Άμα συλλογιστώ τους στίχους του είναι σα να βλέπω μπροστά μου τη ψυχή της μεταπολεμικής Κύπρου. Στο έργο του, δεν αντικατοπτρίζονται μόνο τα πάθη της πατρίδας του, αλλά φανερώνονται, αισθήματα, σκέψεις, στιγμές μιας ανθρώπινης οντότητας που εμπνέεται ξεκάθαρα μέσα από το συναίσθημα.
Ο Πόλυς Κυριάκου, ο σπουδαίος Κύπριος στιχουργός, είναι ένας ευαίσθητος παρατηρητής ψυχών, που περνάει ευγενικά ανάμεσα μας και κάνει το συναίσθημα στίχο και το στίχο τραγούδι.
Από τα σοκάκια της Λευκωσίας, βρέθηκε το 82΄στην πιο ξακουστή πόλη του κόσμου, τη Νέα Υόρκη, για επιπλέον σπουδές. Από τότε πέρασαν 35 χρόνια. Χρόνια ουσίας και αυτοδημιουργίας.
Ο Πόλυς Κυριάκου, δεν είναι μόνο ο αγαπημένος στιχουργός των Κυπρίων αλλά και των Ελλαδιτών. Με το που μπήκε στην Ελληνική δισκογραφία, ήρθαν και οι πρώτες επιτυχίες. Τους στίχους του, έχουν μελοποιήσει οι Σταύρος Σιόλας, Παντελής Θαλασσινός, Ανδρέας Κατσιγιάννης, Δημήτρης Κοργιαλάς ενώ τους τραγούδησαν σπουδαίες φωνές, όπως οι: Γιώργος Νταλάρας, Μελίνα Κανά, Φωτεινή Βελεσιώτου, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Γιάννης Κότσιρας,κ.α,
Ήθελα να τον συναντήσω στην αγκαλιά της παλαιάς Λευκωσίας, εκεί όπου έκανε τα πρώτα του βήματα, στον Άγιο Κασσιανό. Μια πολυτάραχη περιοχή, που διχοτομήθηκε από το 63΄. Δεν κατέστη δυνατό λόγω της Πανδημίας. Ωστόσο η συνέντευξη έγινε… Και είναι χαρά μας , που σήμερα στο aVecnews έχουμε τον ποιητή και στιχουργό Πόλυ Κυριάκου
Συνέντευξη του Πόλυ Κυριάκου στη Λαμπριάνα Κυριακού
Πόσος άδειος θα ήταν ο κόσμος χωρίς τα τραγούδια, χωρίς την ποίηση αλήθεια; Το σκεφτήκατε ποτέ;
Όσο άδειος θα ήταν χωρίς τα δέντρα, χωρίς τα βουνά, χωρίς θάλασσα και ουρανό.
Πώς ήταν οι μέρες της Καραντίνας;
Ήτανε μέρες προβληματισμού. Δεν μπόρεσα να βγάλω συμπέρασμα. Ένιωσα όμως… Είδα τον πλανήτη ξαφνικά να βρίσκεται μπροστά από μια απρόσμενη εξέλιξη, να φοβάται τα χειρότερα, να ανησυχεί για την αυριανή μέρα. Eίδα τους ανθρώπους να μαζεύονται και να προσέχουν τη χειραψία, την αγκαλιά, συχνά και το βλέμμα τους σε σχέση με τους γύρω τους. Είδα πόσο ευάλωτη είναι η ίδια η ζωή, πόσο εύκολα χαλάει το ακριβό περιτύλιγμα που φροντίσαμε να ντύσουμε το πρόσκαιρο σώμα μας, την “οργανωμένη” εικόνα που κουβαλούμε στην κοινωνία.
Πώς το αντιμετωπίσατε όλο αυτό;
Πάντα κλείνομαι κατά καιρούς στο σπίτι. Μπορεί να τύχει να μη βγω έξω από το σπίτι για μια ολόκληρη βδομάδα.
