του Άλκη Φιτσόπουλου
Τα Χριστούγεννα του 1914,όταν ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν στα φόρτε του, έγινε ειρήνη ενός… 90 λέπτου, όσο διαρκεί ένα ματς ποδοσφαίρου κι έπαιξαν μπάλα, Γερμανοί με Άγγλους στρατιώτες, στο Ιπρ του Βελγίου.
Ονδούρα και Ελ Σαλβαδόρ άρχισαν τους κανονιοβολισμούς εξ αιτίας του ποδοσφαίρου. Αλγερία και Αίγυπτος διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις, πάλι εξ αιτίας του ποδοσφαίρου.
Τελικά, το ποδόσφαιρο, τι είναι; Ένας πόλεμος εν καιρώ ειρήνης ή ειρήνη εν μέσω πολέμου; Που… κολλάνε αυτά τα δυο, θα πείτε. Ας θυμηθούμε τέσσερις ιστορίες, για να το διαπιστώσουμε.
Η πρώτη, αφορά στο πρόγραμμα «Twinned Peace Football Schools» του ιδρύματος «Peres Center for Peace». Η δεύτερη περίπτωση αφορά στην ανυπακοή των στρατιωτών, Βρετανών και Γερμανών, στους ανωτέρους τους, προκειμένου να παίξουν μπάλα. Η τρίτη, στο μίσος που κορυφώθηκε εξ αιτίας ενός γκολ. Όπως κι η τέταρτη.
«Το ποδόσφαιρο είναι το όπλο της επανάστασης», έκραζε ο Τσε Γκεβάρα. «Το ποδόσφαιρο μπορεί να φέρει την ειρήνη στον κόσμο, κάντε μπάλα, όχι πόλεμο», το κεντρικό σλόγκαν της ΦΙΦΑ, της ανώτατης αρχής του ποδοσφαίρου. Για να δούμε ποιος έχει δίκαιο.
Το «Twinned Peace Football Schools» ήταν ιδέα του Ισραηλινού, πρώην προέδρου Σιμόν Πέρεζ. Παιδάκια ηλικίας 12-15 ετών από τις από τις παλαιστινιακές πόλεις Ιεριχώ, Μπέιτ Σαχούρ, Μπέιτ Σαφάφα, Ειν Ράφα και ισραηλινές Κίριγιατ Γκατ, Γιερουχάμ, Μπέερ Τούβια, Μερχαβίμ και Σδερότ, μαζεύονται σε διάφορα μέρη του κόσμου και παίζουν μπάλα. Για μερικά χρόνια, λόγω του πολέμου, το πρόγραμμα αδράνησε. Κάπου επανήλθε. «Στόχος μας είναι να φέρουμε τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστίνιους πιο κοντά. Να τους αναδείξουμε τα κενά και να εξαλείψουμε την έχθρα» λέει η Γιόσι Στάιν. Τι είπε, ακόμα;
Ότι τα παιδάκια από το Ισραήλ, νόμισαν πως θα συναντούσαν μικρούς… Μπιλ Λάντεν, όταν άκουσαν ότι θα παίξουν μπάλα μαζί τους. Και τα παιδάκια από την Παλαιστίνη, ότι θα συναντούσαν μικρά… φανταράκια. Ήρθαν, πριν από μερικά χρόνια, όλα μαζί στην Αθήνα, έπαιξαν μπάλα, πήγαν εκδρομές, όλα καλά. Στο τέλος τραγούδησαν όλα μαζί Τζον Λένον… «Give peace a chance». Επτά χρόνια που κρατάει το συγκεκριμένο πρόγραμμα, το ποδόσφαιρο νικάει τον πόλεμο. Σκορ, 1-0.
