Της Λαμπριάνας Κυριακού
Όλα άρχισαν εκείνο τον Απρίλιο του 55, ’ όταν οι ψυχές των Κυπρίων, είχαν μπουχτίσει να μυρίζουν καθημερινά τον ιδρώτα της Αγγλικής κυριαρχίας. Μιας κυριαρχίας που είχε σκοπό να καταφέρει το ακατόρθωτο.
Μα η Κύπρος την ταυτότητα της δεν την αλλάζει, την κρατάει ανέγγιχτη εδώ και αρκετές χιλιάδες χρόνια, γι αυτό άλλωστε η υπομονή είχε και τα όρια της. Ήταν η κατάλληλη στιγμή να αποτινάξει ότι μόλυνε το νησί.
Ήταν όλοι για έναν και ένας για όλους.
Με όρκο στην Καινή διαθήκη και με αρχηγούς τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και τον Γεώργιο Γρίβα, δημιουργείτε ένα κίνημα, με σκοπό την απελευθέρωση της Κύπρου από τον Αγγλικό Ζυγό. Ελλάδα και Κύπρος ήταν ένα.
Στη μητέρα πατρίδα είχε σχηματιστεί μια δωδεκαμελής Επιτροπή από εξέχοντα πρόσωπα της Κύπρου και της Ελλάδας, όλοι ενωμένοι για την πατρίδα. Η ΕΟΚΑ ήταν γεγονός.
Άρχισαν τα όπλα να μεταφέρονται μυστικά από το λιμάνι του Πειραιά, στο λιμάνι της Λεμεσού .
Ο Αγώνας είχε ήδη αρχίσει. Η πρώτη προκήρυξη έγινε την 1η Απριλίου 1955
“Με την βοήθειαν του Θεού, με πίστιν εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολοκλήρου του Ελληνισμού και με την βοήθειαν των Κυπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα διά την αποτίναξιν του αγγλικού ζυγού”.
Οι Άγγλοι άρχισαν να πράττουν, όπως ακριβώς τα άγρια ζώα.
Αλλά η μεγάλη σχολή του Αγώνα δίδασκε την λέξη Ελευθερία και αν αυτό ήταν δύσκολο να κατακτηθεί με το καλό, ο θάνατος δεν ήταν η φοβέρα για να σταματήσει την οργή των Κυπρίων και την θέληση να δουν ένα ελεύθερο ήλιο να χρυσοστολίζει το νησί.
Η ΕΟΚΑ χάνει το πρώτο της παλικάρι, τον Χαράλαμπο Μούσκο, στις 15 Δεκεμβρίου 1955, οι άγγλοι συλλαμβάνουν ακόμη δυο αγωνιστές, τους Ανδρέα Ζάκο και Χαρίλαο Μιχαήλ οι οποίοι αργότερα απαγχονίστηκαν.
Το αίμα πια δεν έβραζε, χόχλαζε. Γιατί δεν ήταν ο απαγχονισμός που έκανε τη διαφορά αλλά και τα θανάσιμα βασανιστήρια των άγγλων. Όπως έβλεπαν οι Γερμανοί τους Εβραίους, έτσι δολοφονικά έβλεπαν και οι Άγγλοι τους Ελληνοκύπριους. Στο αίμα τους μύριζε μίσος.
Ο θάνατος κάθε αγωνιστή, δεν ήταν άθλος για τους Άγγλους, μιας και ο καθένας έπαιρνε το μυστικό του αγώνα στον τάφο του. Κανείς δεν παραδόθηκε, παρά μόνο προδόθηκε.
Των αθανάτων το κρασί
το ‘βρετε σεις και πίνετε
ζωή για σας ο θάνατος
κι αθάνατοι θα μείνετε
Ευαγόρας Παλληκαρίδης: Απαγχονίστηκε «πουρνον πουρνόν μεσάνυχτα στης φυλακής την μάντρα» στις 13 Μαρτίου 1957. Ηταν μόνο18 ετών. Είναι αθάνατος.
Γρηγόρης Αυξεντίου: Έπεσε στη Μάχη του Μαχαιρά στις 3 Μαρτίου 1957. Ετών 29. Μετά την άρνηση του να παραδοθεί και φωνάζοντας σαν τον Λεωνίδα την φράση Μολών Λαβέ, οι άγγλοι πυρπολούν το κρησφύγετο του . Είναι Αθάνατος
Ιάκωβος Πατάτσος: Απαγχονίστηκε από τους Άγγλους στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας στις 9 Αυγούστου 1956. Κατηγορήθηκε για την εκτέλεση του Νιχάτ και οδηγήθηκε στην αγχόνη.
