2024 :Δέκα ανθρωπιστικές κρίσεις που δεν πρέπει να “ξεχαστούν”.

Της Σοφίας Τζιτζίκου*

Στo ξεκίνημα της Νέας Χρονιάς είθειστε να κάνουμε τον απολογισμό πεπραγμένων που αφορούν γεγονότα που εξακολουθούν να κλυδωνίζουν πολλές περιοχές του πλανήτη μας ,”κληροδοτώντας “κλιμακούμενες κρίσεις που αιμορραγούν, απαιτώντας άμεση λύση.

Στην πλειοψηφία τους είναι οι ίδιες που παραλάβαμε , ένα χρόνο πρίν, αποδεικνύοντας περίτρανα την χυδαία γύμνια της διεθνούς κοινότητας σε πολιτική βούληση, σεβασμό των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, της Δημοκρατίας και της Αλληλεγγύης.

Το 2023 έκλεισε με την σφραγίδα της αποτυχίας και με τραγικό απολογισμό σε εκατομμύρια  ανθρώπινες ζωές , αλλά και προβλέψιμες καταστροφικές επιπτώσεις στο Περιβάλλον.

Και ενώ οι συγκρούσεις στην Γάζα και στην Ουκρανία εξακολουθούν να γράφουν τα πρωτοσέλιδα στις ειδήσεις, είναι σημαντικό να θυμόμαστε τις πολλές άλλες κρίσεις που πολύ εύκολα ξεχνιούνται τόσο από τα μέσα ενημέρωσης,  όσο καί από τήν παροχή  βοήθειας – συχνά μόνο λόγω της πολυπλοκότητάς τους ή της σχετικής έλλειψης γεωπολιτικής σημασίας τους.

Οι ανάγκες στην  Λωρίδα της Γάζας είναι απερίγραπτα υψηλές, καθώς οι επιχειρήσεις του Ισραήλ για την καταστροφή της Χαμάς εισέρχονται στον τέταρτο μήνα, ο αριθμός των νεκρών πλησιάζει τους 23.000 και το 85% του πληθυσμού των 2,3 εκατομμυρίων – που δεν μπορούν να εγκαταλείψουν την περιοχή – παραμένουν εκτοπισμένοι από τους βομβαρδισμούς και την χερσαία εισβολή. Δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι είναι άρρωστοι ή τραυματίες, αλλά σχεδόν κανένα νοσοκομείο δεν λειτουργεί και η ολομέτωπη πολιορκία του Ισραήλ εμποδίζει την είσοδο όλων εκτός από μια στάλα ανθρωπιστικών προμηθειών, ενώ διακόπτει το νερό, τα τρόφιμα, τα καύσιμα και την ηλεκτρική ενέργεια.

Εκατομμύρια αντιμετωπίζουν επίσης εκτοπισμό και την συνεχή απειλή βομβαρδισμών στην Ουκρανία, όπου η εισβολή της Ρωσίας απέχει πολύ από το να τελειώσει, ακόμη και όταν η διεθνής προσοχή μειώνεται.

Αλλά ο λαός της Γάζας και της Ουκρανίας δεν είναι μόνος στον πόνο του.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΗΕ, σχεδόν 300 εκατομμύρια άνθρωποι σε 72 χώρες θα χρειαστούν ανθρωπιστική βοήθεια και προστασία φέτος.

Καθώς ξεκινά το 2024, δεκάδες εκατομμύρια πληγέντες άνθρωποι στις παρακάτω περιοχές βρίσκονται ήδη σε ακραία πείνα ή ακραίο κίνδυνο, ενώ οι περιορισμοί πρόσβασης ή οι περιορισμοί χρηματοδότησης σημαίνουν ότι πολλοί δεν μπορούν να προσεγγιστούν από ένα διεθνές σύστημα αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης  πιο έντονα εστιασμένο αλλού.

Ιδού ο θλιβερός “Δεκάλογος”:

Σουδάν:

Εικαζόμενη εθνοκάθαρση και η μεγαλύτερη κρίση εσωτερικού εκτοπισμού στον κόσμο!

25 εκατομμύρια άνθρωποι (περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού) χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια. Περισσότεροι από 7 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν.

