και δεν θα σάς παρεξηγήσω. Αλλά εάν σάς προσκόμιζα αποδείξεις, και μάλιστα γραπτές, και όχι μόνο από την κορωνίδα- 18ο Λύκειο Αθηνών, θα επιμένατε σε μια τέτοια άποψη; Πάνε 50 χρόνια που ο ακέραιος διανοητής Άγγελος Τερζάκης προειδοποιούσε:”Ο κόσμος γνώρισε πρεσβύτερους  ανάξιους που απαιτούσαν το σεβασμό μόνο και μόνο γιατί έτσι τούς συνέφερε και γιατί είχαν την εξουσία να τον επιβάλουν. Ο καιρός αυτός, ας το πάρουμε απόφαση, έχει περάσει. Πάει ο καιρός όπου ένα επιτήδειο μηδενικό απαιτούσε σεβασμό επειδή κατάφερε να σκαρφαλώσει σε μια καθέδρα. Όλο και περισσότερο, από εδώ κι’ εμπρός, ο διδάσκων θα κρίνεται, ο ηγέτης θα ελέγχεται, ο γονιός θα πρέπει να δείχνεται άξιος της αποστολής του”***

               Το τρίπτυχο δάσκαλος, γονιός, ηγέτης,  με όποια σειρά κι αν τους βάλεις, έχεις  πεντακάθαρο τον καθρέφτη του κόσμου μας. Καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, που οι φοιτητές της, εκτός άλλων, την γιουχάισαν γιατί στην πόρτα του γραφείου της στο Πανεπιστήμιο είχε την  Σαπφώ Νοταρά  στη γνωστή πόζα: “Εδώ μέσα γίνονται Σόδομα και Γόμορα”, χαίρει εκτίμησης και προβολής. Στα οικογενειακά τραπέζια, όποτε, κι εάν γίνονται στα σπίτια και όχι σε ταβέρνες. Τα παιδιά δεν παίρνουν μέρος σε συζήτηση  (συζήτηση τρόπος του λέγειν, περί ανέμων και υδάτων. Σπάνια ο διάλογος για θεατρική παράσταση, ένα βιβλίο, έκνομη η πολιτική).Ή σε  ένα τραγούδι, βρε αδελφέ. Γιατί ξεχάσαμε και να τραγουδάμε. Κανείς δεν πιάνει την κιθάρα, ο πατέρας δεν αγγίζει το ακορντεόν, η φίλη μας δεν κάθεται στο πιάνο.

               Έτσι, οκτάχρονες, άδειες από συναίσθημα, τρέχουν να γεμίσουν με  ψιμύθια, φθείροντας πολύ νωρίς τον εαυτό τους, χωρίς καν να προλάβουν να γνωρίσουν και να εκτιμήσουν κάτι ανείπωτα ωραίο:την παιδιάστικη δροσιά. Κορίτσια κι αγόρια με ένα κινητό (δεν είναι κακό το κινητό από μόνο του) ξεμακραίνουν στην μόνωση του το καθένα, που  όλο και συχνότερα διακόπτεται από τα χάχανα- ψυχολογικό και λεκτικό βιασμό θυγατέρων και μητέρας συζύγου κατά του ηλίθιου πατέρα που μπερδεύει την Λωζάνη με την Κοζάνη. Του θεριακλή άντρα κατά της συζύγου του, της μάνας του, των γονιών του. Του θείου κατά του μπατζανάκη, της συμπεθέρας κατά της συμπεθέρας και πάει λέγοντας μέχρι και τον σωματικό βιασμό.

