Σαν σήμερα, 12 Ιουνίου, 3 και 25 το μεσημέρι, πέρυσι. Η σκόνη που σηκώθηκε από τα σπίτια που έπεφταν το ένα μετά το άλλο είναι ότι θυμούνται οι κάτοικοι της Βρίσας. Η σκόνη που σηκώθηκε λένε κι ένας ήχος βαρύς και τρομερός συνάμα από τα βάθη της γης.
Ο βρυχηθμός του Εγκέλαδου. 6,3 βαθμοί της κλίμακας Ρίχτερ από ένα ρήγμα που ‘χε γκρεμίσει και τότες το χωριό 130 περίπου χρόνια πριν…
Το πανέμορφο διατηρητέο χωριό με τα σπίτια που τα στόλιζαν πέτρινα λαξευτά «σοβιλίκια» (πέτρινα διακοσμητικά υπέρθυρα και αετώματα από σμιλεμένο ντόπιο τραχίτη) πέρασε σαν σήμερα ένα χρόνο πριν στην ιστορία και στη μνήμη… Πήγε να βρει τον ιδρυτή του «Βρίσα άκρα Λέσβου εν η ίδρυται Διόνυσος Βρισαίος» λένε οι γραμματικοί. Αλλά και την επιγραφή που ‘χε δει ο Γερμανός αρχαιολόγος Koldewey σαν επισκέφθηκε το ναό του Διονύσου εκεί στο σημερινό Άγιο Φωκά στα τέλη του 19ου αιώνα. Εκεί είχε δει την επιγραφή που χάθηκε κι αυτή «ΜΕΓΑΡΙΤΟΣ ΑΙΣΧΙΝΟΥ ΔΙΟΝΥΣΩ ΒΡΗΣΑΓΕΝΕΙ» είχε διαβάσει λέει.
Πάει λοιπόν η Βρίσα για πάντα…
Οι Βρισαγώτες κι οι Βρισαγώτισες όμως είναι εδώ. Στον τόπο τους. Υπομένουν κι επιμένουν. «Η Βρίσα θα ζήσει…». Κι αν τους ρωτάς γιατί, ανασηκώνουν τους ώμους. Δεν ξέρουν γιατί… «Θα ζήσει η Βρίσα. Έτσι γιατί πρέπει….» απαντάνε με πείσμα.
Ο απολογισμός του σεισμού
Μία νεκρή γυναίκα, κάτοικος Βρίσας ήταν η πιο θλιβερή παράμετρος του σεισμού, που υπενθυμίζει όμως ότι οι κάτοικοι του χωριού ήταν πολύ τυχεροί μέσα στη μεγάλη τους ατυχία.
Πάνω από 300 κτίρια σε όλο το νότιο νησί (η συντριπτική πλειοψηφία στη Βρίσα) καταστράφηκαν ολοσχερώς (τα λεγόμενα «κόκκινα»).
Πάνω από 1000 υπέστησαν σοβαρές ζημιές (τα λεγόμενα «κίτρινα» κτίρια), εκ των οποίων τα 875 καταγράφηκαν κατά τον πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο έλεγχο και τα υπόλοιπα μετά από αυτοψία της αρμόδιας επιτροπής της Διεύθυνσης Αποκατάστασης Επιπτώσεων από Φυσικές Καταστροφές (ΔΑΕΦΚ) ύστερα από αίτημα των ιδιοκτητών.
Ένα σχολικό κτίριο, το Δημοτικό και Νηπιαγωγείο της Βρίσας καταστράφηκε ολοσχερώς ενώ άλλα 50 περίπου υπέστησαν ζημιές, εκ των οποίων οκτώ περισσότερο σοβαρές.
Αριθμός άνω των 25 ναών και ναϊσκων υπέστησαν ζημιές με σοβαρότερες αυτές του διατηρητέου μνημείου, ρυθμού λεσβιακής βασιλικής ναού της Ζωοδόχου Πηγής Βρίσας.
Σε περισσότερα από 500 κτίρια, στα περισσότερα των οποίων διαπιστώθηκαν ζημιές από τον σεισμό, επιτράπηκε η χρήση πριν την επισκευή τους, τα λεγόμενα «πράσινα».
