Γιώργος Νταλάρας-
“Ενα ζωντανό κομμάτι της ιστορίας μας”
Απο το προσωπικό αρχείο του Θανάση Κάππου
Είστε όλοι ένα μικρό βιβλίο με ξεχωριστά κεφάλαια και σταθμούς
Είναι ένα ζωντανό κομμάτι της ιστορίας μας. Μουσικής και όχι μόνο. Τα τραγούδια του μας κρατούν “παρέα” σε μικρές και μεγάλες, εύκολες και δύσκολες στιγμές.
Μια «Προσωπογραφία» κάπως αλλιώτικη. Φορτισμένη συναισθηματικά από πολλές απόψεις. Τι να πρωτοθυμηθείς και τι να ξεχάσεις. Για εκείνη την ανάμνηση των παιδικών μας χρόνων. Για εκείνο το τραγούδι και για εκείνο το τηλέφωνο που ήταν πάντα πρώτο στη μικρή μπλε ατζέντα.
Γιώργος Νταλάρας!
Μοναδική πορεία και μοναδική ιστορία.
“Οι βασικοί “σταθμοί” του κάθε ανθρώπου, η ιστορία του είναι μοναδική. Είμαστε όλοι μας ένα μικρό “βιβλίο” με ξεχωριστά κεφάλαια και σταθμούς. Για μένα, όπως και για όλους, οι πρώτοι βασικοί σταθμοί είναι η παιδική ηλικία και οι τόποι που μεγαλώσαμε, χώρα, γλώσσα, γειτονιά, οι πρώτες συγκινήσεις, τα πρώτα συναισθήματα που νιώσαμε.
Στη μουσική μου ζωή, οι βασικοί σταθμοί είναι οι άνθρωποι με τους οποίους συναντήθηκα, συνθέτες, ποιητές, στιχουργοί, μουσικοί. Αυτά τα βιώματα και αυτοί οι άνθρωποι με διαμόρφωσαν, με έχτισαν. Μετά συνέχισα μόνος μου…. Η μάνα μου λοιπόν και ο αδελφός μου, οι γειτονιές του Πειραιά και της Αθήνας, τα σκληρά, αλλά γλυκόπικρα παιδικά χρόνια, με γαλβάνισαν. Από τον πατέρα μου κληρονόμησα την αγάπη για τη μουσική. Αν και απών τα πρώτα χρόνια ήταν παρών στ’ αυτιά μου και στο μυαλό μου με το παιξιμο του και το τραγούδι του.
Και μετά οι πρώτοι άνθρωποι που με στήριξαν. Ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Μάνος Λοΐζος, ο Απόστολος Καλδάρας, ο Μάνος Ελευθερίου, ο Μίκης Θεοδωράκης. Σημαντικός σταθμός ακόμη στο ξεκίνημά μου ήταν η επιμονή μου, σχεδόν εμμονή, να φύγω απ’ την νυχτερινή ζωή. Το λαϊκό τραγούδι στα θέατρα και στις συναυλίες, ήταν η επιδίωξη μου από τα πρώτα χρόνια. Και μετά ήρθαν τα ταξίδια στον κόσμο. Μεγάλο σχολείο και δύσκολο. Επιρροές που πρέπει να αφομοιώσεις και εμπειρίες για να ταξινομήσεις. Η αγωνία της επαφής μέσα από την μουσική με ανθρώπους που μιλούν άλλη γλώσσα, κοινό και ομότεχνους. Δύσκολο πράγμα! Ο Charles Dutoit, ο Nikolai Kalinin, ο Dick Baker, ο Nick Davies, ο Λουκάς Καρυτινός, ο Αλέξανδρος Μυράτ, ο Hakan Sensoy, ο Ηλίας Βουδούρης και αρκετοί άλλοι μεγάλοι μαέστροι. Στη συνέχεια η επαφή με μεγάλους μουσικούς και με συμφωνικές ορχήστρες Φιλαρμονική του Ισραήλ, Metropolitan, Metropole, Συμφωνική της Μόσχας, του Βερολίνου, η Φιλαρμονική της Βιέννης, της Φιλαδέλφιας… Ατελείωτες πρόβες και αγωνία που σου έκοβε τα πόδια. Και μετά η επαφή