Η σύγκρουση που ξέσπασε τον Απρίλιο μεταξύ του σουδανικού στρατού και των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF) έχει δημιουργήσει τη μεγαλύτερη κρίση εσωτερικού εκτοπισμού παγκόσμια. Περισσότεροι από 7 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους, συμπεριλαμβανομένου 1,5 εκατομμυρίου που έχουν διαφύγει στο εξωτερικό. Το Χαρτούμ έχει καταστραφεί και οι RSF κατηγορούνται για εθνοκάθαρση και γενοκτονία στο Νταρφούρ. Οι προσπάθειες διαμεσολάβησης έχουν αποτύχει και οι οργανισμοί παροχής βοήθειας αντιμετωπίζουν ένα από τα δυσκολότερα επιχειρησιακά περιβάλλοντα στον κόσμο, πέρα από την περιορισμένη χρηματοδότηση.

Μιανμάρ:

2,5 εκατομμύρια εκτοπισμένοι, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 660.000 μόνο από τα τέλη Οκτωβρίου 2023. Το σχέδιο βοήθειας του 2023 χρηματοδοτήθηκε μόνο κατά το ένα τρίτο..

Για πρώτη φορά από τότε που η στρατιωτική κυβέρνηση ανέλαβε την πλήρη εξουσία τον Φεβρουάριο του 2021 – συλλαμβάνοντας την Aung San Suu Kyi, το κόμμα της οποίας είχε κερδίσει μια σαρωτική εκλογική νίκη μήνες νωρίτερα – δεκάδες ένοπλες ομάδες ενώνονται για να αντιμετωπίσουν τη χούντα . Ενώ ορισμένοι βλέπουν τα κέρδη αυτών των ομάδων, οι οποίες αριθμούν πάνω από 250 συνολικά, ως ένδειξη ότι η χούντα είναι τελικά σε οπισθοδρόμηση και ελπίζουν ότι θα μπορούσε μια μέρα να οδηγήσει στην πτώση της, άλλοι φοβούνται ότι η βίαιη απάντηση του στρατού θα οδηγήσει μόνο σε αυξανόμενες ανθρωπιστικές ανάγκες σε μια χώρα που ήδη λαμβάνει πολύ λίγη παγκόσμια προσοχή.

Αϊτή:

Περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της Αϊτής – περίπου 5,2 εκατομμύρια άνθρωποι – χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια και προστασία. Περισσότεροι από 4.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν από τη βία των συμμοριών το 2023, αύξηση 80% σε σχέση με το 2022.

Οι βιασμοί καί η έμφυλη βία βρίσκονται σε πρωτοφανή επίπεδα.

Η βία των συμμοριών έχει πνίξει την Αϊτή μετά τη δολοφονία του προέδρου Ζοβενέλ Μοΐζ τον Ιούλιο του 2021, ενώ οι  ανθρωπιστικές ανάγκες είναι στα ύψη, σε μια χώρα όπου η πρόσβαση στη βοήθεια είναι εξαιρετικά δύσκολο να διαπραγματευτεί. Περίπου 200.000 άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί, 3,3 εκατομμύρια Αϊτινοί δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές νερό  και σε ορισμένες περιοχές της πρωτεύουσας σχεδόν όλοι υποφέρουν από σοβαρό υποσιτισμό καί πείνα.

Σαχέλ της Δυτικής Αφρικής:

 Οι εξεγέρσεις επιδεινώνονται υπό την κυριαρχία της χούντας

8,8 εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονται βοήθεια στο Μάλι, 3,7 εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονται βοήθεια στη Μπουρκίνα Φάσο,  4,3 εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονται βοήθεια στον Νίγηρα.

Οι τζιχαντιστικές εξεγέρσεις και η πολιτική αστάθεια επιδεινώνονται σε αυτές τις  τρεις γειτονικές χώρες του Σαχέλ ενισχύοντας τους κραδασμούς σε όλη την περιοχή. Οι στρατιωτικοί ηγέτες κατέλαβαν την εξουσία στον Νίγηρα πέρυσι, πράγμα που σημαίνει ότι οι χούντες κυβερνούν τώρα σε ολόκληρη την περιοχή  .

Κέρας της Αφρικής:

Πλημμύρες, συγκρούσεις και αντιπαλότητα στην Ερυθρά Θάλασσα

49 εκατομμύρια αντιμετωπίζουν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια. Πάνω από 19 εκατομμύρια  εκτοπίστηκαν από συγκρούσεις, ξηρασία και πλημμύρες.

Μετά από μια ξηρασία ρεκόρ, σε μεγάλα τμήματα του Κέρατος της Αφρικής, περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί καθώς ολόκληρα χωριά αφανίστηκαν από τις βροχές που προκλήθηκαν από το Ελ Νίνιο. Οι συγκρούσεις κάνουν επίσης μεταστάσεις σε ολόκληρη την περιοχή, με τις περιφερειακές προσπάθειες για να σταματήσει ο πόλεμος του Σουδάν να έχουν περιορισμένο αντίκτυπο.

Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό:

Ρεκόρ εκτοπισμών εν μέσω αποχώρησης ειρηνευτικών δυνάμεων

Σχεδόν 7 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένους , ενώ πάνω από 25 εκατομμύρια σε επίπεδα κρίσης επισιτιστικής ανασφάλειας.

Η κρίση εκτοπισμού της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό άγγιξε το ρεκόρ των 6,9 εκατομμυρίων πέρυσι και τα πράγματα έχουν ήδη ξεκινήσει ταραχώδη το 2024. Ο πρόεδρος Φέλιξ Τσισεκέντι ανακηρύχθηκε σαρωτικός νικητής των εκλογών του Δεκεμβρίου, αλλά οι υποψήφιοι της αντιπολίτευσης ζητούν επανάληψη, επικαλούμενοι εκτεταμένη νοθεία.

Συρία:

 Η  “κάθοδος στα Τάρταρα”συνεχίζεται καθώς σβήνουν οι προβολείς της δημοσιότητας..

15,3 εκατομμύρια χρειάζονται βοήθεια πριν από τους σεισμούς του Φεβρουαρίου, 120.000 εκτοπισμένοι από τη βία από τον Οκτώβριο, προσθέτοντας στη «μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στόν κόσμο”

Στις αρχές του 2023, οι ανθρωπιστικές ανάγκες ήταν ήδη σε επίπεδα ρεκόρ στη Συρία, λόγω της οικονομικής κατάρρευσης, της κλιματικής αλλαγής και ενός μακροχρόνιου ανεπίλυτου πολέμου. Μέχρι το τέλος του έτους, τα πράγματα ήταν πολύ χειρότερα. Μια σειρά μαζικών σεισμών έπληξε τη νοτιοανατολική Τουρκία και τη βόρεια Συρία στις αρχές Φεβρουαρίου, σκοτώνοντας περισσότερους από 4.500 ανθρώπους στη Συρία (καθώς και περισσότερους από 50.000 στην Τουρκία), καταστρέφοντας ή προκαλώντας ζημιές σε δεκάδες χιλιάδες σπίτια και επηρεάζοντας εκατομμύρια σε ένα τμήμα της χώρας, όπου οι περισσότεροι ήταν ήδη ευάλωτοι. Τον Ιούλιο, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δέν κατάφερε νά συμφωνήσει σέ ψήφισμα  που θα επέτρεπε τη βοήθεια πέρα από τα σύνορα Τουρκίας – Συρίας, πράγμα που σημαίνει ότι η πρόσβαση σε αυτό το ανταρτοκρατούμενο τμήμα της χώρας εξαρτάται τώρα από την άδεια του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ. Τον Οκτώβριο, η συριακή κυβέρνηση και οι Ρώσοι σύμμαχοί της άρχισαν να βομβαρδίζουν στόχους στο Ιντλίμπ, που σκότωσε αμάχους και ανάγκασε 120.000 να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, κλιμακώνοντας τις επιθέσεις μέχρι σήμερα.

Οι προοπτικές είναι κάτι περισσότερο από ανησυχητικές, άν προσθέσουμε  μια επιδημία χολέρας και την ανθρωπιστική χρηματοδότηση να είναι ελάχιστη έως ανύπαρκτη τόσο ώστε  το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα να δηλώνει ότι θα σταματήσει τη γενική επισιτιστική βοήθεια τον Ιανουάριο του 2024 .

Υεμένη:

 Οι επιθέσεις των Χούτι στην Ερυθρά Θάλασσα απειλούν μια φευγαλέα ειρήνη

21,6 εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονται βοήθεια, με την χρηματοδότηση για βοήθεια υπό τον συντονισμό του ΟΗΕ να μειώνεται : 62 % το 2021, 53 % το 2022, 38 % το 2023.