Στα χαρακώματα του δυτικού μετώπου, Χριστούγεννα του 1914, Βρετανοί και Γερμανοί πολεμούσαν με λύσσα. Όταν ήρθαν Χριστούγεννα οι σφαίρες σταμάτησαν. Κάποιοι Γερμανοί στρατιώτες που είχαν σπουδάσει στην Αγγλία, έριξαν την ιδέα. «Δεν παίζουμε μπάλα, αντί να παίζουμε με τα όπλα μας»;
Αυθόρμητη η αντίδραση των Βρετανών. «Να παίξουμε φούτμπολ. Yeeeees». Και δώστου τα συνθήματα από τη μία. «Mery Christmas» οι μεν «Mery Christmas» οι άλλοι. Οι ταγματαρχαίοι, ωστόσο, το αρνήθηκαν, εφοβούντο γαρ, ότι μπορεί να ήταν ένα «κόλπο» των Γερμανών.
Όταν όμως, οι πρώτοι άοπλοι Γερμανοί στρατιώτες βγήκαν από τα χαρακώματα, κρατώντας «δώρα» (κάτι κονσέρβες, δηλαδή), οι Βρετανοί πείστηκαν. Έξω κι αυτοί. Αγκαλιάστηκαν, το κουβέντιασαν και μετά, διαπίστωσαν ότι δεν είχαν μπάλα. Σιγά το πρόβλημα. Μάζεψαν τις… κονσέρβες τους, τις έδεσαν με πατσαβούρες, έτοιμη η μπαλίτσα. Έτοιμα και τα δοκάρια από καρφωμένα… τουφέκια. Σκορ, δεν καταγράφηκε. Ποδόσφαιρο – πόλεμος, 2-0 μέχρι τώρα.
Το 1969, στα προκριματικά του Μουντιάλ του Μεξικού, βρέθηκαν αντίπαλοι η Ονδούρα και το Ελ Σαλβαδόρ, οι οποίες είχαν πολιτικές διαφορές. Στο πρώτο ματς, 1-0 η Ονδούρα με γκολ στις καθυστερήσεις. Ο Τύπος στο Ελ Σαλβαδόρ άφησε υπονοούμενα για το ματς και η 18αχρονη Αμέλια Μπολάνιος αυτοκτόνησε με το πιστόλι του πατέρα της γιατί δεν άντεξε την ντροπή της ήττας. Στον επαναληπτικό, Ελ Σαλβαδόρ – Ονδούρα 3-0.
Όσοι φίλαθλοι είχαν ακολουθήσει την αποστολή της Ονδούρας, ξυλοφορτώθηκαν από αστυνομικούς και ντόπιους. Ο πρόεδρος του Σαλβαδόρ Φιντέλ Σάντσες Ερνάντες επέρριψε την ευθύνη των επεισοδίων στους… κομμουνιστές. Στο τρίτο ματς, Ελ Σαλβαδόρ – Ονδούρα 3-2, οι νικητές προκρίθηκαν για το Μουντιάλ. Μετά, όμως, άρχισαν οι εκατέρωθεν βομβαρδισμοί. Ποδόσφαιρο – πόλεμος 2-1.
Το 2009, πάλι για τα προκριματικά του Μουντιάλ, Αλγερία και Αίγυπτος ήταν στον ίδιο όμιλο και ένας αγώνας μπαράζ στο Σουδάν θα έκρινε ποια από τις δυο ομάδες θα πήγαινε στην Αφρική. Οι δυο χώρες, αν και χιλιόμετρα μακριά η μία από την άλλη, έχουν διαρκή κόντρα. Τόσο στο Αλγέρι, όσο και στο Κάιρο προκλήθηκαν απίστευτα επεισόδια. Τελικά, η Αλγερία κέρδισε 1-0 και προκρίθηκε. Ακολούθησε μπαράζ «πολεμικών» δηλώσεων σε πολιτικό επίπεδο, διεκόπησαν οι διπλωματικές σχέσεις με κατάρες και αφορισμούς. Ποδόσφαιρο – πόλεμος 2-2…
