γράφει η Σμαράγδα Μιχαλιτσιάνου
« Ω παίδες Ελλήνων ίτε,
-Ελευθερούτε Πατρίδα, ελευθερούτε δε παίδας,
Γυναίκας, Θεών τε Πατρώων έδη, θήκας τε προγόνων
νυν υπέρ πάντων αγών»
Ο Αισχύλος βάζει στο στόμα του βαρβάρου αγγελιοφόρου Πέρση τον υπέροχο πολεμικό παιάνα, τον οποίο ψάλλανε κατερχόμενοι οι Έλληνες, στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π.Χ.), που ως παλιός μαραθωνομάχος και ο ίδιος τον διασώζει και περιγράφει τη νίκη των Ελλήνων, από την πλευρά των ηττηθέντων Περσών υμνώντας την ελευθερία και τη φιλοπατρία .
Την Τετάρτη 19 Ιουλίου δεκάδες ήταν αυτοί που ανηφόρισαν στο θέατρο βράχων στο Βύρωνα για να παρακολουθήσουν την παράσταση-αναλόγιο «Αισχύλου Πέρσες», σε μετάφραση-σκηνοθεσία και μουσική Λουκά Θάνου ».
Ήταν μία εμβληματική παράσταση του σπουδαίου δημιουργού, που τιμά τη χώρα μας διεθνώς, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Αισχύλου Πέρσες» από τις εκδόσεις «Μετρονόμος» , που αποθεώθηκε από το κατάμεστο θέατρο βασισμένη στη μέθοδο του Λουκά Θάνου , ο οποίος ασχολείται επίμονα με τη μελέτη της αρχαίας τραγωδίας που εδώ και 20 χρόνια εξελίσσει, προσπαθώντας να αναδείξει ως κυρίαρχο στοιχείο την ποιητική γλώσσα των μεγάλων τραγικών και δη του Αισχύλου, με κεντρικό άξονα τον ρυθμό και τη μουσικότητα του ποιητικού του λόγου στη ρυθμική και σωματική αγωγή του τραγικού λόγου, στη έκφραση του χορού, στη ρίζα της συλλογικής εμπειρίας.
Η μέθοδος του Λουκά Θάνου διδάσκεται χρόνια από τον ίδιο στα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου στην Αμερική και στην Ευρώπη και οι παραστάσεις του έχουν παιχτεί σε σημαντικά θέατρα στο κόσμο με πολύ μεγάλη επιτυχία.
Στην ορχήστρα κάτω από την σκιά των βράχων στο Βύρωνα βρίσκεται ένα μικρό πατάρι σε δυο επίπεδα, και οκτώ προβολείς, τέσσερις δεξιά και τέσσερις αριστερά , για να δώσουν φως εκεί που η αλαζονεία τυφλώνει…
Η νύχτα γύρω απλώνεται και εμφανίζονται οι ερμηνευτές από την δεξιά πάροδο με επικεφαλής τον Ψαραντώνη τον Α΄ κορυφαίο. Αυτή τη βιβλική μορφή της κρητικής μουσικής, με τη λύρα στα χέρια του , που προαναγγέλλει τη συμφορά των Περσών και απαλύνει τον πόνο της Βασίλισσας Ατόσσας, λέγοντάς τη, ότι ο γιός της ο Ξέρξης ζει.
Η Βασίλισσα στρέφεται προς το κοινό και λέει μια φράση που το ταρακουνά και φαντάζομαι θα την κρατήσει γερά :
«Το χρήμα δεν αρκεί, αν χάσεις τους ανθρώπους»…
Τον Ψαραντώνη ακολουθούν ο Σταύρος Σιόλας (Β΄κορυφαίος) ένας εκπληκτικός τραγουδιστής, η Ειρήνη Λαμπράκη (Άτοσσα)
Κωνσταντίνος Μάρκελλος (Αγγελιαφόρος – Ξέρξης), Βάσω Μορφιαδάκη (Α΄ κορυφαία χορού) , Χαρά Γεωργάτου (Β΄ κορυφαία χορού) , που παίρνουν τις θέσεις τους και δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό
μέσα στο πλαίσιο ενός δημόσιου μαθήματος θα έλεγα, εντός του οποίου ανιχνεύεται το θέμα, η ανάπτυξη του μύθου, οι χαρακτήρες και κυρίως τα κρίσιμα ζητήματα που διακυβεύονται μέσα στο έργο της αρχαίας δραματικής μας κληρονομιάς, που είναι μια αντιπολεμική κραυγή, η οποία βασίζεται στη μουσικότητα των κειμένων και την αισχύλεια νομοτελειακή δομή.
Από τις κερκίδες δεν ακούγεται κιχ.
Το κοινό είναι προσκολλημένο στα δρώμενα. Η μετάφραση του Λουκά Θάνου είναι συγκλονιστική ! Μεταφέρει το πνεύμα της τραγωδίας το λυρισμό και τη μουσικότητα του κειμένου, που είναι το όχημα της παράστασης και αποκαλύπτει τη μουσική υφή της τραγωδίας.
Ο Χορός καλεί σε βοήθεια το πνεύμα του πεθαμένου βασιλιά. Τον ρόλο ενσαρκώνει o ταλαντούχος Χρήστος Θάνος που ανταμώνει με τον γεννήτορά του. Εμφανίζεται στη σκιά των βράχων με την πλάτη γυρισμένη ο υπαίτιος της ήττας, ο ίδιος ο Ξέρξης, ο επιζών της τραγωδίας και σε ό, τι λέει βρίσκεται το ζουμί , ίσως και η παρακαταθήκη που αφήνει στο γιό του και σε όλους τους επιζώντες από τον πόλεμο αλλά και σε εμάς τους σύγχρονους :
«Να θυμάστε πάντα την Ελλάδα. Τη δίχως μέτρο έπαρση ξεσκίζει ο Δίας» και προτρέπει τους πάντες σε μια καλή και όμορφη ζωή,
«τότε που ζούσαμε δίπλα στα δένδρα, στη θάλασσα, στη γαλήνη»…
Ο Ξέρξης χτυπά το στήθος του και το νταμάρι δονείται, όπως σείεται και το μέσα μας από τη ζωηρή συγκίνηση που ασκούν επάνω του τα λόγια του ποιητή.
Τετραθλητής της τέχνης ο Λουκάς Θάνος συνθέτης, ηθοποιός, σκηνοθέτης, χορογράφος, ο δημιουργός της «Μπαλάντας του κυρ Μέντου» που σε ηλικία 16 χρονών έκανε τον Κώστα Βάρναλη να δακρύσεις, εκθειάζεται από τον κόσμο. Τα χέρια δεν σταματούν να χειροκροτούν. ΟΙ μαθητές του τον καλούν στη σκηνή, αλλά εκείνος δεν κατεβαίνει.
Κάθεται στην κονσόλα.
Δεν είναι από έπαρση, αλλά από σεμνότητα , που επιβεβαιώνεται από τη στάση ζωή ενός μεγάλου καλλιτέχνη, που το κοινό τον τοποθέτησε ,ενώ είναι στη ζωή, στο βάθρο των θεών.