Όταν μπορείς να εκφραστείς μέσω της πιο όμορφης γλώσσας του κόσμου, δεν ασχολείσαι με οποιαδήποτε άλλη.
Τι σας έλειψε από την «κανονικότητα» της προ – πανδημίας εποχής και τι όχι;
Δε μου έλειψε τίποτα. . Αισθάνομαι ότι η απομόνωση είναι κέρδος κάποιες φορές. Είναι μια εσωτερική ανάγκη. Δε βγήκαμε έξω λοιπόν για ένα χρονικό διάστημα. Και τι έγινε; Μπήκε μέσα στο σπίτι μας, όπως πάντα άλλωστε, η τηλεόραση, το ίντερνετ, αυτή η αναγκαία τεχνολογία δηλαδή η οποία μας έδινε το στίγμα της καθημερινότητας.
Έχουν αναβληθεί οι δραστηριότητες σας αυτό το διάστημα;
Όχι. Η μόνη αναβολή ήταν ένα ταξίδι που είχα οργανώσει για τη Νέα Υόρκη, το οποίο θα πραγματοποιηθεί, αν θέλει ο Θεός, όταν ένα τέτοιο ταξίδι θα είναι ασφαλές. Θαρρώ ότι η συγκεκριμένη πόλη ακόμα υποφέρει.
Η Στιχουργική μια μορφή της ποίησης είναι και δεν ξέρω ποιο από τα δυο γεννιέται δυσκολότερα… αλλά πάλι σκέφτομαι κύριε Κυριάκου, η έμπνευση και το συναίσθημα έχουν κανόνες;
Στη στιχουργική υπάρχουν κάποιοι κανόνες που βοηθούν τη μουσικότητα του λόγου να βγει με τρόπο που να διευκολύνει τον συνθέτη να γράψει μουσική. Όταν ένας στιχουργός όμως γεννάει στίχο, δεν σκέφτεται τους κανονισμούς με τρόπο περιοριστικό. Είναι ένας δρόμος δημιουργικός. Κάτι που γίνεται με μια οικειότητα, όπως όταν οδηγείς το αμάξι σου χωρίς να σκέφτεσαι πού είναι το χειρόφρενο και πού οι ταχύτητες.
Σας βοήθησε η συναισθηματική φόρτιση της ξενιτιάς, η νοσταλγία της πατρίδας να γράψετε στίχους;
Η νοσταλγία είναι πάντοτε η κινητήριος δύναμη ή το οξυγόνο. Βάζει μπρος το συναίσθημα. Θαρρώ όμως πως ακόμα κι αν δε ζούσα στη Νέα Υόρκη, θα είχα μια κάποια δημιουργική ενασχόληση, όπου κι αν βρισκόμουν. Πέρα από τη στιχουργική, αγαπώ πολύ τη φωτογραφία, τις γραφικές τέχνες, τη λογοτεχνία, την ποίηση… Είναι αλήθεια όμως πως η απόσταση δημιουργεί μια έλξη και είναι ένας μαγνήτης που σε τραβά αυτόματα προς τη μεριά της πατρίδας. Η πατρίδα είναι ο Φάρος, θέλουμε δε θέλουμε.
Εάν το όνειρο της Αμερικής συνδυάζεται με οικονομική επιτυχία, θαρρώ ότι δεν είχα καμία σχέση με αυτό το όνειρο.
Πότε καταλάβετε ότι είστε καλός;
Δεν ξέρω αν είμαι καλός, ούτε θέλω να κρίνω τον εαυτό μου.
Σίγουρα η κάθε γλώσσα έχει το σημαίνον και το σημαινόμενο της, και τους δικούς της κανόνες, αλλά θα σας ρωτήσω, αν επιχειρήσατε ποτέ να γράψετε στίχους στην Αγγλική γλώσσα;
Στίχο ή ποίηση, ούτε μια φορά στα Αγγλικά! Όταν μπορείς να εκφραστείς μέσω της πιο όμορφης γλώσσας του κόσμου, δεν ασχολείσαι με οποιαδήποτε άλλη.