με μουσικούς θρύλους όπως ο Paco de Lucia, ο Al di Meola, ο Sting, ο Ian Anderson, η Dulce Pontes, η Noa. Οι συναυλίες της Διεθνούς Αμνηστίας, τα Ολυμπιακά Στάδια, το Radio City, το Lincoln Center, το Royal Festival Hall, η Metropolitan Opera, το Mann Auditorium, η Notre Dame Basilica του Μόντρεαλ, η Alte Oper της Φρανκφούρτης, το Konzerthaus της Βιέννης, το Royal Albert Hall, το Olympia, το Μέγαρο Μουσικής. Ευθύνη, προσήλωση, ατέλειωτες πρόβες και μελέτη. Και από την άλλη, η ίδια μεγάλη συγκίνηση και γνώση από τη σχέση με τους παλιούς, με τις ρίζες μου, η γνωριμία, η ενθάρρυνση και το χάδι του Βαμβακάρη, του Τσιτσάνη, του Παπαϊωάννου. Στους σταθμούς μου είναι ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Γιάννης Σπανός, ο Άκης Πάνου, ο Χρήστος Νικολόπουλος και οι νεότεροι συνθέτες, οι συνάδελφοι που έγιναν οικογένειά μου, όπως η Χαρούλα Αλεξίου και ο Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας. Εποχές που βρισκόμαστε κάθε μέρα και μέσα στη μέρα περνούσε η κοινή ζωή μας, γιατί αυτή η ενασχόληση με τη μουσική και τους ανθρώπους της, ήταν τελικά η ίδια η ζωή.
- Εκείνη η μοναδική στιγμή που ήταν περισσότερο μοναδική από τις τόσες μοναδικές στιγμές;
“Δύσκολο ερώτημα. Θα προσπαθήσω. Οι παραστάσεις στο Μέγαρο «…και με φως και με θάνατον ακαταπαύστως», η αναδρομή στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, σε σκηνοθεσία Κώστα Γαβρά.
• Οι συναυλίες για την Κύπρο και ειδικά η συναυλία στην Νέα Υόρκη στο Brendan Byrne Arena.
• Το πρώτο Ολυμπιακό Στάδιο.
• Η συναυλία την Ίμβρο, στο Σχοινούδι, στα ερείπια.
Έγιναν σε διαφορετικούς χρόνους, τις γέννησαν διαφορετικές αιτίες, αλλά είναι όλες φορτωμένες με το ίδιο συναίσθημα, με πολύ δουλειά, με αγωνία και αλήθεια.
- Έβγαλε βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε». Όντως;
“Δεν έβγαλε απλώς βρώμα η ιστορία, έκανε μεγάλη, κολοσσιαία εκστρατεία προπαγάνδας αποδόμησης!! Η νεοφιλελεύθερη Ευρώπη, που άφησε δυστυχώς στα ντουλάπια της πολλά αδιάβαστα κεφάλαια από την ιστορία του διαφωτισμού και τις αρχές του ουμανισμού, έμεινε πίσω. Παρόλα αυτά δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ότι το επαναστατικό λίκνο ήταν πάντα ο Ευρωπαϊκός χώρος. Και το πραγματικό ερώτημα, είναι τι κάνουμε τώρα. Οπισθοχωρούμε για χαμόμηλο; Αδιαφορούμε; Ή συμμετέχουμε σε μια επανεκκίνηση; Με τις ίδιες ιδέες πάντα φιλοσοφικά, αλλά με σύγχρονα εργαλεία; Είναι ο μόνος τρόπος για να αντισταθούμε σ’ αυτό το χαώδες μετακαπιταλιστικό τοπίο. Και είναι αυτή η καινούργια αριστερά που μπορεί να συνεχίσει να διεκδικεί την αναγκαιότητα ύπαρξης της και το ηθικό της πλεονέκτημα.