                Ηλικία;  Χρόνια τώρα, χωρίς πλέον ψυχοκόρες για όλες τις δουλιές, υπάρχουν κυκλώματα. Παγκοίνως γνωστό ότι μεγαλοσχήμονες  διοργανώνουν εκδρομές σε χώρες όπου παιδιά,κορίτσια και αγόρια, κλαίνε από την πείνα. Τούς δίνουν μια φέτα ψωμί και ένα μπαλόνι. Μες τη χαρά  του παιχνιδιού τα παιδιά,  φουσκώνοντας το, εισπνέουν ουσίες που τα ναρκώνουν. Ανενόχλητοι οι μεγαλορρήμονες ασελγούν πάνω τους. Εμείς; Εμείς  “Βρε δεν βαριέ …  βαριέσαι αδερφέ,...΄΄ Χωρίς προχώματα αναστολής, τουρίστες  τραβάμε  σέλφι  πασιχαρείς πάνω στο ταξί που μάς πηγαίνει και το κουβάλανε ανθρώπινοι ώμοι”.  Μα τίποτα στην εποχή μας  δεν είναι περίφρακτο. Η επιδημία γίνεται πανδημία. Μια ωραία πρωϊα  πεντάχρονα βιάζουν πεντάχρονο! Πού; Στο σχολείο!  Επίσης στο σχολείο με την φαλτσέτα  συμμαθητής ξυρίζει συμμαθητή του. Χωρίς αιδώ  ο πατέρας του φαλτσετίστα και ο συνήγορος υπεράσπισης του, μάς αιτιολογούν την πράξη:“Θέλει να ασχοληθεί με την κομμωτική”. Εύστοχα αναπαράγει από φίλο στο φβ, η παλιά μαθήτρια μου Ειρήνη Κόντου:  “Κι αν έλθει πρόσωπο με πρόσωπο με κάποιον που θέλει να γίνει χασάπης και να ξεκοιλιάζει αρνιά;”

                 Α! Εκεί τα πράγματα είναι εύκολα. Δικαίωμα αυτοάμυνας  το ορίζει ο ανεξέλεγκτος ηγέτης. Εσύ με την φαλτσέτα σου, εγώ με τον μπαλτά μου. Πόλεμοι. Μια θεομηνία χειρότερη από εκείνη των εγκάτων έχει μεταφέρει τη διαμάχη στην ωμή αναμέτρηση. Ποιο από τα 60 χρηματοκιβώτια, που καρπώνονται το 98,2% του παγκόσμια παραγόμενου πλούτου, θα αρπάξει τα περισσότερα με ωμές αναμετρήσεις και πυρηνικούς εκβιασμούς. Όλα πια μπροστά μας κρέμονται από μια κλωστή που ένας έξαλλος Σάιλοκ ή ένα τυχαίο συμβάν μπορεί να την κόψει. Δεν υπάρχει κάτι που να μη μάς βασανίζει, να μη μας φοβίζει και να μη μάς διαπερνά. Ευκολότερα διαποτίζει παιδιά και εφήβους. Τα πιο δυνατά ρίχνονται γρήγορα  στην περιπέτεια  και στη δράση που φτάνει στο φόνο. Τα πιο αδύνατα στριμώχνονται όπως τα ποντίκια στα πειραματικά εργαστήρια.  Όταν οι πειραματιστές τα πολλαπλασιάζουν, στερώντας τους ολοένα και περισσότερο χώρο, αποκλεισμένα από εξόδους διαφυγής αρχίζουν κι αυτά να δαγκώνουν τα ίδια τους τα μέλη και να αλληλοσπαράσσονται.

                Ο δάσκαλος όμως  το βιολί του  δύο +δύο τέσσερα. Τέσσερα+τέσερα  οκτώ. Επαναλάβατε!

                           Το παιδί  φωνάζει στο πουλί : Σώσε με, εσύ που πετάς! 

                        ~~~~~~~~~~~~

ΣΗΜ. Ευνόητο πως θεωρώ αξεπέραστα μοναδική την Σαπφώ Νοταρά. 

*Μπέρτολτ Μπρεχτ:”Αν οι καρχαρίες ήσαν άνθρωποι” από την Συλλογή:”Ιστορίες του κ. Κόυνερ” 

**Παραλλαγμένοι  στίχοι  από το ποίημα του Νίκου Γκάτσου “Ο Γιάννης ο φονιάς”