Πως ήταν τα πρώτα χρόνια στη Νέα Υόρκη; Γιατί πολλοί πιστεύουν ότι γι αυτούς που φεύγουν είναι όλα ρόδινα.
Πήγα στη Νέα Υόρκη με χρήματα που αρκούσαν μόνο για να πληρώσω το πρώτο μου ενοίκιο. Ήμουν τυχερός που βρήκα εργασία σαν γραφίστας στην εφημερίδα “Πρωινή” της αγαπημένης Κερυνιώτισσας Φανής Χόλιντεϊ, γιατί μέσα από αυτή την εργασία μπορούσα να πληρώνω το πανεπιστήμιο και τα έξοδά μου. Το 1982 που βρέθηκα στη Νεα Υορκη, οι περισσότεροι φοιτητές από Ελλάδα και Κύπρο εργαζόμασταν για να επιβιώσουμε. Θυμάμαι αυτές τις δυσκολίες λοιπόν με περηφάνεια και χαμόγελο.
Ωστόσο κύριε Κυριάκου, στην Αμερική του Μεγάλου Ονείρου ζήσατε 35 ολόκληρα χρόνια. Εσείς ζήσατε το Αμερικανικό Όνειρο;
Έζησα στην Αμερική! Αυτό είναι σίγουρο! Εάν το όνειρο της Αμερικής συνδυάζεται με οικονομική επιτυχία, θαρρώ ότι δεν είχα καμία σχέση με αυτό το όνειρο. Εάν όμως το όνειρο αυτό έχει να κάνει με κάτι που λέγεται εμπειρία ζωής, ω ναι! Το έζησα. Αισθάνομαι ότι στη Νέα Υόρκη έζησα δέκα ζωές!…
Νιώσατε κάποια στιγμή τη καρδιά σας να μοιράζεται ανάμεσα σε δυο πατρίδες;
Σε τρεις. Ελλάδα, Κύπρος, Νέα Υόρκη. Κάποτε έγραψα ένα κείμενο για αυτούς τους σταθμούς ζωής, με τίτλο “Τρεις Έρωτες”…
Κάπου διάβασα, ότι τίποτα στη ζωή σας δεν προγραμματίσατε.. Δηλαδή τα πάντα ήταν θέμα τύχης; Δεν κάνατε όνειρα;
Δεν είχα χρόνο για όνειρα. Με παίδεψε πολύ η επιβίωση εκεί. Εκ φύσεως, δεν είμαι οργανωμένο άτομο. Οπότε, για να μπορέσω να ανταπεξέλθω έπρεπε να παίξω τον ρόλο του επιχειρηματία. Δημιούργησα ένα στούντιο γραφικών τεχνών. Τα ψευτοκατάφερα. Στην πορεία μπόρεσα να αγγίξω λίγο τη γραφή, μια γραφή που αγάπησα από μικρό παιδί… Πολύ αργότερα άγγιξα τη στιχουργική. Αργά όμως. Μετά την ηλικία των 45 ετών…
Η Κύπρος με εμπνέει το ίδιο όπως και μια όμορφη γυναίκα.
