Είδαμε: «Ο φόβος τρώει τα σωθικά» με την Τάνια Τσανακλίδου σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα

10 Φεβρουαρίου 2017
3:19 μμ

της Λαμπριάνας Κυριακού

Βιάστηκε ο Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, να γράψει ΤΕΛΟΣ, στα 36 του χρόνια. Σε αυτό το σύντομο διάστημα που διάλεξε να περάσει, έζησε και διείσδυσε στις πιο σκοτεινές πλευρές του εαυτού του και της ασφυκτικής κοινωνίας που μεγάλωσε.

Φρόντισε στα έργα του να εκθέτει ζητήματα όπως η βία, η ομοφυλοφιλία, η προδοσία, τα ναρκωτικά, η σεξουαλικότητα. Παρουσίαζε ιστορίες ανθρώπων βυθισμένων στην απόγνωση, τη μοναξιά και την εξαθλίωση, ζωές γεμάτες μύθους και προκαταλήψεις.

«Ο φόβος τρώει τα σωθικά»( Angst Essen Seele Auf) θεωρείται μια από τις πιο δυνατές ταινίες του Φασμπίντερ, που προβλήθηκε για πρώτη φορά στις 5 Μαρτίου 1975. Την ίδια χρονιά απέσπασε δυο βραβεία στο Φεστιβάλ Καννών.

Το θέατρο Τέχνης, σε συνεργασία με το θέατρο του Νέου Κόσμου, μετέφεραν στη θεατρική σκηνή, για πρώτη φορά στη χώρα μας, το αριστούργημα – όπως έχει χαρακτηρισθεί από τους κριτικούς της τότε εποχής – του Φασμπίντερ, σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα, με την Τάνια Τσανακλίδου να υποδύεται το ρόλο της Emmi Kurowski.

Ένα έργο που πραγματεύεται τη μοναξιά, το ρατσισμό και την τοξική κοινωνία. Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από τη απίθανη σχέση μιας 60χρονης γυναίκας με ένα 30χρονο Μαροκινό, στην μεταπολεμική Γερμανία. Το Ζευγάρι αργά η γρήγορα έρχεται αντιμέτωπο με το συντηρητικό και άκρως ξενοφοβικό περίγυρό του.

Ο Σίμος Κακάλας, κατά κάποιο τρόπο κρατάει τον Φασμπίντερ ζωντανό στη σκηνή, χωρίς να τον παραβιάζει. Προσπαθεί με λεπτότητα να περάσει το σήμερα μέσα από αντικείμενα. Το τζουκ μποξ παραδείγματος χάρη γίνεται κινητό τηλέφωνο. Κρατάει τις παύσεις του και τη σιωπή του, όπως και στην ταινία. Όπως λέει και το τραγούδι που ακούγεται στο τέλος της παράστασης “silence is sexy”. Ο ήχος της σιωπής είναι αυτός που αναδεικνύει τα νοήματα που πηγάζουν από την ιστορία. Σίγουρα δεν μπορεί να συγκριθεί η ταινία με τη θεατρική παράσταση, γιατί το κάθε είδος, έχεις τις δικές του απαιτήσεις, αλλά τα στοιχεία που κράτησε ο κύριος Κακάλας είναι οι πυλώνες της ουσίας του έργου. Αυτό που ίσως δεν του βγήκε, είναι που έδωσε κωμικά στοιχεία στην ειρωνεία του Φασμπίντερ.

Ωστόσο, χειρίστηκε την ιστορία μέσα στο γεωμετρικό σκηνικό του Άντώνη Δαγκλίδη, που μέσα σε αυτό το τετράγωνο, υπάρχει το φαινομενικά αταίριαστο ζευγάρι, σαν άξονας, που γύρω του, περιτριγυρίζουν η οικογένεια η κοινωνία η ξενοφοβία και οι προκαταλήψεις. Πολλές γρήγορες εναλλαγές στιγμών σε έναν συμμετρικό αλλά γεμάτο εμπόδια χώρο, αφού ένιωσα κάποια στιγμή τους ηθοποιούς να σκοντάβουν πάνω στη λιτότητα των σκηνικών του Δαγκλίδη.

Τρεις νέοι πολλά υποσχόμενοι ηθοποιοί, –Ειρήνη Κότσιφα, Δήμητρα Κούζα, Κωνσταντίνος Μωραϊτης, – είναι οι ηθοποιοί που υποδύονται τον περίγυρο του ζευγαριού. Τους βλέπουμε επί σκηνής ν αλλάζουν συνεχώς ρόλους, φορώντας πολλές φορές στο κεφάλι χάρτινες κουκούλες σαν τις μαύρες που φορούσαν οι δωσίλογοι στην Κατοχή, αφενός γιατί ο σκηνοθέτης θέλει να δείξει ότι στη γερμανική κουλτούρα έχουν μείνει ακόμα υπολείμματα από το Χίτλερ και αφετέρου γιατί κρυβόμαστε πίσω από τον ίδιο μας τον εαυτό.

Η Τάνια Τσανακλίδου, παίζει με το δικό της συναίσθημα και όχι των άλλων. Πατάει γερά τα πόδια της στο σανίδι. Καμία ανασφάλεια δεν την διακατέχει κι ας κρατάει αποστάσεις με το θέατρο. Όταν την φλερτάρει ξέρει πότε θα ενδώσει.

Ο Κωστής Καλλιβρετάκης, εξελισσόμενος ηθοποιός υποδύθηκε άψογα τον Αλί.

Ο Ρατσισμός εντούτοις, κυριαρχεί μέσα στις κοινωνίες σαν πανδημία που δεν έχει αντίδοτο. Αντιρατσιστικές ενέσεις, γίνονται από διάφορα μέτωπα της Τέχνης. Γίνονται παραστάσεις που θίγουν την διαφορετικότητα, και την ξενοφοβία αλλά τελικά ποιοι εμβολιάζονται; Αυτοί που παίρνουν ήδη τα μηνύματα; γιατί αυτοί που αντιδρούν δεν θέλουν ούτε να δουν ούτε να καταλάβουν.

Μετάφραση-Διασκευή – Σκηνοθεσία: Σίμος Κακάλας

Σκηνικό: Αντώνης Δαγκλίδης

Κοστούμια: Claire Bracewell

Φωτισμοί: Περικλής Μαθιέλλης

Βοηθός Σκηνοθέτη: Δημήτρης Καλακίδης

Φωτογραφίες: Μυρτώ Αποστολίδου

Video Trailer: Μιχαήλ Μαυρομούστακος

Τάνια Τσανακλίδου: Έμμι

Κωστής Καλλιβρετάκης: Άλι, Γιολάντα

Δήμητρα Κούζα : Μπάρμπαρα, Κρίστα, Πάολα, Κα Κάργκες

Κωνσταντίνος Μωραϊτης: Κος Γκρούμπερ, Μπρούνο, Όιγκεν, Κος Ανγκερμάγερ, Φρίντα, Σερβιτόρος, Γιατρός

Ειρήνη Κότσιφα: Χέντβιχ, Κα Έλλις, Άλμπερτ, Κα Άνγκερμάγερ, Καταρίνα