Για σχεδόν δύο χρόνια, οι αντάρτες Χούτι της Υεμένης και η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας – η οποία υποστηρίζει τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης -συζητούν τον τερματισμό της σύγκρουσης. Αυτές οι συνομιλίες στο παρασκήνιο έχουν αποφέρει κάποιους καρπούς, αλλά όχι την ειρήνη, και οι δράσεις των Χούτι να συμμετάσχουν στη σύγκρουση στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς επιτιθέμενοι στην εμπορική ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τη δυναμική για άλλη μια φορά. Εν τω μεταξύ, η τεράστια ανθρωπιστική κρίση της χώρας συνεχίζεται: η Υεμένη αντιμετωπίζει μια άλλη ταχέως εξαπλούμενη επιδημία χολέρας, και το WFP ανακοίνωσε στα τέλη του 2023 ότι θά σταματήσει τη γενική επισιτιστική βοήθεια στη βόρεια Υεμένη που διοικείται από τους Χούτι, λόγω της χαμηλής χρηματοδότησης και της κατάρρευσης των διαπραγματεύσεων με τις αρχές για το ποιος πρέπει να λάβει βοήθεια. Οι ΜΚΟ που εργάζονται στη χώρα, η οποία έχει μακροχρόνιο πρόβλημα πείνας, προειδοποιούν ότι αυτή η απόφαση θα «επιδεινώσει την ήδη κρίσιμη ανθρωπιστική κατάσταση, επηρεάζοντας δυσανάλογα τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των εγκύων γυναικών και των ηλικιωμένων».

Βενεζουέλα:

Αμβλύνοντας τις ελπίδες για ύφεση το 2024

7,1 εκατ.μετανάστες παγκοσμίως. Σχεδόν 6 εκατομμύρια στη Λατινική Αμερική, εκ των οποίων πάνω από 5 εκατομμύρια χρειάζονται βοήθεια, ενώ 7,7 εκατ.άνθρωποι χρειάζονται βοήθεια εντός της Βενεζουέλας.

Η πρόσφατη απόφαση του προέδρου Νικολάς Μαδούρο να προσαρτήσει πλούσια σε πετρέλαια περιοχή της Γουιάνας, ήταν μόνο η τελευταία σε μια σειρά γεγονότων προς το τέλος του 2023 που περιόρισαν τις ελπίδες για τον τερματισμό της πολιτικής, ανθρωπιστικής και οικονομικής κρίσης που οδήγησε περισσότερους από 7 εκατομμύρια Βενεζουελάνους να μεταναστεύσουν από το 2015 και άφησε τα υπόλοιπα 28,7 εκατομμύρια αντιμέτωπα με υπερπληθωρισμό. κατεστραμμένες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και πείνα.

Αφγανιστάν:

Η μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση (πρίν ξεσπάσει η Γάζα)

23,7 εκατ. χρειάζονται βοήθεια.6,3 εκατομμύρια αντιμετωπίζουν μακροχρόνιο εκτοπισμό. 3,7 εκατομμύρια παιδιά βρίσκονται εκτός σχολείου, συμπεριλαμβανομένων 2,2 εκατομμυρίων κοριτσιών.

Χαρακτηρισμένο το 2023 (πριν ξεσπάσει η Γάζα) από τον ΟΗΕ ως η μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στόν κόσμο, το Αφγανιστάν έχει πλέον πέσει από το ραντάρ των διεθνών μέσων ενημέρωσης από τότε που οι Ταλιμπάν ανέκτησαν την εξουσία τον Αύγουστο του 2021. Αν και ο εκτοπισμός που σχετίζεται με συγκρούσεις μετά την απόσυρση των δυτικών δυνάμεων έχει μειωθεί δραστικά, η χώρα εξακολουθεί να παλεύει με τις επιπτώσεις τεσσάρων δεκαετιών πολέμου, αυξανόμενων κλιματικών σόκ και μιας κυβέρνησης του Ισλαμικού Εμιράτου που συνεχίζει να κατηγορείται για παραβιάσεις δικαιωμάτων, ενώ υπόκειται σε κυρώσεις και εξοστρακισμό από το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας.

“Ν’ αγαπάς την ευθύνη να λες εγώ, εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω.”

Νίκος Καζατζάκης

Πόσο αισιόδοξοι, άραγε, μπορούμε να είμαστε για την Καινούργια Χρονιά όταν ευχόμαστε “Ειρήνη, Ευημερία,Υγεία, Ισες Ευκαιρίες, Κοινωνική Δικαιοσύνη, Αλληλεγγύη “γιά κάθε Ανθρωπο στον ταραγμένο πλανήτη μας;”

Δέν μπορώ , σαν άτομο, να γνωρίζω την απάντηση…

Αυτό όμως, πού η ιστορία μας έχει μάθει είναι ότι , ατομικό και συλλογικό χρέος μας είναι ο Αγώνας ενάντια σε κάθε επιβούλευση της Ζωής , της Αξιοπρέπειας, του “Ευ Ζην” κάθε συνανθρώπου μας , όπου γής, καθώς και η προστασία και διαφύλαξη του “κοινού σπιτιού” μας, του  Περιβάλλοντος , για τις επόμενες γενιές!

*Σοφία Τζιτζίκου. τ.Πρόεδρος UNICEF Ελλάδας

Πηγή:The New Humanitarian