Είμαι σίγουρη ότι οι στίχοι σας δεν μπήκαν τυχαία στην Ελληνική δισκογραφία. Έγιναν τραγούδια και τα περισσότερα επιτυχίες. Από αυτά που σιγοψιθυρίζουμε όλοι στις μεγάλες σιωπές μας. Πώς άρχισε αυτό το ταξίδι;
Έχω πολλές ιστορίες που χρειάζεται πολλή ώρα να τις εξιστορήσει κανείς… Θα σας πω μόνο ότι ένα πρωί κάποιου καλοκαιριού, όταν η οικογένειά μου ήταν διακοπές στην Κύπρο, ξύπνησα μόνος στο σπίτι μου στο Whitestone και έτυχε να ακούσω στο ραδιόφωνο ένα ελληνικό διαχρονικό τραγούδι που με έκανε να νιώσω τη νοσταλγία που λέγαμε πριν… Εκείνη τη στιγμή είπα στον εαυτό μου: Που βρίσκομαι; Πού είμαι; Πού ζω; Γιατί είμαι εδώ; Πού είναι η ποίηση που από μικρό παιδί κουβαλούσα στις φλέβες μου; Αυτό ήταν ένα μικρό σοκ… Και αποφάσισα ότι θα επιστρέψω στην ποίηση, αλλά αυτή τη φορά με τον μανδύα του στίχου, έτσι ώστε η ποίηση αυτή να έχει μουσική… Ώστε να γεννηθεί τραγούδι Ελληνικό. Έτσι ξεκίνησα να γράφω! Από μια νοσταλγία. Από μια απέραντη, βαθιά μοναξιά…
Πείτε μου κάποια πρόσωπα-σταθμούς στην επαγγελματική σας πορεία;
Θα σας πω ότι μια πολύ όμορφη στιγμή ήταν όταν βρέθηκα στο σαλόνι του Γιώργου Νταλάρα στην Αθήνα για δύο ολόκληρες ώρες, καθώς διάβαζε κάποιο υλικό μου για να μου δώσει συμβουλές. Είχε προηγηθεί μια συνάντησή μου με τον κύριο Νταλάρα στη Νέα Υόρκη, όπου με γνώρισε κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης συναυλίας για την Κύπρο το 1994, στην οποία εργάστηκα εθελοντικά σαν μέλος της Κυπριακής Ομοσπονδίας Αμερικής. Σε αυτή τη συνάντηση, μου εισηγήθηκε να δώσω κάποιους στίχους μου στον Παντελή Θαλασσινό… Έτσι γεννήθηκε το τραγούδι «Κερύνεια μου», σε μουσική Παντελή Θαλασσινού και ερμηνεία Θαλασσινού και Νταλάρα.
Η δεύτερη όμορφη στιγμή, έχει να κάνει με τη γνωριμία μου με τον Σταύρο Σιόλα το 2006, όταν και οι δύο έτυχε να λάβουμε μέρος στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με τραγούδια μας. Ο Σταύρος με το τραγούδι “Της άρνης το νερό”, κι εγώ με το “Λίγο πριν ξημερώσει” σε μουσική Στέλλας Γαδέδη. Η συνάντησή μου με αυτόν τον χαρισματικό και ιδιαίτερο δημιουργό ήταν η αιτία να γράψουμε μαζί δύο δίσκους αλλά και πολλά άλλα τραγούδια, ανάμεσα στα οποία και το τραγούδι “Διόδια” το οποίο έχει μια όμορφη διαδρομή μέχρι σήμερα.
Πώς μπορώ όμως να μη σταθώ σε ονόματα που βρέθηκαν να γράφουν μουσικές στο υλικό μου όπως ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Γιώργος Ανδρέου, ο Γιώργος Καζαντζής, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, ο Κώστας Μπουντούρης, η Σοφία Νάτσιου, ο Δημήτρης Κοργιαλάς, ο Γρηγόρης Πολύζος, ο Ανδρέας Κατσιγιάννης, ο Μίλτος Πασχαλίδης, η Βάσω Αλαγιαννη, η Στέλλα Γαδέδη;
Πώς μπορώ να μην αναφέρω την Ελεάννα Ζεγκίνογλου, μια ταλαντούχα συνθέτρια της γενιάς μας με την οποία ολοκληρώσαμε την πιο πρόσφατη δισκογραφική δουλειά μας με τίτλο “Φελλός”;
Ζηλευτές συνεργασίες, ευλογημένες….
Θαρρώ πως τίποτα δεν είναι τυχαίο. Κάποτε η ζωή είναι γενναιόδωρη. Σε φέρνει στο κατάλληλο σημείο, όπου θα βρεθείς με ανθρώπους που θα σε πάρουν απ’ το χέρι για ένα ταξίδι που ίσως έχει λόγο ύπαρξης.
