Aντιμέτωπη με μία νέα πραγματικότητα έρχεται η Ευρώπη, σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ ως ραχοκοκαλιά του ΝΑΤΟ -της συμμαχίας που εγγυάται την ασφάλεια της ηπείρου για σχεδόν 80 χρόνια – δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κάτι δεδομένο.
Η επιθετική συμπεριφορά του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο εναντίον του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η προθυμία του να αγκαλιάσει τον Βλαντίμιρ Πούτιν και τα πρόσφατα σχόλια που δημιουργούν αμφιβολίες για το αν θα υπερασπιστεί τους συμμάχους του ΝΑΤΟ «αν δεν πληρώσουν», ανάγκασαν τους Ευρωπαίους ηγέτες να αρχίσουν να σκέφτονται το μέχρι πρότινος αδιανόητο: είναι οι ΗΠΑ αξιόπιστος εταίρος ασφαλείας;
Σύμφωνα με το CNN, το ΝΑΤΟ χωρίς τις ΗΠΑ δεν είναι καθόλου ανίσχυρο, καθώς διαθέτει πάνω από ένα εκατομμύριο στρατιώτες και σύγχρονο οπλισμό από τις άλλες 31 χώρες της συμμαχίας. Έχει επίσης τον πλούτο και την τεχνολογική τεχνογνωσία για να αμυνθεί χωρίς τις ΗΠΑ, λένε οι αναλυτές.
Όπως αναφέρει ο Brad Lendon που υπογράφει το άρθρο στο CNN, ΗΠΑ και Γερμανία είναι οι μεγαλύτεροι συνεισφέροντες στον στρατιωτικό προϋπολογισμό, τον πολιτικό προϋπολογισμό και το πρόγραμμα επενδύσεων ασφαλείας του ΝΑΤΟ, με σχεδόν 16% ο καθένας, ακολουθούμενες από το Ηνωμένο Βασίλειο με 11% και τη Γαλλία με 10%. Οι αναλυτές λένε ότι δεν θα χρειαζόταν πολύ για να καλύψει η Ευρώπη την απώλεια της συνεισφοράς της Ουάσιγκτον.
Εάν οι ευρωπαϊκές χώρες ενωθούν και αγοράσουν τον κατάλληλο εξοπλισμό, η Ευρώπη «θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σοβαρό συμβατικό και… πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο» για τη Ρωσία, δήλωσε ο Ben Schreer, εκτελεστικός διευθυντής Ευρώπης του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών (IISS) σε συνομιλία που είχε με το CNN και άλλους δημοσιογράφους στα τέλη Φεβρουαρίου.
«Η Ευρώπη από μόνη της (εξακολουθεί να έχει) την ικανότητα να συγκεντρώσει τους πόρους που θα χρειαζόταν για να αμυνθεί, το θέμα είναι απλώς αν (είναι) πρόθυμη να το κάνει», δήλωσε ο Schreer. Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ένα ΝΑΤΟ χωρίς τις ΗΠΑ δεν είναι κακή ιδέα.
EPA PHOTO EPA/ROBERT GHEMENT/RG-BW
Η στρατιωτική δύναμη της Ευρώπης για το ΝΑΤΟ
Η Τουρκία διαθέτει τις μεγαλύτερες ένοπλες δυνάμεις του ΝΑΤΟ μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, με 355.200 ενεργό στρατιωτικό προσωπικό, σύμφωνα με το Military Balance 2025, που καταρτίστηκε από το IISS. Ακολουθεί η Γαλλία (202.200), η Γερμανία (179.850), η Πολωνία (164.100), η Ιταλία (161.850), το Ηνωμένο Βασίλειο (141.100), η Ελλάδα (132.000) και η Ισπανία (122.200).
Η Τουρκία έχει επίσης το περισσότερο στρατιωτικό προσωπικό, το οποίο αποτελεί την πλειοψηφία των χερσαίων δυνάμεων της πρώτης γραμμής, με (260.200), τη Γαλλία (113.800), την Ιταλία (94.000), την Ελλάδα (93.000), την Πολωνία (90.600) το Ηνωμένο Βασίλειο (78.800), την Ισπανία (70.200) και τη Γερμανία (60.650), σύμφωνα με την έκθεση του IISS (Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών).