Επίσης δηλώθηκαν ζημιές σε 65 εμπορικές επιχειρήσεις και αγροτικά νοικοκυριά καθώς και μεγάλος αριθμός καταστροφής οικοσκευών «κόκκινων» και «κίτρινων» κατοικιών.
Ο κύριος όγκος των ζημιών αναλογεί στον οικισμό Βρίσας (περίπου σε ποσοστό 80%) και οι υπόλοιπες ζημιές αναφέρονται κατά κύριο λόγο σε οικισμούς των δημοτικών ενοτήτων Πλωμαρίου και Πολυχνίτου, στη μεγάλη τους πλειοψηφία και οι δυο χαρακτηρισμένοι σαν παραδοσιακοί.
Η αντίδραση του κράτους
Με εισήγηση του Συντονιστικού οργάνου πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας βορείου Αιγαίου κηρύσσεται (από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας) η Λέσβος σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, λαμβάνονται τα πρώτα μέτρα για στέγαση – σίτιση των πληγέντων από Δήμο και Περιφέρεια. Αποφασίζεται επίσης η εκκένωση του οικισμού της Βρίσας.
Εγκαθίσταται στη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και νησιωτικής πολιτικής γραφείο με μηχανικούς της ΔΑΕΦΚ που δέχεται αιτήματα για αυτοψίες σε πληγέντα κτίρια κλπ.
Από την 7/7/2017 ορίζεται συντονιστής των κρατικών κλιμακίων που εμπλέκονται στις ενέργειες για την αντιμετώπιση των συνεπειών του σεισμού ο συνταξιούχος πολιτικός μηχανικός Βασίλης Τεντόμας.
Δίνονται τα πρώτα κονδύλια (300.000 ευρώ) στο Δήμο Λέσβου από το υπουργείο Εσωτερικών για την αντιμετώπιση των επειγόντων αναγκών (σίτιση – στέγαση πληγέντων, διάνοιξη δρόμων, άρση επικινδυνότητας κτιρίων κλπ)
Μηχανικοί της «Κτιριακές Υποδομές ΑΕ» (ΚΤΥΠ) του πρώην δηλαδή Οργανισμού Σχολικών Κτηρίων εκτελούν αυτοψίες σε δημόσια κτίρια και σε σχολεία και διαπιστώνονται ζημιές πολύ σοβαρές σε οκτώ από αυτά, την επισκευή των οποίων αναλαμβάνει η ΚΤΥΠ. Εξασφαλίζεται κονδύλι 3,4 εκατομμυρίων ευρώ για την επισκευή τους.
Μετά από αίτημα του Δήμου προς το υπ. Παιδείας, η Τεχνική Υπηρεσία του υπουργείου αναλαμβάνει τη μελέτη και εκτέλεση του έργου σχετικά με τη διαμόρφωση του χώρου και τη τοποθέτηση λυομένων αιθουσών για τη στέγαση του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου Βρίσας και το έργο ολοκληρώνεται αρτιότατα σε χρόνο ρεκόρ. Στις αρχές Σεπτεμβρίου το σχολείο λειτούργησε κανονικά.
Εξασφαλίζονται και παραχωρούνται στο Δήμο Λέσβου 12 λυόμενες σχολικές αίθουσες από την ΚΤΥΠ και άλλες τόσες περίπου από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες προκειμένου να στεγαστούν τα περισσότερα από τα οκτώ σχολικά κτίρια που η επισκευή τους δεν θα ήταν περαιωμένη για τη τρέχουσα σχολική χρονιά. (Τα υπόλοιπα μεταστεγάστηκαν σε άλλα σχολικά κτίρια με εξοικονόμηση χώρων).
Δίνονται από το υπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης τα πρώτα 300.000 ευρώ για το κοινωνικό επίδομα των 586,97 ευρώ για κάθε οικογένεια μονίμων κατοίκων που οι κατοικίες τους κρίθηκαν μη κατοικήσιμες.
Γίνεται καταγραφή από συνεργεία του δήμου των ζημιών στις οικοσκευές των πληγέντων μονίμων κατοίκων προκειμένου να τύχουν σχετικής αποζημίωσης και παράλληλα άλλα συνεργεία της περιφέρειας για τη καταγραφή των ζημιών του εξοπλισμού των πληγέντων επιχειρήσεων. Χορηγείται κονδύλι 331.000 ευρώ για την αποζημίωση των οικοσκευών.
