Έφυγε από τη ζωή ο κορυφαίος ζωγράφος Χρίστος Καράς
Ο κορυφαίος Έλληνας ζωγράφος Χρίστος Καράς, έφυγε από τη ζωή, στις 16 Απριλίου 2023 στην Αθήνα, σε ηλικία 93 ετών, μετά από σύντομη νοσηλεία στο νοσοκομείο “Γεώργιος Γεννηματάς”.
Ήταν από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της γενιάς του ΄60, αληθινά πρωτοπόρος εικαστικός, σπούδασε αρχικά ζωγραφική με τον Γιάννη Μόραλη και γλυπτική με τον Γιάννη Παππά, ενώ έλαβε σημαντικές διακρίσεις για το έργο του, εντός και εκτός Ελλάδος. Το 2001 ο Καράς βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο της δουλειάς του. Ανάμεσα στα μνημειακά έργα του, ξεχωρίζει η σύνθεση «Διαστημική Ποίηση» για το Μετρό, στον σταθμό Χαλανδρίου. Ο ίδιος αποζητούσε πάντα την επαφή με το κοινό, να κοινωνήσει το έργο του στους ανθρώπους, ήταν αεικίνητος και δημιουργικός ως την ύστατη ώρα.
Στην τελευταία του έκθεση με τίτλο «Ο Μεγάλος Ονειρικός», σε επιμέλεια Μάνου Στεφανίδη, που πραγματοποιήθηκε στην γκαλερί Sianti/Εικαστικός Κύκλος, τον Οκτώβριο/Νοέμβριο του 2022, παρουσιάστηκαν έργα του από όλη την πλούσια διαδρομή του, καθώς και κάποια που είχε δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια. Ο ίδιος ο ζωγράφος έδωσε το παρών στα εγκαίνια της έκθεσης του. Παράλληλα με την έκθεση κυκλοφόρησε και το ομότιτλο βιβλίο από τις εκδόσεις Νίκας.
Από τα πρώτα κολάζ που δημιούργησε ο Χρίστος Καράς, προχώρησε σε παραστατικά έργα εξπρεσιονιστικού και σουρεαλιστικού χαρακτήρα, για να δώσει αργότερα συνθέσεις, όπου στοιχεία της αντικειμενικής πραγματικότητας αποδίδονταν με ποιητική διάθεση, αξιοποιώντας παράλληλα κατακτήσεις προηγούμενων φάσεων της δουλειάς του, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα έδωσε στον ρόλο του σχεδίου. Ο ίδιος είχε δηλώσει: «Ο απώτερος χρόνος δεν λογαριάζει ποιος πρόλαβε ή δεν πρόλαβε. Λογαριάζει ποιος άφησε έργο…» (στο περιοδικό «Η λέξη», Φεβρουάριος 1982).
Βιογραφικό
Ο Χρίστος Καράς γεννήθηκε στα Τρίκαλα Θεσσαλίας στις 9 Δεκεμβρίου του 1930.
Μετά απο σύντομες σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (1948-50) γράφεται στη Σχολή Καλών Τεχνών των Αθηνών (1951), παίρνει το Δίπλωμά του (1955) και με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (1957)σπουδάζει νωπογραφία στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού για τρία χρόνια. Στο Παρίσι μένει μέχρι το 1963. Συγχρόνως ταξιδεύει στο Βέλγιο, Ολλανδία, Ισπανία, Ιταλία και Αγγλία. Αργότερα πραγματοποιεί πολλά ταξίδια στη Βενετία, τη Βασιλεία, το Κάσελ, τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, όπου παρακολουθείτις μεγάλες διεθνείς εκθέσεις.
Το 1973 φεύγει για τη Νέα Υόρκη με υποτροφία του Ιδρύματος Ford. Εκεί εργάζεται δύο χρόνια και πραγματοποιεί ταξίδια στην Ουάσιγκτον, τη Βοστώνη, τη Φλόριντα και τον Καναδά.
Επιστρέφει στην Ελλάδα και μετέχει ενεργά στην προσπάθεια για τη δημιουργία ενός σύγχρονου καλλιτεχνικού κλίματος, με τηλεοπτικές παρουσίες και πολλές συνεντεύξεις σε εφημερίδες και περιοδικά. Ιδρύει επίσης με άλλους καλλιτέχνες την ομάδα “Τομή” (1963) και τον “Σύνδεσμο Ελλήνων Καλλιτεχνών” (1976).
Από το 1955 μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιήσει 76 ατομικές εκθέσεις: Michigan (1967), Λευκωσία (1969, 2000), Γάνδη (1978), Βασιλεία (1979), Παρίσι (1982), Βερολίνο (1985), Σουηδία (1987), Βρυξέλλες (1987), Αμβέρσα (1987), Νέα Υόρκη (1990), Λονδίνο (1999), Λωζάννη (2004), Αθήνα και στις περισσότερες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. επίσης έχει λάβει μέρος σε πολλές ομαδικές διοργανώσεις σε μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης, της Αμερικής και αλλού.
