Είναι ένας αέναος κόσμος το τραγούδι, και το συνειδητοποιείς όταν αυτό, διαπραγματεύεται σκληρά με τα συναισθήματα σου.
θυμάμαι, σε παιδική ηλικία, όταν άκουσα για πρώτη φορά το «Μαλαματένια Λόγια». Μπορεί στα πέντε μου να μην καταλάβαινα 100% το νόημα των στίχων του, ωστόσο ένιωθα τη δύναμη του και το εύρος του. Ή μάλλον ένιωθα την επιρροή του στην καρδιά μου. Αργότερα κατάλαβα τα λόγια του μεγάλου της οικογένειας, που έλεγε αν θέλεις έναν ύμνο για να θυμάσαι, να είναι αυτό το τραγούδι.
Δυο χρόνια χωρίς το Μάνο Ελευθερίου:
Δυο χρόνια από το θάνατο του Μεγάλου μας ποιητή, στιχουργού Μάνου Ελευθερίου. Έφυγε στις 22 Ιουλίου 2018.
Μας λείπει… αλλά ευτυχώς άφησε πολύτιμη παρακαταθήκη στον πολιτισμό με μια μακρά καριέρα δεκαετιών. Το aVecnews.gr τιμά την μνήμη του, δημοσιεύοντας ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του, που γράφτηκε κατά τη διάρκεια της Χούντας. ‘Oσο το ψάχνεις, τόσο ανακαλύπτεις πτυχές της ιστορίας μας.
Μαλαματένια λόγια στο μαντήλι
τα βρήκα στο σεργιάνι μου προχθές
τ’ αλφαβητάρι πάνω στο τριφύλλι
σου μάθαινε το αύριο και το χθες
μα εγώ περνούσα τη στερνή την πύλη
με του καιρού δεμένος τις κλωστές
Το “Μαλαματένια Λόγια” είναι τραγούδι σε μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου και σε στίχους Μάνου Ελευθερίου. Κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1974, στον δίσκο του Μαρκόπουλου Θητεία, και ερμηνεύτηκε από τους Λάκη Χαλκιά, Χαράλαμπο Γαργανουράκη και Τάνια Τσανακλίδου. Το κομμάτι απέκτησε μεγάλη φήμη και διασκευάστηκε ή ερμηνεύτηκε από διάφορους Έλληνες καλλιτέχνες, μεταξύ αυτών ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου και ο Γιάννης Χαρούλης.
Ερμηνεία των στίχων:
Οι στίχοι του κομματιού γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της Χούντας και υπέστησαν λογοκρισία.
Το κομμάτι αναφέρεται στο εργατικό κίνημα και πρόκειται για μία αφήγηση από την περίοδο της Κατοχής έως και την επταετία της Χούντας. Ενώ μερικοί στίχοι παραποιήθηκαν, όπως για παράδειγμα αντί του «κι όχι να ζεις μ’ αυτή τη συμμορία» έχουμε «κομπανία» και αντί του «και ξημερώνοντας Παρασκευή» έχουμε «μέρα κακή». Παρασκευή έγινε το πραξικόπημα, ενώ Παρασκευή δολοφονήθηκε και ο Γρηγόρης Λαμπράκης.
Υποστηρίζεται επίσης ότι κάποιοι στίχοι του ποιήματος αναφέρονται στον Γιώργο Σεφέρη και στο ποίημα Ελένη. Ο Σεφέρης πέθανε το 71, λίγα χρόνια πριν το τραγούδι. Και ο Ελευθερίου αναρωτιέται ποιος θα βρεθεί να τον αντικαταστήσει. Φυσικά και όλα αυτά συνδέονται με την Χούντα. Μην ξεχνάμε η κηδεία του Σεφέρη ήταν αφορμή για μια από τις λιγοστές πορείες στην Ελλάδα της επταετίας. Υπάρχει όμως και η άποψη ότι περισσότερο μάλλον τα «χώνει» στο Σεφέρη παρά τον εξυμνεί.
«…καλύτερα να σ’ έλεγαν Μαρία και να ‘σουν ράφτρα μες στην Κοκκινιά κι όχι να ζεις μ’ αυτή την κομπανία και να μην ξέρεις τ’ άστρο του φονιά» Να μας πεις για το τώρα δηλαδή, για τη σημερινή (την τότε) κατάσταση, για τους καημούς του απλού κόσμου κι όχι να μένεις βολεμένος στο αστικό σου περιβάλλον… Την δε κατάσταση την «περιγράφει» στις τρεις επόμενες στροφές. και πιο κάτω… «Του κόσμου ποιος το λύνει το κουβάρι ποιος είναι καπετάνιος στα βουνά…» Ποιός θα πει την αλήθεια; Ποιός θ’ αντισταθεί; «…μαλαματένια λόγια στο χορτάρι ποιος βρίσκει για την άλλη τη γενιά» Καλές οι Τροίες, οι Ελένες και η παρελθοντολογίες, αλλά μ’ αυτά/μ’ αυτούς που έρχονται τι θα γίνει; Ποιός θα τους μιλήσει;
Στα μουσικά, το κομμάτι λέγεται ότι ο Μαρκόπουλος είχε σκεφτεί τη μελωδία όταν ήταν ακόμα 13 ετών, όταν προσπαθούσε να γράψει μουσική σε κάλαντα. Το κομμάτι είναι γραμμένο σε ελάσσονα, ενώ η χαρακτηριστική εισαγωγή του παίζεται με πιάνο στην πρώτη κυκλοφορία. Η χαρακτηριστική του μελωδία ακούγεται κατά καιρούς και σε γήπεδα, με παραλλαγμένους στίχους.
«Ζητούσα τα μεγάλα τα κυνήγια κι όπως δεν ήμουν μάγκας και νταής περνούσα τα δικά σου δικαστήρια αφού στον Άδη μέσα θα με βρεις να με δικάσεις πάλι με μαρτύρια και σαν κακούργο να με τιμωρείς» Αυτή η στροφή έχει μια ιδιαίτερη ιστορία. Όταν ο Μάνος Ελευθερίου είχε ολοκληρώσει το μισό ποίημα το έδειξε στον πολύ καλό του φίλο Γιώργο Ζαμπέτα, ο οποίος όταν το διάβασε αναφώνησε: »ρε μαγκάκο, αυτό δεν είναι για τραγούδι.. είναι για δικαστήρια!!»