Εκδίδεται η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) για τη στεγαστική συνδρομή για την αποκατάσταση των πληγέντων κτιρίων, με πρόνοιες πρωτόγνωρες για τα ελληνικά δεδομένα και με γνώμονα τη προστασία και τη μετασεισμική αποκατάσταση των παραδοσιακών οικισμών.
Εκδίδεται η ΚΥΑ για την επιδότηση ενοικίου ή συγκατοίκησης των πληγέντων μονίμων κατοίκων (για δυο χρόνια στους ιδιοκτήτες και για έξη μήνες για τους ενοικιαστές), η οποία περιλαμβάνει και τους μόνιμους κατοίκους της Βρίσας, που δεν έπαθαν τα σπίτια τους ζημιά, μέχρις ότου το Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας αποφασίσει ότι ελλείπουν οι λόγοι εκκένωσης της Βρίσας.
Δεσμεύονται 43,19 εκατομμύρια ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) για την αντιμετώπιση των βλαβών δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, της επιδότησης ενοικίου και λοιπών δαπανών για την αντιμετώπιση των συνεπειών του σεισμού
Συντάσσεται από το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης και υποβάλλεται στην Ευρωπαϊκής Ένωσης φάκελος με τις ζημιές σε υποδομές και δημόσια και ιδιωτικά κτίρια προκειμένου να εγκριθεί οικονομική βοήθεια για αποκατάσταση δημόσιων κτιρίων και υποδομών. Η ενέργεια αυτή αποδίδει τη χορήγηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο 1,3 εκατ. ευρώ, με πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Συντάσσονται από τη ΔΑΕΦΚ τα Πρωτόκολλα Αυτοψίας Επικινδύνως Ετοιμόρροπων Κτιρίων (ΠΑΕΕΚ) και αποστέλλονται για έγκριση και οριστικοποίηση των κατεδαφίσεων σε τρεις συναρμόδιες υπηρεσίες – όργανα: Στην Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, στο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΣΑ) και στο Συμβούλιο Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος (ΣΧΟΠ) της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου.
Με απόφαση που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 2223/β’/29.6.2017) παγώνουν όλες οι υποχρεώσεις των μονίμων κατοίκων ολόκληρης της Λέσβου προς το δημόσιο μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου, τελευταία ημέρα που το νησί θα είναι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Με Νόμο (τον Ν. 4488/2017 άρθρο 30) μηδενίζεται η συμμετοχή στα φάρμακα των μονίμων κατοίκων της Τοπικής Κοινότητας Βρίσας μέχρι 31.5.2019.
Με Νόμο (τον Ν._4484/1-8-2017 άρθρο 13) απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ για τα έτη 2017 και 2018 κτίσματα μετά του αναλογούντος σε αυτά οικοπέδου, τα οποία έχουν αποδεδειγμένα υποστεί ζημιές από το σεισμό της 12ης Ιουνίου.
Εκδίδεται Απόφαση από το υπουργείο Υποδομών για την πρώτη φορά στα ελληνικά δεδομένα χορήγηση επιδότησης κατεδάφισης στους πληγέντες ιδιοκτήτες των «κόκκινων» κτιρίων. Χορηγείται στον δήμο Λέσβου κονδύλι 2,5 εκατομμυρίων ευρώ για την απομάκρυνση των υλικών κατεδάφισης, την φύλαξη των αξιόλογων δομικών στοιχείων και για την ανακύκλωση των υπολοίπων.
Προωθείται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο ΣτΕ πρόταση έκδοσης Προεδρικού Διατάγματος για την κατά παρέκκλιση του συντελεστή δόμησης ανακατασκευή των «κόκκινων» κτιρίων.
Τι λένε τα στατιστικά στοιχεία
Κατατέθηκαν 280 περίπου αιτήσεις για χορήγηση επιδότησης συγκατοίκησης και ενοικίου. Εγκρίθηκαν 257 (160 συγκατοίκησης και 97 ενοικίου). Είναι σε εκκρεμότητα δυο και απορρίφθηκαν 17. Έχουν αποσταλεί στη Διεύθυνση Οικονομικής Διαχείρισης (ΔΟΔ) του υπουργείου Υποδομών δικαιολογητικά για πληρωμή Α΄, Β΄ και Γ΄ τριμήνου ύψους 532.444 ευρώ, εκ των οποίων έχουν λάβει οι δικαιούχοι ήδη 312.475 ευρώ.