Το 1984, εκπροσώπησε την Ελλάδα στη 41η Biennale της Βενετίας.
Στο Ίδρυμα Θεοχαράκη
Μεγάλη αναδρομική έκθεση του είχε πραγματοποιηθεί και στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη το 2012 με τίτλο «Χρίστος Καράς: Σύνοψη 1059-2012».
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο επιμελητής αυτής της έκθεσης Τάκης Μαυρωτάς: «Ο Καράς επίμονα δοκιμάζεται. Η εποχή αλλάζει γρήγορα και, παρ’ ότι μένει ίδιο το όραμά του, ο τρόπος της έκφρασής του γίνεται διαφορετικός. Η αφαίρεση, ο εξπρεσιονισμός, ο σουρεαλισμός, η νέα παραστατικότητα και η ποπ αρτ αποτέλεσαν πεδίο των ατέρμονων προβληματισμών και αναζητήσεών του. Εκείνο που βασανιστικά τον απασχόλησε είναι το απόλυτο φως, ίσως και το αιώνιο. Με σωφροσύνη και οξύνοια κατέκτησε μια ζωγραφική καθαρότητα και συνάμα μια μυστηριώδη υπόσταση. Σ’ ένα έργο που η ελευθερία ως ιδέα αποτελεί καθολικό γνώρισμα του εικαστικού κόσμου του, η ορατότητα του πραγματικού στο έργο του γίνεται απέραντη. Ζωγραφίζει ιδιότυπες παραστατικές μορφές και απρόσμενους χώρους – τοπία μέσα σε μια υπερβατική ατμόσφαιρα που ξεφεύγουν από τα όρια του χρόνου. Συνειδητά αποφεύγει καθετί χαώδες και βρίσκει μια ισορροπία ή ένα αντίκρισμα με την πραγματικότητα. Διαφύλαξε μεθοδικά το όραμά του αποτινάσσοντας καθετί που θα έφθειρε τη δουλειά του και θα εδραίωνε την επαναληπτικότητα του ύφους του, δίνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο έκφραση στην ευαισθησία της στιγμής μέσα στην απεραντοσύνη του πνεύματος».
Στον Εικαστικό Κύκλο
Στην τελευταία του ατομική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στην Γκαλλερί Σιαντή- Εικαστικός Κύκλος, τον Οκτώβριο του 2022, ο Μάνος Στεφανίδης σημείωνε, προσπαθώντας να αναδείξει την ιδέα της μεταφυσικής σχεδόν προβολής της καθημερινότητας στο έργο του Καρά:
«Ονομάζουμε ζωγραφική εκείνη τη διαδικασία που χρησιμοποιώντας ιδιοτελώς το φως, δημιουργεί εικόνες μίας ανιδιοτελούς αθανασίας.
Και είναι τότε που η ζωγραφική μπορεί να λειτουργεί κατευναστικά – παρηγορητικά και να ταξιδεύει τον θεατή με την ψευδαισθητική της ικανότητα σε τόπους και χρόνους ονειρικούς. Σε τόπους και χρόνους ελευθερίας. Να υπερασπίζεται, δηλαδή, έναν άλλο κόσμο πιο γοητευτικό από τον ισχύοντα και άρα, έστω και sotto voce, να διαμορφώνει μια συνθήκη επαναστατική.
Για να μιλήσω για την τέχνη του Χρίστου Καρά χρησιμοποίησα τις μαγικές λέξεις «ελευθερία» και «επανάσταση». Άρα, αν προσθέσετε και τη λέξη «όνειρο», έχετε το τρίπτυχο διαμορφωμένο: χωρίς τις αναγκαίες δύο, καμιά από τις υπόλοιπες δεν μπορεί να ισχύσει πραγματικά.
Ενώ αντίθετα και οι τρεις μαγικά αλληλοσυμπληρώνονται. Πολύ απλά μπορούμε να υποστηρίξουμε πως η τέχνη (οφείλει να) ανανεώνει ή και να καταργεί παλιότερες μορφές έκφρασης που έχουν εξαντλήσει το περιεχόμενό τους, να εφευρίσκει καινούριες και να ονειρεύεται το μέλλον της. Αυτό και αν είναι αναγκαία και ικανή συνθήκη».
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1955 ως σήμερα ο Χρίστος Καράς είχε πραγματοποιήσει περί τις 75 ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πάρα πολλές ομαδικές εκθέσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Θα πραγματοποιηθεί πολιτική κηδεία του στο Α’ Νεκροταφείο την Τετάρτη το μεσημέρι και στη συνέχεια τελετή και καύση στη Ριτσώνα. Αργότερα η τέφρα του θα σκορπιστεί στη θάλασσα της Ύδρας.
