“Η ελευθερία και η υγεία μοιάζουν με το οξυγόνο. Αισθάνεσαι την αξία
τους όταν λείπουν. “
7 Απριλίου! Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία .
Της Σοφίας Τζιτζίκου
Φαρμακοποιού – Μέλος Ευρωπαικού Συμβουλίου PHM
τ. Προέδρου UNICEF Ελλάδας
τ. Ειδικής Συμβούλου ΥΠΕΞ
Καθώς πλησιάζουμε άλλη μία 7η Απριλίου “ Ημέρα της Υγείας τών Λαών”,
εξακολουθούμε να αναγκαζόμαστε να αναλογιστούμε τις αρνητικές επιπτώσεις
της ιδιωτικοποίησης της υγειονομικής περίθαλψης. που έχουν βιώσει οι
άνθρωποι στην Ευρώπη από την αρχή της πανδημίας COVID-19. Η πανδημία
έχει αποκαλύψει τις συστημικές αδυναμίες στην υγειονομική μας περίθαλψη,
ιδιαίτερα σε χώρες, όπου οι ιδιωτικοποιήσεις και οι πολιτικές λιτότητας έχουν
διαβρώσει τη δημόσια υποδομή υγείας.
Η έλλειψη επενδύσεων στη Δημόσια υγεία έχει οδηγήσει σε ελλείψεις ατομικού
προστατευτικού εξοπλισμού, ιατρικών προμηθειών και προσωπικού
υγειονομικής περίθαλψης, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι στον τομέα της
υγειονομικής περίθαλψης να καταπονούνται. Η πανδημία αύξησε επίσης τις
υπάρχουσες ανισότητες στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, με τις
περιθωριοποιημένες τάξεις να φέρουν το μεγαλύτερο βάρος της πανδημίας.
Καθώς η πανδημία εξαφανίζεται από τις ειδήσεις, πρέπει ακόμα να δράσουμε
για να υπερασπιστούμε το δικαίωμα στην υγεία και να αντισταθούμε στις
ιδιωτικοποιήσεις σε όλες τις μορφές τους. Την Ημέρα της Υγείας των
Ανθρώπων, ας ενώσουμε τις φωνές μας για να απαιτήσουμε “Υγεία γιά Ολους”.
Αυτό είναι τό φετινό μήνυμα τού Ευρωπαϊκού τμήματος του ΡΗΜ “ ΡEOPLE’S
HEALTH MOVEMENT” (Κίνημα τών Λαών γιά τήν Υγεία)
“Η απόλαυση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου υγείας είναι ένα από τα
θεμελιώδη δικαιώματα κάθε ανθρώπου χωρίς διάκριση φυλής, φύλου,
θρησκείας, πολιτικών πεποιθήσεων, οικονομικής ή κοινωνικής κατάστασης».
Αυτή η πρόταση πού συμπυκνώνει τό όραμα και τους στόχους της Παγκόσμιας
Οργάνωσης Υγείας, στην ιδρυτική της Διακήρυξη, παραμένει όσο ποτέ
επίκαιρη 75 χρόνια αργότερα.
Τό 1948, μέσα από τα συντρίμμια που άφησε πίσω του ένας παγκόσμιος
πόλεμος, η ανάγκη της προστασίας και προαγωγής του θεμελιώδους
Δικαιώματος όλων στην Υγεία, έγινε επείγουσα και επιτακτική,
αναγνωρίζοντας ότι:
– Το δικαίωμα στην υγεία για όλους τους ανθρώπους σημαίνει ότι όλοι
πρέπει να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας που χρειάζονται, όταν
και όπου τις χρειάζονται, χωρίς το οικονομικό κόστος να αποτελεί
εμπόδιο.
– Κανείς δεν πρέπει να αρρωσταίνει και να πεθαίνει μόνο και μόνο επειδή
είναι φτωχός ή επειδή δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας
που χρειάζεται.
Το να είμαστε υγιείς, δεν σημαίνει μόνο τη ν “απουσία νόσου”.
Σημαίνει επίσης ότι σε κάθε άνθρωπο, χωρίς διακρίσεις, αναγνωρίζεται το
δικαίωμα του ελέγχου της υγείας και του σώματος του, συμπεριλαμβανομένης
της ψυχικής , σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας.
Ο σεβασμός τής αξιοπρέπειας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων οφείλει να
χαρακτηρίζει όλα τα επίπεδα φροντίδας , αλλά και όλες τις πτυχές της
καθημερινότητας που συντελούν στο “Ευ Ζην” όλων μας ( σίτιση, στέγαση,
εκπαίδευση, ασφαλείς συνθήκες εργασίας κ.α).
Εφέτος η 7η Απριλίου, Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία, συμπίπτει με τα 75α
γενέθλια της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
Τό κεντρικό μήνυμα αυτού του εορτασμού παραμένει το ίδιο από την ίδρυση
της, εφόσον, παρά τα σημαντικά βήματα , ο στόχος μοιάζει ακόμα μακρινός:
“Υγεία γιά Ολους”!
Τό 2030, ορόσημο της Ατζέντας του ΟΗΕ για την Βιώσιμη Ανάπτυξη,
προϋποθέτει την διασφάλιση ότι κανείς δεν πρέπει να μείνει πίσω. Παρ’όλα
αυτά, τό 30% του παγκόσμιου πληθυσμού εξακολουθεί να μην έχει πρόσβαση
σε βασικές υπηρεσίες Υγείας!