Έχουν συνταχτεί 317 πρωτόκολλα κατεδάφισης (ΠΑΕΕΚ), εκ των οποίων έχουν αποσταλεί στους ιδιοκτήτες τους προς υλοποίηση (κατεδάφιση) περί τα 250 Τα υπόλοιπα εκκρεμούν στο υπουργείο Πολιτισμού με το ερώτημα του χαρακτηρισμού ή μη σαν «διατηρητέων μνημείων».
Κατατέθηκαν 236 αιτήσεις για χορήγηση Α΄ δόσης κατεδάφισης και 70 αιτήσεις για χορήγηση Β΄ δόσης,, μέχρι σήμερα εγκρίθηκαν 174 και εννέα αντίστοιχα, πληρώθηκαν αντίστοιχα 113 και τέσσερις από αυτές με το συνολικό ποσό των 192.749 ευρώ
Κατατέθηκαν 206 φάκελοι επισκευών «κίτρινων» κτιρίων, έγινε παραλαβή (αυτοψία από μηχανικό της ΔΑΕΦΚ) σε 141 περιπτώσεις, εκδόθηκαν επτά άδειες επισκευών και πληρώθηκαν οι έξη από αυτές με το συνολικό ποσόν των 22.735 ευρώ
Κατατέθηκαν 42 αιτήσεις για τον καθορισμό δικαιούχου και ύψους στεγαστικής συνδρομής ανακατασκευής «κόκκινων» κτιρίων εκ των οποίων μέχρι σήμερα εγκρίθηκε μία.
Κατατέθηκαν 928 αιτήσεις για απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ 2017-2018 και μέχρι σήμερα έχουν απαντηθεί οι 905.
Συνολικά, μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί στους λογαριασμούς των σεισμοπαθών επιδοτήσεις κάθε είδους συνολικού ύψους 527.960 ευρώ.
Τι δεν πήγε καλά;
Η αποζημίωση των οικοσκευών, που υποτίθεται ότι βοηθάει τους σεισμόπληκτους τις πρώτες μέρες ή εβδομάδες μετά το σεισμό για να ξαναστήσουν το νοικοκυριό τους, άργησε σημαντικά. Η ευθύνη μοιράζεται (κατά τους γνωρίζοντες) κατά 70% στο υπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και κατά 30% στον Δήμο Λέσβου.
Δεν βρέθηκε τρόπος για αποζημίωση του εξοπλισμού των επιχειρήσεων που επλήγησαν από τον σεισμό. Η σχετική νομοθεσία αποζημίωσης εξοπλισμού επιχειρήσεων εξαιρεί τις ζημιές από σεισμό.
Ο ρυθμός των κατεδαφίσεων είναι σχετικά αργός. Η καθυστέρηση οφείλεται και στον αργό ρυθμό έκδοσης των πρωτοκόλλων κατεδάφισης (ΠΑΕΕΚ) αλλά και στον αργό ρυθμό πληρωμής των επιδοτήσεων κατεδάφισης στους ιδιοκτήτες των «κόκκινων» κτισμάτων. Σημαντικότερος λόγος αργοπορίας αποστολής των ΠΑΕΕΚ στους δικαιούχους οφείλεται στην υποχρέωση ύπαρξης σύμφωνης γνώμης των τριών ξεχωριστών υπηρεσιών – οργάνων, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Μάλιστα περίπου 90 από τα «κόκκινα» παραπέμφθηκαν στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων με το ερώτημα της κήρυξης ή μη σαν «διατηρητέων μνημείων»!
Καθυστέρηση υπάρχει και στην έκδοση των αδειών επισκευών, με βασικότερο λόγο καθυστέρησης την υποχρέωση έγκρισής τους από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής είτε από το υπουργείο Πολιτισμού, για όσα «κίτρινα» είναι άνω των 100 χρόνων και αξιόλογα κτίσματα.
Οι διαδικασίες επισκευής των οκτώ σχολείων που έχει αναλάβει η ΚΤΥΠ καθυστερούν ανησυχητικά με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος, οι μαθητές των σχολείων αυτών να κάνουν μαθήματα σε λυόμενα για ολόκληρη την επόμενη σχολική χρονιά ή για κάποιους από τους πρώτους μήνες.
