Της Σμαράγδας Μιχαλιτσιανου
Ο Λυκούργος Καλλέργης ξεκίνησε για το μακρύ ταξίδι της νύχτας μέσα στη μέρα.
Πλήρης ημερών στα 98 του χρόνια ο σπουδαίος θεατράνθρωπος και πολιτικός άντρας άφησε σήμερα την τελευταία του πνοή στην εντατική του νοσοκομείου “Γ. Γεννηματάς”, που νοσηλευόταν εδώ και ένα μήνα.
Απόγονος της μεγάλης Κρητικής ιστορικής γενιάς των Καλλέργηδων, ο Λυκούργος Καλλέργης, γεννήθηκε το 1914 στο Μυλοπόταμο Ρεθύμνου, αλλά μετοίκησε στην Αθήνα σε ηλικία μόλις δέκα χρονών.
Καταγόταν από οικογένεια Κρητικών οπλαρχηγών .
Γιος της πολύ γνωστής προσωπικότητας της εποχής, του δημοσιογράφου και σοσιαλιστή του πρωτοπόρου σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη και πρωτεργάτη της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα, Σταύρου Καλλέργη, ο οποίος επί δώδεκα χρόνια στα τέλη του 19ου αιώνα, εξέδιδε την εφημερίδα “ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΗΣ” για να σταματήσει την έκδοση της τελικά και να επιστρέψει καταδιωκόμενος από το παλάτι στη Κρήτη, όπου και πέθανε. Ο Λυκούργος Καλλέργης δεν ήταν δυνατός παρά να ενστερνιστεί τις ίδιες αρχές με τον πατέρα του και το απέδειξε με τη σημαντική του παρουσία στον πολιτικό στίβο.
Επί εξήντα χρόνια έπαιξε πάνω από 500 ρόλους, στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στο ραδιόφωνο. Πέρασε στη σκηνοθεσία, δίδαξε νέους ηθοποιούς σε δραματικές σχολές, μετέφρασε θεατρικά έργα, δραστηριοποιήθηκε στον συνδικαλισμό, διετέλεσε βουλευτής του ΚΚΕ το 1977. Τέλειωσε τη μέση εκπαίδευση στην Αθήνα -όπου και ήρθε στα δέκα του χρόνια- και έκανε θεατρικές σπουδές στην δραματική σχολή της Λαϊκής Σκηνής του Κάρολου Κουν.
“Βασικά στο ξεκίνημα μου, με επηρέασε μεταξύ άλλων και η κρητική λογοτεχνία”, είχε αναφέρει σε συνέντευξή του.
“Από τα πρώτα βιβλία που διάβασα στην Κρήτη στην παιδική μου ηλικία ήταν ο “Ερωτόκριτος” και η “Ερωφίλη”. Ένιωσα έναν κόσμο ολόκληρο να ζωντανεύει και αυτό με συντάραξε”.
Ίσως δεν ήταν τυχαίο ότι ο πρώτος του ρόλος στο θέατρο ήταν ο Πανάρετος στην “Ερωφίλη” του Χορτάτζη, που έπαιξε με τη “Λαϊκή Σκηνή” του Κάρολου Κουν το 1934.
Εξίσου, είχε ομολογήσει ότι στα νεανικά του χρόνια, τον είχε συγκλονίσει η ανάγνωση των έργων του Ντοστογιέφσκι και αργότερα στο θέατρο ο Τσέχωφ, του οποίου έπαιξε και μετέφρασε τα περισσότερα θεατρικά έργα.
Έπαιξε σημαντικούς ρόλους από το ελληνικό και ξένο δραματολόγιο:αρχαία τραγωδία, Σαίξπηρ, Στρίντμπεργκ, Πιραντέλο, Γκόγκολ, Ονήλ κ.α.
Κορυφαία στιγμή της καριέρας του ο ίδιος θεωρούσε τον “Τζων Γαβριήλ Μπόρκμαν” του Ίψεν, την “Ερωφίλη” του Χορτάτζη και την “Αντιγόνη” του Ανούϊγ.
Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρωταγωνιστής του Θεάτρου Τέχνης, (1942-1950), όπου έμελε να γνωρίσει την πρώτη σύζυγό του, επίσης ηθοποιό, Μαρία Φωκά, η οποία βρέθηκε συγκατηγoρούμενη το 1952 στην δίκη Μπελογιάννη. Μαζί της απέκτησε μια κόρη, ενώ από τον δεύτερο γάμο του με την ηθοποιό Τζένη Κολάρου, έναν γιο.
Ο Λυκούργος Καλλέργης , πρωταγωνίστησε στη συνέχεια σε πολλούς θιάσους του ελεύθερου θεάτρου και επί 18 χρόνια στο Εθνικό Θέατρο , του οποίου και διετέλεσε καθηγητής της Δραματικής Σχολής. Συνεργάστηκε με όλα τα “ιερά τέρατα” της ελληνικής θεατρικής σκηνής, Μαρίκα Κοτοπούλη, Κατερίνα Ανδρεάδη, Αιμίλιο Βεάκη, Κατίνα Παξινού, Αλέξη Μινωτή κ.ά.
Εξίσου σημαντική ήταν η πορεία του στον ελληνικό κινηματογράφο που ξεκίνησε το 1949 με τον “Κόκκινο βράχο” του Γρηγόρη Γρηγορίου και τελείωσε το 2001 με τον “Αλέξανδρο και Αϊσέ” του Δημήτρη Κολλάτου.
Συμμετείχε επίσης στις τηλεοπτικές διασκευές του βιβλίου του Νίκου Καζαντζάκη”Ο Χριστός ξανασταυρώνεται” (1975) και στους “Πανθέους” του ακαδημαϊκού Τάσου Αθανασιάδη (1977), παραγωγές που έγραψαν ιστορία στα τηλεοπτικά χρονικά.
Διετέλεσε γενικός γραμματέας του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών για μια δεκαετία από το 1956 και για μικρό διάστημα πρόεδρος. Επίσης, υπήρξε πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος – Ακροάματος καθώς και Αντιπρόεδρος του Ταμείου Συντάξεως Ηθοποιών.
Το 2007, αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η κηδεία του θα γίνει την Τρίτη, στις 5 το απόγευμα, στο Πρώτο Νεκροταφείο.
{youtube}mqan9YORYXQ{/youtube}