Είστε ικανοποιημένος για την μέχρι τώρα πορεία σας;
Νομίζω πως ένας καλλιτέχνης πάντοτε ταξιδεύει πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί ώστε να γίνει καλύτερος “ακροβάτης”… Θα ήταν ψέμα εάν έλεγα ότι δεν είμαι ικανοποιημένος. Δεν έχω παράπονο. Κάποια τραγούδια μου αγαπήθηκαν πολύ. Το βρίσκω βαθιά συγκινητικό. Πρέπει να πω επίσης πως όταν αγαπάς αληθινά αυτό που κάνεις, είσαι συμφιλιωμένος με το μέσα σου…
πέρα από τα υπέροχα λόγια που θα μπορούσα να πω, ταυτόχρονα έρχεται στην άκρη των χειλιών μου και ο θυμός για μια “εξέλιξη” που παρακολουθώ στην Εναλία Γη που με εξοργίζει.
Η Κύπρος είναι ένα νησί πολύπαθο. Όποιος το έζησε από τη μήτρα του, δεν χρειάζεται μέντορες για να εμπνευστεί. Έχετε γράψει για την πατρίδα σας πολλά τραγούδια. Συνεχίζει να σας εμπνέει;
Η Κύπρος με εμπνέει το ίδιο όπως και μια όμορφη γυναίκα. Αξίζει τον κόπο να γράψεις για μια τεράστια αδικία για την οποία πρέπει να ντρέπεται ολόκληρος ο πλανήτης. Φυσικά και συνεχίζει να με εμπνέει αυτός ο τόπος. Και είμαι πολύ χαρούμενος που ένα νέο, φρέσκο υλικό που υπάρχει στα σκαριά έχει σχέση με τη μοιρασμένη πατρίδα μας…
Όταν σας ρωτάνε για την Κύπρο, ποιες είναι οι πρώτες εικόνες που σας έρχονται στο μυαλό;
Δύσκολη ερώτηση! Διότι πέρα από τα υπέροχα λόγια που θα μπορούσα να πω, ταυτόχρονα έρχεται στην άκρη των χειλιών μου και ο θυμός για μια “εξέλιξη” που παρακολουθώ στην Εναλία Γη που με εξοργίζει. Ας μην αναφέρω οτιδήποτε όμως διότι θα ήταν καλά αυτή η συνέντευξη να ολοκληρωθεί με ένα χαμόγελο κι όχι με παράπονο…
Έχετε στιχουργικό εργαστήρι στη Λευκωσία, απ΄ ότι ξέρω. Θα λειτουργήσει κανονικά φέτος;
Θαρρώ πως μέχρι το τέλος του Σεπτέμβρη, θα έχω τη χαρά να είμαι και πάλι με ανθρώπους με τους οποίους θα μοιραστώ τη δημιουργικότητα και την αισθητική του λόγου. Τα τρία τελευταία χρόνια στην Κύπρο συναντήθηκα με μαθητές και μαθήτριες που κατάφεραν μέσα από τις γνώσεις και την εμπειρία μου να δουν πιο βαθιά και πιο δημιουργικά την τέχνη της Στιχουργικής. Η βελτίωση του κάθε μαθητή είναι τεράστια προσωπική ικανοποίηση. Έστω κι ένα μαγικό ρεφρέν, έστω κι ένα μαγικό κουπλέ να γεννηθεί, δεν είναι λίγο πράγμα. Είναι ένα πιθανό τραγούδι που ίσως βρεθεί στα χείλη εκατομμυρίων ανθρώπων…
Τέλος, τι καινούργιο να περιμένουμε από σας;
Ίσως μια ποιητική συλλογή, γιατί η Ποίηση ήταν και είναι ακόμα το εφαλτήριό μου. Και καινούρια τραγούδια που μακάρι να κουβαλούν αλήθεια, ψυχή και συγκίνηση…