Η νομοθετική ρύθμιση του συντελεστή δόμησης (ΣΔ) στους σεισμόπληκτους οικισμούς, ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα στην ανακατασκευή των «κόκκινων» κτιρίων λόγω του ισχύοντος σήμερα μικρού ΣΔ, παραμένει σε εκκρεμότητα και με ερωτηματικό για το «αν» και το «πότε» θα έχει τη σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Και τώρα;
Ο Βασίλης Τεντόμας συνταξιούχος πολιτικός μηχανικός και πρώην αντιδήμαρχος Μυτιλήνης, ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς στο νησί ανέλαβε να συντονίσει και μάλιστα αμισθί τα κρατικά κλιμάκια που εμπλέκονται στις ενέργειες για την αντιμετώπιση των συνεπειών του σεισμού.
«Οι κατεδαφίσεις, μας λέει, έστω και με αργό ξεκίνημα, μέχρι το τέλος του καλοκαιριού θα έχουν ολοκληρωθεί στο μεγαλύτερό τους μέρος. Οι μηχανικοί της Λέσβου μπήκαν στο νόημα των επισκευών των «κίτρινων» κτιρίων, όμως η υπόθεση, με την σταδιακή αύξηση του ρυθμού υποβολής τους στη ΔΑΕΦΚ, θα κολλήσει στις καθυστερήσεις και τη δυσλειτουργία του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι ανακατασκευές απαιτούν πολύ περισσότερη δουλειά από τους μηχανικούς και εκτιμώ ότι το μέχρι σήμερα ασχολούμενο με τα σεισμόπληκτα ντόπιο τεχνικό, ακόμα και το κατασκευαστικό δυναμικό, θα δυσκολευτούν να ανταποκριθούν στην έγκαιρη διεκπεραίωση των υποχρεώσεων που θα έχουν αναλάβει απέναντι στους σεισμοπαθείς».
Και συνεχίζει ο κ. Τεντόμας: «Κι εδώ κρούω τον κώδωνα του κινδύνου για την ετοιμότητα της Πολεοδομίας Μυτιλήνης να ανταποκριθεί στις ανάγκες μαζικής έκδοσης αδειών δόμησης για την ανακατασκευή των «κόκκινων» κτιρίων».
Ο κ. Τεντόμας ένα χρόνο μετά το σεισμό, με αναρίθμητα χιλιόμετρα στο νησί αλλά και από το νησί στην Αθήνα λέει και τα παρακάτω πολύ ανθρώπινα. «Θέλω να πω δυο κουβέντες για την ΔΑΕΦΚ και τους ανθρώπους της (διεύθυνση, μηχανικούς, διοικητικούς). Τους γνώρισα και γινήκαμε φίλοι από τη πρώτη μέρα διορισμού μου σαν Συντονιστή. Η εργατικότητά τους, η ευγένειά τους, η υπομονή τους και ο απέραντος ανθρωπισμός που δείχνουν στους ανθρώπους που έχουν πληγεί από τον σεισμό έχουν εκπλήξει θετικότατα όλους όσους συναλλάσσονται μαζί τους (ιδιοκτήτες και ιδιώτες μηχανικούς). Οι μηχανικοί κυρίως, αλλά και οι διοικητικοί, που κάθε βδομάδα έρχονται και στελεχώνουν το γραφείο της ΔΑΕΦΚ στο νησί, δεν γνωρίζουν ωράρια, δεν λογαριάζουν κόπο και ταλαιπωρίες και χωρίς όλα αυτά να συνοδεύονται από κάποια ουσιαστική υλική ανταμοιβή.
Θεωρώ υποχρέωσή μου, εκ μέρους όλων των σεισμοπαθών, εκ μέρους των ιδιωτών μηχανικών και όλων των Λεσβίων, να τους απευθύνω ένα μεγάλο ευχαριστώ. Και από μέρους μου να τους ζητήσω συγγνώμη, αν κάποιες φορές, στο άγχος μου για να λυθούν κάποια επείγοντα προβλήματα των σεισμοπαθών, ξεπέρασα τα όρια των αρμοδιοτήτων μου».
