Του Θανάση Τσώκου*
Η κατάληψη των εγκαταστάσεων του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου, στις 15 Ιουλίου 1974, για κάποιους σήμαινε και τη σιγή της Δημοκρατίας που λίγο πριν είχε καταλυθεί στον τόπο. Η μετάδοση όμως του διαγγέλματος του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ από τον Ελεύθερο Ραδιοφωνικό Σταθμό της Πάφου, ανέτρεψε τις μεθοδεύσεις των επιβουλέων και συνάμα τον ρου της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου. Το μήνυμα ότι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δεν ήταν νεκρός, έκανε πολύ γρήγορα τον γύρο του κόσμου. Μια μετάδοση που έγινε δυνατή στην εμβέλειά της, λόγω της ύπαρξης του αναμεταδότη του ΡΙΚ στον κόλπο των Κοραλλίων στην Πάφο και βέβαια του αγωνιστή της ελευθερίας, στελέχους του ΡΙΚ Νίκου Νικολαΐδη. Του ανθρώπου που και το 1963 – 64 έπαιξε τον δικό του εθνικό ρόλο μέσα από τον ίδιο σταθμό τις δύσκολες μέρες της τουρκικής ανταρσίας.
Από τους αναμεταδότες του ΡΙΚ στην Πάφο και τον Ελεύθερο Ραδιοφωνικό Σταθμό, η δημοκρατική φωνή στην Κύπρο δεν σίγησε ποτέ. Παρόλο που ο συνταγματάρχης Λιασκώνης και ο τότε «Διευθυντής» του ΡΙΚ Σπύρος Παπαγεωργίου, συνέχιζαν να εκδίδουν αναληθή ανακοινωθέντα για το ότι «ο Μακάριος είναι νεκρός…».
Οι πληροφορίες ότι οι Τούρκοι θα έκαναν απόβαση στην Κύπρο, μεταφέρθηκαν στους συνταγματάρχη Λιασκώνη και Σπύρο Παπαγεωργίου από στελέχη του ΡΙΚ που παρακολουθούσαν τα διεθνή μέσα της εποχής τουλάχιστον ένα εικοσιτετράωρο πριν από την έναρξή της. Τις πληροφορίες αυτές, οι εγκάθετοι της χούντας στο ΡΙΚ τις αγνόησαν.
Στις «Μέρες Συμφοράς» που ακολουθούν, το ΡΙΚ αν και συνεχίζει να τελεί υπό στρατιωτική κατάληψη με παράνομους οπλοφόρους να περιφέρονται στις εγκαταστάσεις του, μπαίνει ξανά στη μάχη για την έγκυρη ενημέρωση του λαού. Των θυμάτων της τουρκικής εισβολής, των εκτοπισθέντων, των εγκλωβισμένων αδελφών μας, των μαχόμενων δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς. Καταγράφει λεπτό προς λεπτό τη μεγαλύτερη τραγωδία και τη χειρότερη συμφορά στον τόπο.
Όλοι ακούνε ΡΙΚ, ενημερώνονται από το ΡΙΚ. Εμψυχώνονται από το ΡΙΚ. Αναζητούν τους δικούς τους ανθρώπους μέσα από τις συχνότητες του ραδιοφώνου και τα μηνύματα του Ερυθρού Σταυρού. Ζουν ακούγοντας ΡΙΚ. Τα στελέχη του Ιδρύματος, πεισματικά, κρατούν το ραδιόφωνο του ΡΙΚ σε λειτουργία αφού «εκείνες τις ώρες ψηλό θα έπρεπε να κρατηθεί και το ηθικό των μετόπισθεν». Όλων αυτών που δεν έφταιξαν σε τίποτα. Η μετακίνηση στον αστυνομικό σταθμό Δευτεράς, αφού κρίνουν ότι η παραμονή τους στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος στη Λευκωσία εγκυμονούσε σοβαρούς κινδύνους, ήταν περιπετειώδης. Τα τουρκικά μαχητικά αρχίζουν βυθίσεις πάνω από τον αστυνομικό σταθμό, τα στελέχη μας μετακινούνται στην οροσειρά του Τροόδους, για να συνεχίσει η φωνή του ΡΙΚ να εκπέμπει ραδιοφωνικά. Εξάλλου, όπως αναφέρει η Μαρούλλα Βιολάρη – Ιακωβίδου στο βιβλίο της «Μνήμες του ’74», «…όπως φάνηκε αργότερα, ήταν πολλοί οι στρατιώτες που είχαν πάρει μαζί με το όπλο τους και το φορητό τους ραδιοφωνάκι».
