Γράφει η Ευτυχία Καρύδη Φαράκου
Είχα πολλούς λόγους για να παρευρεθώ στην παρουσίαση του βιβλίου του Πάνου Σκοτινιώτη: “Μαγνησία και πολιτική εν καμίνω 1934-1967”. Δεν τα κατάφερα.
Εντελώς ακατατόπιστη, έπρεπε μόνο με τις δικές μου δυνάμεις γνωστικές και βιωματικές να πιω γουλιά-γουλιά 670 σελίδες του μαγνησιακού πονήματος. Πραγματικά πονήματος. Ποιος ξέρει πόσο μόχθο κατέβαλε, ο Πάνος, για τη συλλογή στοιχείων και την παρουσίαση πινάκων με στοιχεία για τα αποτελέσματα εκλογών, τις διακυμάνσεις δυνάμεων των κομμάτων, το κοινωνικό, εργασιακό μαθησιακό επίπεδο στην Μαγνησία.
Και μόνο αυτό αν είχε κάνει είναι μια εργασία που δημιουργεί θαυμασμό. Ο Πάνος όμως δε στάθηκε μόνο εκεί. Προχώρησε σε μια “εικονογράφηση” τοπικής ιστορίας, συνδέοντας την με την εθνική ιστορία, την εαμική κληρονομιά, την διαμόρφωση μιας κεντροαριστεράς που αφαίρεσε από την μεταπολεμική νικήτρια του εμφυλίου Δεξιά ισχυρά ερείσματα.
Θυμάμαι πώς ο πατέρας μας έβλεπε ρεύμα “Σε αυτές τις εκλογές”. Πώς με τα αποτελέσματα το ρεύμα ήταν μια ατέλειωτη σειρά από 0000000000. ΕΔΑ 0, και πάλι ΕΔΑ 0. Πώς αναπηδούσε. Πώς αναπηδούσαμε οικογενειακώς, ακούγοντας αποτελέσματα από Μυτιλήνη, Ικαρία, Μαγνησία, Κοκκινιά. Ισχυρή είναι και η ανάμνηση από τις διηγήσεις στο σπίτι μας για έναν Γεώργιο Καρτάλη. “Τον φάγανε” έτσι έλεγε η νόνα μας. “Τον θεωρούσαν δεδομένο.
Αλλά κανείς δεν είναι δεδομένος όταν βρίσκεται στο σταυροδρόμι χαμέρπεια ή αξιοπρέπεια”. Αξιοπρεπής, ευθυτενής ο Καρτάλης και στην “Μαγνησία εν καμίνω”. Δεν προσφέρεται το ορθολογικό, τεκμηριωμένο βιβλίο του Πάνου, όπως άλλωστε κάθε προϊόν μεθοδικής- επιστημονικής αναδίφησης για συγκινημένες και συγκινητικές εκδηλώσεις.
Κι όμως, να! Έχω ταρακουνηθεί συναισθηματικά, καθώς πολλές από τις σελίδες του, όσο κι αν είναι “μαθηματικά” γραμμένες, είναι συγχρόνως και παράπονο βιωματικό. Δεν είναι τα βιώματα όσο κι αν καίνε….
Από το Βόλο, πολύ αργότερα από το 1967, και ο Γρηγόρης Φαράκος, ξεκίνησε μια αποτυχημένη για την Αριστερά πορεία…. Όχι δεν είναι τα βιώματα η αιτία για να πω ότι αξίζει κάποιος να σκύψει στις σελίδες του βιβλίου:” Μαγνησία και πολιτική εν καμίνω”.
Αξίζει πραγματικά να διαβαστεί.
Εφόσον θέλουμε να μην κρυβόμαστε και να κρύβουμε αλήθειες. Να προχωρούμε με γνώση και συνείδηση. Θα ευχόμουν, γι αυτό, ο Πάνος Σκοτινιώτης, αφού και ευαισθησία και μυαλό διαθέτει, να παρουσιάσει και την προ του 1934 Μαγνησία.
Την Μαγνησία του Ρήγα, του Δελμούζου και του Θεόφιλου. Θα ήταν μια ακόμα προσφορά του. Ποιος ξέρει, Πάνο, μπορεί τέτοιες προσφορές να χρειαζόμαστε. Όχι για να επαναλάβουμε ένα έργο που τελείωσε, αλλά για να το παίξουμε καλύτερα.
Ευτυχία Καρύδη-Φαράκου είναι εκπαιδευτικός-ξεναγός-συγγραφέας -ερευνήτρια-Μαστερ Ιστορίας Ινστιτούτου Βαλκανιολογίας Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ-École des Hautes Études Paris