Ρωτάμε τον κ. Τεντόμα για το γιατί συζητιέται έντονα πως τελικά τίποτα δε θα γίνει αφού «δεν υπάρχουν χρήματα».
«Οι αργοί ρυθμοί των πάσης φύσεως εγκρίσεων και κυρίως οι αργοί ρυθμοί πληρωμών, μας λέει προκαλούν κάθε τόσο, με τη βοήθεια βέβαια των «καλοθελητών», την αμφιβολία για το κατά πόσο «υπάρχουν χρήματα». Για πολλοστή φορά δηλώνουμε ότι ακόμη και αν τελικά εξαντληθούν τα πρώτα 43,19 εκατομμυρίων ευρώ, που ήδη είναι εξασφαλισμένα θα εγκριθούν όσα ακόμη θα χρειαστούν μέχρι τέλους. Αυτό είναι πάγια τακτική του κράτους στη περίπτωση των φυσικών καταστροφών, αυτό προκύπτει και από τη πρακτική άλλων φυσικών καταστροφών στο πρόσφατο παρελθόν».
Και καταλήγει ο κ. Τεντόμας. «Πριν ένα χρόνο ο Εγκέλαδος κτύπησε βάναυσα μερικούς από τους ομορφότερους, χαρακτηρισμένους και ως παραδοσιακούς, οικισμούς της Λέσβου. Με πιο άγριο τρόπο κτύπησε τη πανέμορφη Βρίσα.
Από τη πρώτη στιγμή η Πολιτεία, το υπουργείο Υποδομών και προσωπικά ο ίδιος ο υπουργός Χρήστος Σπίρτζης θέλησαν να αντιμετωπίσουν με έναν ιδιαίτερο τρόπο αυτή τη φυσική καταστροφή. Κύριο μέλημα να ξαναγίνουν τα χωριά και ιδιαίτερα η Βρίσα το ίδιο όμορφα όπως πριν από τη 12η Ιουνίου, το ίδιο ζωντανά.
Γι’ αυτό και για πρώτη φορά σε σεισμό αποφασίστηκε η επιδότηση επισκευής και ανακατασκευής, χωρίς περιορισμούς στο πλήθος και στο εμβαδόν των κτισμάτων, που κατέχει κάθε ξεχωριστός ιδιοκτήτης σε παραδοσιακό οικισμό, με κίνητρα για επαναχρησιμοποίση των αξιόλογων δομικών στοιχείων των παλιών σπιτιών και με ρυθμίσεις τέτοιες ώστε να αποτραπεί η οικοδόμηση των νέων κατοικιών εκτός του παραδοσιακού οικισμού.
Γι’ αυτό για πρώτη φορά αποφασίστηκε να μη γίνουν μαζικά οι κατεδαφίσεις και ο κάθε ιδιοκτήτης να κατεδαφίσει το κτίσμα του με τη δική του φροντίδα, λαμβάνοντας υπεραρκετή επιδότηση.
Γι’ αυτό και για πρώτη φορά σε φυσική καταστροφή ορίστηκε τοπικός Συντονιστής των ενεργειών όλων των φορέων που εμπλέκονται σε μια υπόθεση με ιδιαίτερες απαιτήσεις.
Υπάρχουν παράπονα, δικαιολογημένα και μη, για αργοπορία των διαδικασιών.
Όμως όλοι θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η αποκατάσταση τέτοιων μαζικών καταστροφών, τέτοιων όμορφων οικισμών δεν θα ήταν σωστό να αντιμετωπιστεί με μαζικό, ισοπεδωτικό και απρόσωπο τρόπο.
Αντίθετα, η αποκατάσταση των ζημιών θα πρέπει να γίνει με σεβασμό στη παραδοσιακή οικοδομική τεχνική, κόντρα στη λανθασμένη αντίληψη της ευκολίας, του «σύγχρονου» και του φτηνού.
Η Πολιτεία έδωσε και θα συνεχίζει να προσφέρει τις οικονομικές προϋποθέσεις για όλα αυτά.
Όμως χωρίς την ενεργοποίηση και κυρίως χωρίς το μεράκι των ίδιων των σεισμοπαθών και των συλλογικών φορέων τους δεν θα μπορέσουμε να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Το στοίχημα που βάλαμε από την επομένη του σεισμού πρέπει να το κερδίσουμε και θα το κερδίσουμε».