Κυριάκος Μάτσης: Μετά από προδοσία, έπεσε μαχόμενος στο χωριό Δίκωμο της Επαρχίας Κερύνειας στις 19 Νοεμβρίου 1958. Αρνήθηκε να παραδοθεί με αποτέλεσμα οι άγγλοι να βομβαρδίσουν το σπίτι στο οποίο ήταν κρυμμένος. Είναι Αθάνατος
Μιχαλάκης Καραολής: Μαζί με το συναγωνιστή του Ανδρέα Παναγιώτου ανάλαβε την δολοφονία του αστυνομικού και προδότη Ηρόδοτου Πουλλή. Ο Παναγιώτου διέφυγε ενώ ο Καραολής συνελήφθη από τις αγγλικές δυνάμεις. Στις 10 Μαΐου 1956 οδηγείτε με τον Ανδρέα Δημητρίου, τραγουδώντας τον Εθνικό ύμνο. Είναι Αθάνατοι
Μάρκος Δράκος: Σαράντα σφαίρες του κέντησαν το όνειρο για την Ελευθερία και έφυγε μαχόμενος στις 19 Ιανουαρίου 1957. Είναι Αθάνατος
Τόσο χτικιασμένος ήταν ο Αγγλικός ζυγός που ακόμη και νεκρούς τους ήθελε φυλακισμένους. Τους θάβανε σε ειδικά μνήματα στις φυλακές, χωρίς να συλλογιστούν ότι δεν είναι το σώμα τους που αγωνιζόταν, αλλά οι ψυχές τους, που μετά το θάνατο τους έραναν πια χωρίς δεσμά, τον κυπριακό ουρανό με το μύρος της Ελευθερίας.
Ο απελευθερωτικός Αγώνας της ΕΟΚΑ, έλαβε τέλος στις 24 Δεκεμβρίου του 1959, μετά τη συμφωνία της Ζυρίχης – Λονδίνου.
Όταν μας υπόγραψαν ακόμη μια φορά το θάνατο μας.
Κανένας αγώνας δεν πήγε χαμένος και κανείς δεν μετανιώνει για τίποτα. Όσα δεινά και αν ακολούθησαν μετά το 1960. Μια λέξη μπορεί να το πει, Αγωνιστήκαμε.
Δεν ξέρω αν μια ένωση ήτανε μια κάποια λύση ή και η αποφυγή από την Τουρκική Εισβολή του 1974, δεν ξέρω αν θα μπορούσα να περπατάω αμέριμνη στον Πενταδάκτυλο, δεν ξέρω τι καλύτερο θα μπορούσε να μας συμβεί, αυτό που ξέρω όμως είναι ‘ότι υπάρχουμε εκεί άθιχτοι εδώ και αιώνες, πάντα να βγαίνουμε από τα συντρίμμια τους, Ζωντανοί.
Αυτό που πρέπει αν τους μέλει είναι το γεγονός ότι δεν ξεχνάμε γιατί το αίμα μας διατάζει ότι «θα πάρει μιαν ανηφοριά, θα πάρει μονοπάτια, να βρει τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά»
ΥΓ: Έμειναν όλοι τους Αθάνατοι
Ολοκαυτώματα: Αυξεντίου Γρηγόριος, Ανδρέας Κάρυος, Κυριάκος Μάτσης, Ηλίας Παπακυριακού, Φώτης Πίττας, Χρίστος Σαμάρας
Απαγχονισθέντες: Ευαγόρας Παλληκαρίδης, Ανδρέας Δημητρίου, Ανδρέας Ζάκος, Μιχαλάκης Καραολής Μιχαήλ Κουτσόφτας, Στέλιος Μαυρομμάτης, Μιχαλάκης Καραολής, Ανδρέας Παναγίδης Ιάκωβος Πατάτσος
Θανάτωνες στη Διάρκεια Βασανιστήριων
Αλεξάνδρου Βασίλης από το Λιμνάτι, Γεωργίου Νίκος από το Παλαιχώρι,
Γιάγκου Νικόλαος από την Πάνω Ζώδια, Λούκα Λουκάς από την Αγία Νάπα
Νικολάου Γεώργιος από τον Κάτω Πύργο, Ξενοφώντος Πρόδρομος από το Αγριδάκι
Παναγιώτου Ανδρέας από τον Πολύστυπο, Στυλιανού Πλάτων από το Βουνί
Τριταίος Στέλιος από τον Πύργο Τυλληρίας, Χατζηγιακουμής Σπύρος από την Κυθραία
Χατζηθεοδοσίου Θεοδόσης από τους Στύλλους, Χριστοφόρου Γεώργιος από την Έμπα
Χρυσοστόμου Παναγιώτης από τους Στύλλους
Ηρωομάρτηρες
Αβρααμίδης Ανδρέας από τα Τεμβριά, Αναξαγόρου Κώστας από τα Σπήλια
