Πιπίνα Ελή!
Η αδελφή του Παναγιώτη Ελή, Μακρεονησιώτη που δολοφονήθηκε τη νύχτα της 21ης Απριλίου στον Ιππόδρομο.
Απο το αρχείο του Θανάση Κάππου
Μιά μαρτυρία :
«Ο Παναγιώτης Ελλής πήγε στρατιώτης τον Απρίλιο του 1944 στις μεταβιβάσεις στο Μεσολόγγι και μετά από λίγο καιρό καταδικάστηκε μετά από σύντομη δίκη σε θάνατο για δήθεν αποστολή και απόδραση φαντάρων με προορισμό το βουνό και τους αντάρτες.
Η ποινή του δεν εκτελέστηκε και μετατράπηκε σε φυλάκιση. Κρατήθηκε σε ένα μικρό ανήλιαγο μπουντρούμι για δύο μήνες και αμέσως μετά μεταφέρθηκε στην Μακρόνησο στο 2ο τάγμα, όπου και τον είχαν σε αυστηρή απομόνωση. Ήταν κάπου στην χαράδρα με μόνη “παρέα” ένα δέντρο στο οποίο ανέβαινε, όποτε έπιανε βροχή για να σωθεί και να προφυλαχθεί από τα ορμητικά νερά.
Πέρασε κάθε είδους βασανιστήρια με στόχο να του αποσπάσουνε δήλωση μετάνοιας και την γνωστή υπογραφή. Αυτός όμως από όσα είχαμε κατά καιρούς συζητήσει ήταν αποφασισμένος να μην κάνει με τίποτα δήλωση.
Τους έβγαζαν κάθε μέρα έξω και τους απειλούσαν με τα πάντα. Τους έκαναν εικονικές εκτελέσεις για να τους σπάσουν το ηθικό και να τους πάρουν την πολυπόθητη δήλωση. Μια μέρα ένας συγκρατούμενος του στην “χαράδρα” o Χρήστος Ιακωβίδης, άρχισε να φωνάζει:
“Ζήτω ο Ελλής, θέλω να γίνω σαν κι αυτόν”.
Toν πήραν αμέσως και άρχισαν να τον ξυλοκοπούν μέχρι θανάτου και όπως μου είχε πει ο Παναγιώτης το πόδι του έβγαζε για μια εβδομάδα αίμα.
Ο Παναγιώτης, μετά την Μακρόνησο μεταφέρθηκε στον Αι-Στράτη για “φιλοξενία”, με ένα μικρό ενδιάμεσο διάλλειμα περίπου δύο μηνών όταν είχε βγει με άδεια και ερχόμενος στην Κομοτηνή για κάποια κομματική δουλειά συνελήφθη την ίδια μέρα.
Στην Μακρόνησο, βοηθούσε όποιον και όπως μπορούσε κάνοντας το καθετί για να τον ξαλαφρώσει από τα απάνθρωπα βασανιστήρια. Εκεί, το 1948 προς το τέλος, αρχές του 1949 εάν θυμάμαι καλά το χρονικό διάστημα έγινε πολύ καλός φίλος με τον φοιτητή της Ιατρικής και μετέπειτα γνωστό πνευμονολόγο Άδωνι Τριανταφύλλη.
Ο Άδωνις είχε περάσει φρικτά βασανιστήρια στην Μακρόνησο για τους γνωστούς πολιτικούς λόγους, όπως και όλοι που πήγαν στην Μακρόνησο, αλλά και για το γεγονός του ότι ήταν πρώτος ξάδερφος της Λένας Τριανταφύλλη ιδιαιτέρας γραμματέως του Κωνσταντίνου Καραμανλή, με την οποία δε μίλησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Μάλλον δεν μπορούσαν να του το συγχωρέσουν, δεν εξηγείται αλλιώς το τόσο μεγάλο μίσος εναντίον του.
Τον είχαν πραγματικά σακατέψει και ο Παναγιώτης έκανε ότι μπορούσε για να τον προστατέψει και να τον βοηθήσει. Τον έσωσε μια φορά μετά από έναν άγριο ξυλοδαρμό μεταφέροντας τον σε μια σκηνή όπου υπήρχαν γιατροί και κάποια ελάχιστα φάρμακα για να μπορέσουν να του επουλώσουν τα τραύματα του και τις πληγές που είχε σε όλο του το σώμα.
Του έπαιρνε πολλές φορές το βαρύ ντενεκέ με τις πέτρες που του έδιναν να κουβαλήσει μέχρι την κορυφή του βουνού με γρήγορα βήματα και τον αντικαθιστούσε με τον δικό του που ήταν ελαφρύτερος. Αμέσως μετά, κυρίως ο Καραφώτης ορμούσε επάνω του σαν να ήταν “τυφλός” και δεν υπολόγιζε τίποτα θέλοντας να τον σακατέψει.
Την νύχτα που ξέσπασε η δικτατορία, αν και είμαστε κάπως έτοιμοι για το τι έρχεται ίσως δεν το είχαμε υπολογίσει σωστά αναφορικά με τον χρόνο εκδήλωσης , ήρθε ένας φίλος και μας χτύπησε το κουδούνι κατά τις τρεις τα ξημερώματα για να μας προειδοποιήσει για τα γεγονότα.
Τον Παναγιώτη τον συνέλαβαν και τον πήγαν στον Ιππόδρομο, όπου το βράδυ εκείνο είχαν πάει πολύ κόσμο και αν θυμάμαι καλά και κάποιους επώνυμους. Η δολοφονία του από τον ίλαρχο Κωνσταντίνο Κότσαρη υπεύθυνο για την φύλαξη των κρατουμένων εκείνη την μοιραία νύχτα δεν νομίζω πως ήταν σε καμία περίπτωση τυχαία.
Φοβόντουσαν πως αν τον ξαναστείλουν φυλακή και εξορία θα κάνει ξανά τα ίδια, βοηθώντας τον κόσμο που θα ήταν δίπλα του, τους συνεξόριστους, τους φίλους και τους συντρόφους του.
Για να καταλάβετε, θα σας πω το εξής τρομερό γεγονός:
Ήθελα να κάνω ένα μικρό μνημόσυνο σαράντα μέρες μετά τον θάνατο του και καμία εκκλησία δεν μας δέχτηκε. Με πολύ ζόρι και κόπο βρέθηκε ένας παπάς στην εκκλησία του Αγίου Παύλου στον Κολωνό που μάλιστα έφτιαξε μόνος του τα κόλλυβα.
Απέναντι, υπήρχε ένα μικρό καφενείο το οποίο υπάρχει ακόμη και σήμερα, το οποίο τότε το είχε ένας φίλος του αδερφού μου ο Μάνθος και προθυμοποιήθηκε να κεράσει τον κόσμο καφέ. Όμως ο κόσμος που είχε έρθει στο μνημόσυνο δεν ήθελε και φοβόταν να βγει από την εκκλησία γιατί γύρω ήταν γεμάτο τανκς και ασφαλίτες”
Τα συμπεράσματα δικά σας.
Ο Θανάσης Κάππος είναι συγγραφέας και ποιητής*
