Το εν λόγω τηλεγράφημα, με κωδικό P800128-2342, ήταν βαθιά “θαμμένο” στον επίσημο κυβερνητικό ιστότοπο των ΗΠΑ για τα ιστορικά αρχεία και δεν μπορούσε επί της ουσίας να βρεθεί, καθώς δεν είχε ούτε τίτλο ούτε κείμενο – το μόνο που υπήρχε ήταν κάποιες πληροφορίες για την κατηγοριοποίηση του.
Με τη μηχανή αναζήτησης του Wikileaks φαίνεται ότι στις 28 Σεπτεμβρίου 1974, δύο μήνες σχεδόν μετά την τουρκική εισβολή και κατά τη διάρκεια των διπλωματικών προσεγγίσεων μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες αναφέρονται σε τηλεγράφημά τους στον Μιχάλη Δούντα, τον Έλληνα πρέσβη στη Μεγαλόνησο. Επιπλέον, το διπλωματικό έγγραφο που δεν έχει αποχαρακτηριστεί, σύμφωνα με τα στοιχεία της βάσης δεδομένων του Wikileaks, φαίνεται από τις σημειώσεις που το συνοδεύουν ότι περιέχει πληροφορίες για τις μειώσεις των στρατευμάτων των δύο πλευρών, τους πρόσφυγες και τον επαναπατρισμό τους.
Αναφορές γίνονται, επίσης, στον Κύπριο πρόεδρο Γλαύκο Κληρίδη και στον Αμερικανό τότε πρέσβη Ουίλιαμ Κρόφορντ.
Αποδέκτης του τηλεγραφήματος της CIA ήταν ο Άρθουρ Χάρτμαν, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών για ευρωπαϊκά και καναδικά θέματα και μετέπειτα πρέσβης στο ιδιαίτερα δύσκολο πόστο της Σοβιετικής Ένωσης.
Την ίδια ημέρα που εστάλη το συγκεκριμένο τηλεγράφημα, ένα άλλο από την πρεσβεία της Λευκωσίας προς τα κεντρικά του Στέιτ Ντιπάρτμεντ (1974NICOSI03360) κατέγραφε τα αντιαμερικανικά αισθήματα που εκφράζονταν στα πρωτοσέλιδα των μεγαλύτερων εφημερίδων σε Ελλάδα και Κύπρο καθ’ όλη τη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας.
Η “επίθεση” που δέχονταν οι Αμερικανοί, όπως τη χαρακτήριζαν οι ίδιοι τους οι διπλωμάτες, στόχευε στο πρόσωπο του υπουργού Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ, με αποκορύφωμα άρθρο του “Πρωτοπόρου”, που οι Αμερικανοί ερμήνευσαν ως “απειλή κατά της ζωής του, αν επισκεπτόταν την Κύπρο”. Όπως σημείωναν στο τηλεγράφημα, αρκετές εφημερίδες είχαν στα πρωτοσέλιδα τους τη φωτογραφία του Κίσινγκερ σαν πόστερ επικηρυγμένου που “Καταζητείται ζωντανός ή νεκρός”, ενώ μία, η “Χαραυγή”, είχε ξεκινήσει καμπάνια για τον “Dr Killinger”.
Μόλις έναν μήνα πριν, στα μέσα Αυγούστου του 1974, ο Μιχάλης Δούντας διορίστηκε στο θερμό πόστο της ελληνικής πρεσβείας στη Λευκωσία, εγκαταλείποντας την “επίζηλη και προνομιούχο θέση του διευθυντή του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή”, όπως θα έλεγαν αργότερα συνάδελφοί του.
Σε τηλεγράφημα του Κίσινγκερ προς Αμερικανούς τοποθετημένους στο ΝΑΤΟ (1974STATE183167) αναφέρεται ότι “ο Δούντας είναι καλά γνωστός σε διπλωμάτες που ήταν τοποθετημένοι στη Λευκωσία την περίοδο 1969-1971 ως ένας επιδέξιος, εγκάρδιος διπλωμάτης, ο οποίος έχει ακουστεί ότι είναι παμπόνηρος, κατά καιρούς εκ προθέσεως ταραχοποιός, που διαδίδει ανεύθυνα φήμες, όταν αυτό ταιριάζει στους σκοπούς του. Ξέρει καλά τα κυπριακά θέματα και είναι ειδικός στις ελληνοκυπριακές σχέσεις”.
Σε άλλο τηλεγράφημα (1974SANTIA05017) που εστάλη από τον Αμερικανό τότε πρέσβη στη Χιλή – ο οποίος γνώριζε τον Δούντα από τη θητεία του στην Κύπρο – αναφέρεται ότι τον θεωρούσε “αμείλικτο χαρακτήρα” και ότι είχαν κάθε λόγο να ανησυχούν.
Επιπλέον, ο πρέσβης Πόπερ σημείωνε πως ο Δούντας ήταν ευφυής, γεμάτος ενέργεια, με επιθετικό πνεύμα και ιδιαίτερα έμπειρος στους “διπλωματικούς” καλούς τρόπους. “Υπό το πρόσχημα ενός ένθερμου υποστηρικτή του ΝΑΤΟ, ο Δούντας μού έδωσε την εντύπωση ότι είναι ένας σχεδόν φανατικός εθνικιστής… Σίγουρα, δεν πρόκειται για κάποιον που μπορεί κάποιος να εμπιστευθεί” έγραφε ο Πόπερ.
Στις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου είχε προκύψει σοβαρό πρόβλημα κατά τις διαπραγματεύσεις Κληρίδη – Ντενκτάς σχετικά με την ελεγχόμενη ανταλλαγή κρατουμένων πολέμου και ιδιαίτερα για τις ευπαθείς ομάδες: τους ασθενείς, τους νέους κάτω των 18 ετών και αυτών άνω των 50.
Τα προβλήματα διογκώνονταν μετά την πρώτη πρόταση Κληρίδη για αποστρατιωτικοποίηση της περιοχής κατά ζώνες, η οποία ψύχρανε την τουρκική πλευρά, που τη χαρακτήρισε ως “σημείο μη εκκίνησης” των διαπραγματεύσεων.
Πηγή: Tα Νέα