Αναστάση Γεώργιος από το Νέο Χωρίο (Πάφου), Αναστάση Γιακουμής από την Καλογραία
Αναστάση Δημητράκης από τη Λύση, Βλάμης Ανδρέας από το Βουνί
Γιωργάλλας Μιχαήλ από το Μαραθόβουνο, Γεωργιάδης Παναγιώτης από τα Λειβάδια Λευκωσίας, Γεωργίου Ανδρέας από τη Διερώνα, Γεωργίου Ανδρέας από την Αναρίτα
Γιάλλουρος Πετράκης από το Ριζοκάρπασο, Δημητριάδης Δημητράκης από τη Λάρνακα
Δράκος Μάρκος από τη Λευκωσία, Επιφανίου Ανδρέας από την Πηγή Ευαγόρου Νίκος από την Παλώδια, Ζάνου Σάββας από το Λευκόνοικο Ζαχαρία Παναγιώτης από το Αυγόρου, Ζήνωνος Θεόδωρος από τα Χολέτρια
Ηλιάδης Πέτρος από τον Αγρό, Ηροδότου Δήμος από τη Δορά Θεοφάνους Νίκος από το Κάϊρο, Ιωάννου Νικόλας από τη Λευκωσία
Καϊλη Μιχαήλ (Σιάλος) από τη Λύση, Καλαϊτζής Χαράλαμπος από τον Κάθηκα
Καννάουρος Χριστόδουλος από την Κυπερούντα Καραντώνης Νίκος από το Τρίκωμο, Κάρυος Γεώργιος από το Αυγόρου
Κάσπης Παναγιώτης από το Ριζοκάρπασο, Κατελάρης Παντελής από το Επισκοπειό
Κέλης Χρίστος από την Κισσόνεργα, Κόκκινος Πάτροκλος από τη Λύση
Κολοκάσης Κυριάκος από το Γέρι, Κουκκής Μιχαήλ από το Πραστειό
Κυπριανού Πετράκης από τη Λάρνακα, Κωνσταντίνου Αλέκος από την Κακοπετριά
Λένας Στυλιανός από τα Χανδριά, Λοϊζου Κώστας από το Μαραθόβουνος
Μιχαήλ Γεώργιος από την Κισσόνεργα, Μιχαήλ Χαράλαμπος από την Καλοψίδα
Μούσκος Χαράλαμπος από την Παναγιά, Μυλωνάς Χρύσανθος από τη Γαλάτα
Νικολάου Ιωνάς από το Γέρι, Νικολάου Μιχαήλ από τη Μεσόγη
Ξενοφώντος Ευστάθιος από το Φοινί, Ονησιφόρου Ανδρέας από το Κολόσσι
Παναγή Βάσος από το Νέο Χωρίο, Παναγίδης Χριστοφής από τη Λύση
Παντελή Μόδεστος από το Λιοπέτρι, Παπαβερκίου Γεώργιος από τις Αρόδες
Παπαγεωργίου (Λαουτάρη) Λουκία από το Αυγόρου, Παπαχριστοφόρου Ευαγόρας από τον Κάτω Αμίαντο, Παρασκευά Ανδρέας από την Κώμα του Γιαλού
Παρίδης Μιχαήλ από την Αναφωτία, Πατσαλίδης Ανδρέας από τα Καννάβια
Πεττεμερίδης Χαράλαμπος από τα Καννάβια, Ροτσίδης Σάββας από το Μάμμαρι
Σάββα Μιχαλάκης από το Ακάκι, Σακκά Καλλής από τη Λύση, Σουρουκλής Ανδρέας από τους Τρούλλους, Σουρουλάς Αναστάσιος από τη Λύση
Σοφοκλέους Τάκης από το Ξερό Στυλιανίδης Σταύρος από τη Γιαλούσα
Στυλιανού Γεώργιος από το Νέο Χωρίο (Πάφου) Στυλιανού Μιλτιάδης από την Τάλα
Στυλλή Γιαννής από το Τρίκωμο Συμεού Παναγιώτης από την Πάχνα
Τουμάζου Παναγιώτης από την Αμμόχωστο Τουμάζου Τουμάζος από την Αθηαίνου
Τσαγκάρης Σωτήριος από το Πελέντρι
Τσιάρτας Χρίστος από τον Πολύστυπο
Φιλιππίδης Χαράλαμπος από τις Αρόδες
Φραντζέσκου Αρτέμος από την Αθηαίνου
Χαραλάμπους Αριστείδης από τον Πεδουλά
Χαραλάμπους Γεώργιος από τη Κυπερούντα
Χαραλάμπους Γεώργιος από τον Άγιο Επιφάνιο Σολέας
Χαραλάμπους Δημήτριος από το Λιμνάτι
Χατζηθεοδοσίου Γιασουμής από την Άχνα
Χατζηιωνάς Ιωνάς από τη Λύση
Χριστοδουλίδης Ιάκωβος από τις Αρόδες
Χριστοδούλου Δημήτριος από τη Δερύνεια