Σήμερα, έχοντας όλος ο πλανήτης πληγεί , από την πανδημία του κορονοϊού,
συνειδητοποιούμε περισσότερο από ποτέ, αφ’ενός την μοναδική αξία της
Υγείας , αφ’ετέρου τον αδιαμφισβήτητο κρίσιμο ρόλο τής Δημόσιας Υγείας .
Τά τελευταία στοιχεία για την πορεία της πανδημίας (ΠΟΥ, Μάρτιος 2023),
καταγράφουν περισσότερα από 676 εκατομμύρια κρούσματα και 6,88
εκατομμύρια επιβεβαιωμένους θανάτους, καθιστώντάς την μια από τις πιο
θανατηφόρες στην ιστορία.
Ανάμεσά τους , οι 36.517 επιβεβαιωμένοι θάνατοι και στην χώρα μας.
Σε πολλές περιπτώσεις, η πανδημία, ανέδειξε την ανεπάρκεια των υπηρεσιών
Δημόσιας υγείας, ιδιαίτερα σε χώρες που είχαν γίνει “θύματα”πολιτικών που
ενίσχυαν την ιδιωτικοποίησή τους.
Η Ελλάδα, αποτελεί το πιο κραυγαλέο παράδειγμα της “γύμνιας” της
αποδεκατισμένης Δημόσιας υγείας, μετά από 10 σχεδόν χρόνια μνημονιακών
πολιτικών λιτότητας!
Η υποβάθμιση του δημόσιου νοσοκομείου, η μείωση τών κλινών και των
κλινικών πρός όφελος του ιδιωτικού τομέα, η δραματική μείωση των
εργαζόμενων στον χώρο της υγείας, οι ελλείψεις σε φάρμακα αλλά και σε είδη
πρώτης ανάγκης, έφεραν στο χείλος της απόγνωσης περισσότερους από 3 εκατ.
ανασφάλιστους συμπολίτες μας οι οποίοι, βίωσαν την κατάργηση των
κοινωνικών κατακτήσεων στην πρόνοια και την περίθαλψη , να αποτελεί την
“νέα τάξη πραγμάτων” πού εκτείνεται πλέον σε όλους τους Ευρωπαίους
πολίτες.
Στην περίοδο 2019-2021 , στην Ευρώπη, 421.000 υγειονομικοί έχασαν την
εργασία τους, ενώ οι γυναίκες που αποτελούν το 78% του συνόλου του
προσωπικού υγείας , εξακολουθούν να πλήττονται περισσότερο από τις
εφαρμοζόμενες πολιτικές λιτότητας.
Όσο περισσότερο συρρικνώνεται ο προϋπολογισμός των κυβερνήσεων για τις
κοινωνικές παροχές , τόσο θα ξεμακραίνουμε από την πεμπτουσία της “Υγείας
για Όλους”!
Μέχρι το 2030 οι χώρες της ΕΕ θα αντιμετωπίσουν “έλλειμμα” 2 εκατ.
εργαζομένων στην Υγεία με δραματικές συνέπειες στην κάλυψη τών αναγκών
των πολιτών.
Στην χώρα μας, το διαλυμένο ΕΣΥ , μη έχοντας προλάβει να πάρει ανάσα μετά
το τέλος της μνημονιακής περιόδου, ήρθε αντιμέτωπο με την λαίλαπα του
COVID, σε νοσοκομεία εγκαταλελειμμένα, χωρίς τον απαραίτητο εξοπλισμό,
με ελάχιστες κλίνες, κλινικές και ΜΕΘ, και κυρίως, με το ελάχιστο
εναπομείναν ήδη εξουθενωμένο προσωπικό να καλείται σε 24ωρη βάση , να
δίνει άνισο αγώνα με την πανδημία…
Στην Ελλάδα η επιταγή της ΠΟΥ “Υγεία γιά Όλους” μέσα από
ανθρωποκεντρικές πολιτικές και ισχυρά συστήματα Δημόσιας υγείας,
δυστυχώς, δεν αντανακλάται στις πολιτικές που υιοθετήθηκαν ώς σήμερα, με
την εξαίρεση των μέτρων για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης,
στην περίοδο 2015-19.
Ο απόηχος των “χειροκροτημάτων στα μπαλκόνια” της κυβέρνησης, για τους
γιατρους και νοσοκομους έχει ήδη σβήσει, ενώ οι συνθήκες εργασίας αυτών
των ανθρώπων, αλλά και νοσηλείας των ασθενών, παραμένουν
υποβαθμισμένες και σε κάποιες περιπτώσεις , τριτοκοσμικές!
Ο “ανθρωπος” και η αναγνώριση των δικαιωμάτων του σαν κύριος μοχλός για
την ανάπτυξη της χώρας, εξακολουθεί να βρίσκεται στο περιθώριο – σχεδόν
“αόρατος “ – στον απολογισμό της τετραετίας που ολοκληρώνεται στις 21
Μαΐου.
Ας μην επιτρέψουμε να ξεθωριάσει η μνήμη και ας παραφράσουμε τα λόγια
του Μίλαν Κούντερα :”Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην καταπίεση, είναι
ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη.”
Ο χρόνος πιέζει αμείλικτα, καθώς η “νύχτα”παραμονεύει απειλητικά.
Έχει έρθει , προ πολλού η ώρα των ανατρεπτικών πολιτικών, των γενναίων
οραμάτων , τη ς συμπόρευσης και αλληλεγγύης των κινημάτων, ώστε να
θεραπευθούν οι υφιστάμενες ανισότητες σε όλα τά πεδία της σύγχρονης
“παγκοσμιοποιημένης” κοινωνίας.
Αν δεν υπερασπιστούμε το δικαίωμα μας στο Σήμερα, δεν θα έχει απομείνει
καμία ευκαιρία για το Αύριο…