Αριστερά στον 21οαιώνα. Τέλος οι “δοξασίες” και οι “νομοτέλειες”. Έστω και προσωρινά;
“Ακριβώς. Αυτό εννοώ με τα σύγχρονα εργαλεία. Έχουμε ανάγκη μια Αριστερά χωρίς δοξασίες και νομοτέλειες. Η Αριστερά μπορεί να έκανε λάθη, αλλά δεν οφείλεται σ’ αυτήν η υποκρισία και η αδιαφορία της Ευρώπης απέναντι στις ανισότητες και κυρίως στους πολέμους, αφού περισπούδαστα είχαμε όλοι υποσχεθεί, ότι ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος θα ήταν το τέλος των πολέμων. Κάποιοι, όχι απλώς δεν κράτησαν το λόγο τους, αλλά ύψωσαν τείχη αδιαφορίας, υπονόμευσαν πολλές φορές την ειρήνη, υποδαύλισαν τις συγκρούσεις και αυτό έφερε τα μεγάλα προσφυγικά και μεταναστευτικά κύματα -οι άνθρωποι δε φεύγουν από τους τόπους τους αν δεν υπάρχει ζήτημα ζωής ή θανάτου. Αυτό μαζί με την αδιαφορία και την έπαρση που έφερε η αποθέωση της καλοπέρασης και της πολυτέλειας, έγινε η ύβρις που μας φέρνει σήμερα μπροστά στον έμμεσο κίνδυνο αφανισμού μας. Ό,τι μας έδωσε η γη, μας το παίρνει πίσω. Τι μπορεί λοιπόν να κάνει μια σύγχρονη αριστερά; Να παραμείνει στις θεμελιώδεις αρχές και ν’ αναθεωρήσει τις παλιές πρακτικές. Να μιλήσει μια σύγχρονη γλώσσα. Να κάνει, αυτό που λέγανε απλά οι παλιοί, τόπο στους νέους! Να δώσει βήμα σε φωτισμένους, καταρτισμένους, ανοιχτόμυαλους νέους ανθρώπους.
- Mάνος Λοϊζος, Μίκης Θεοδωράκης, Θάνος Μικρούτσικος, Σταύρος Κουγιουμτζής, Χάρις Αλεξίου, τόσοι και τόσοι άλλοι. Ποιο το “αποτύπωμα” τους στο βάρος του xρόνου;
“Ο καθένας τους, είναι μοναδικός και αναντικατάστατος. Το σημαντικότερο όλων είναι ότι είναι δυνατότερος μαζί με τον άλλο. Μ’ αυτή τη συνέργεια, μ’ αυτή την επιρροή που είχαν στην ψυχή μου, έγιναν ασπίδα που με προστάτευσε. Ξέρετε, στους αγαπημένους μου ανθρώπους, αυτό που μετρούσε και με θωράκιζε δεν ήταν η επαγγελματική σχέση, αλλά η ανθρώπινη επαφή. Η επιρροή τους ήταν καταλυτική και ευεργετική. Ακόμα και την προσωπική μας ιστορία δεν τη γράφουμε μόνοι μας, τη γράφουμε με την παρέα μας. Και για να είμαστε ακόμη πιο ειλικρινείς, είμαστε υπόλογοι για τις παρέες μας. Η ταυτότητά μας είναι οι επιλογές μας.
Εμείς με την αδελφή μου για λόγους εποχής, μεγαλώσαμε με το “Δέντρο”. Εκείνο το τραγούδι που σας έχει σημαδέψει;
Είμαι και εγώ ένα δέντρο που «πληγώνεται» κάθε μέρα από τα ωραία τραγούδια. Ποιο μου έχει αφήσει το πιο βαθύ σημάδι; Θα το κρίνετε εσείς.
Εσείς με δύο λέξεις;
Αφοσιωμένος, ανήσυχος.