Η Κυπριακή Δημοκρατία θα έπρεπε να συνεχίσει να έχει φωνή. Τη φωνή του ΡΙΚ, που καθοδηγεί, εμψυχώνει, συντροφεύει, ενώνει. Το ΡΙΚ για όλους τους δοκιμαζόμενους είναι ζωή. Είναι η σύνδεση του ατόμου με την ύπαρξή του. Διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή, αφού το ακούνε όλοι, καθ’ ότι εύκολα προσβάσιμο. Η συμβολή του ΡΙΚ δεν τελειώνει με την ολοκλήρωση του εγκλήματος σε βάρος του κυπριακού λαού. Θα συνεχίζεται μέχρι την τελική δικαίωση ενός δύσκολου και άνισου αγώνα.
Μέσα από τις σελίδες του λευκώματος «Κύπρος 1974. Μέρες Συμφοράς», πέντε καταξιωμένα στελέχη του ΡΙΚ, το καλοκαίρι του 1974, καταγράφουν στην ελληνική και αγγλική γλώσσα το δράμα των απλών ανθρώπων, μέσα από ένα μοναδικό φωτογραφικό υλικό. Οι Δημήτρης Ανδρέου, Δώρος Παρτασίδης, Άντρος Παυλίδης, Μίκης Φοινικαρίδης και Ανδρέας Κωνσταντίνου με την αγγλική απόδοση της Lana Der Parthogh, πρωτοπορούν για άλλη μια φορά.
Λίγο πριν από την επιστροφή του Προέδρου της Δημοκρατίας στις 7 Δεκεμβρίου 1974, διανέμεται οπλισμός σε δημοκρατικά στελέχη του ΡΙΚ έτσι που να γίνει κατορθωτή η μετάδοση της είδησης της άφιξης, αλλά και η ομιλία του Μακαρίου στην Αρχιεπισκοπή, σε περίπτωση που πραξικοπηματικοί πυρήνες, εντός ή εκτός ΡΙΚ, επιχειρούσαν τη φίμωση του σταθμού.
Η τηλεόραση του ΡΙΚ καταγράφει τις μέρες εκείνες την ιστορία και έτσι αποκτήσαμε ως κράτος τα πιο ισχυρά μας τεκμήρια. Μέσα από τις μαρτυρίες αυτές, για όλα όσα συνέβησαν τις αποφράδες εκείνες μέρες, αποδεικνύεται η εγκληματική συμπεριφορά των εισβολέων. Το σπάνιο αυτό οπιτικογραφημένο υλικό για τις τουρκικές ωμότητες κατά την περίοδο της τουρκικής εισβολής, έγινε δεκτό ως μαρτυρικό υλικό από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ προβλήθηκε ως μέρος της διαδικασίας έρευνας για παράβαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κύπρο, που έγινε στο πλαίσιο της Διεθνούς Διάσκεψης της Φρανκφούρτης. Υλικό που πρόσφατα έχει ψηφιοποιηθεί, γεγονός που το καθιστά εύκολα προσβάσιμο στους πολίτες, αλλά και τους ερευνητές.
* Αντιπρόεδρου Διοικητικού Συμβουλίου ΡΙΚ
riknews.com