Αντίθετα, υπήρχαν περίπου 80.000 στρατιώτες των ΗΠΑ που είχαν διατεθεί ή αναπτυχθεί σε βάσεις σε χώρες του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο του 2024, αναφέρει έκθεση του Ιουλίου 2024 από την Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου (CRS).
Οι περισσότεροι από αυτούς τους Αμερικανούς στρατιώτες βρίσκονται στη Γερμανία (35.000), την Ιταλία (12.000) και το Ηνωμένο Βασίλειο (10.000), αναφέρει η CRS.
Ορισμένα από τα μεγαλύτερα έθνη του ΝΑΤΟ διαθέτουν επίσης όπλα ίσα ή πολλές φορές καλύτερα από αυτά που διαθέτει η Ρωσία. Πάρτε για παράδειγμα τα αεροπλανοφόρα. Ενώ η Ρωσία διαθέτει ένα μόνο, απαρχαιωμένο αεροπλανοφόρο, μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει δύο σύγχρονα αεροπλανοφόρα ικανά να εκτοξεύουν μαχητικά αεροσκάφη F-35B stealth. Η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία διαθέτουν αεροπλανοφόρα ή αμφίβια πλοία ικανά να εκτοξεύουν μαχητικά αεροσκάφη, σύμφωνα με το Military Balance.
Εκτός από τις ΗΠΑ, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο διατηρούν πυρηνικές δυνάμεις, ενώ και οι δύο αναπτύσσουν υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων, σύμφωνα με το CNN.
Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, εκτός από τις ΗΠΑ, διαθέτουν περίπου 2.000 μαχητικά και επίγεια επιθετικά αεροσκάφη, με δεκάδες νέα αεροσκάφη F-35 stealth να περιλαμβάνονται σε αυτόν τον αριθμό.
Οι χερσαίες δυνάμεις περιλαμβάνουν σύγχρονα άρματα μάχης, συμπεριλαμβανομένων των γερμανικών Leopards και των βρετανικών Challengers, δωρημένες μονάδες των οποίων υπηρετούν τώρα στον ουκρανικό στρατό. Οι ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ μπορούν να διαθέσουν ισχυρούς πυραύλους κρουζ, όπως το κοινό γαλλοβρετανικό SCALP/Storm Shadow, το οποίο έχει επίσης αποδειχθεί στο ουκρανικό πεδίο μάχης.
Η έκθεση Military Balance 2025 σημειώνει ότι η Ευρώπη λαμβάνει μέτρα για τη βελτίωση των στρατιωτικών της δυνάμεων χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ. Το 2024, έξι ευρωπαϊκές χώρες ενώθηκαν σε ένα σχέδιο για την ανάπτυξη πυραύλων κρουζ εδάφους, έκαναν κινήσεις για να αυξήσουν την παραγωγική ικανότητα πυρομαχικών και να διαφοροποιήσουν τη βάση προμηθευτών τους, αναζητώντας χώρες όπως η Βραζιλία, το Ισραήλ και η Νότια Κορέα ως νέες πηγές στρατιωτικού υλικού.
Τι θα συμβεί με τις υποδομές
Οι αναλυτές λένε ότι ακόμη και αν οι ΗΠΑ αποχωρούσαν εντελώς από την Ευρώπη, θα άφηναν πίσω τους σημαντικές υποδομές.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν 31 μόνιμες βάσεις στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου – ναυτικές, αεροπορικές, χερσαίες και εγκαταστάσεις διοίκησης και ελέγχου που θα ήταν διαθέσιμες στις χώρες όπου βρίσκονται, εάν οι ΗΠΑ αποχωρούσαν.
Τι θα επακολουθήσει;
Κάποιοι ελπίζουν ότι η συζήτηση για την αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ είναι απλώς μια αλαζονεία του Ντόναλντ Τραμπ με στόχο να ωθήσει τους συμμάχους να βγάλουν λεφτά και να ξοδέψουν περισσότερα για την άμυνα.
Αναλυτές αναφέρουν ότι ο κόσμος έχει βρεθεί ξανά αντιμέτωπος με αντίστοιχη συνθήκη όταν κατά τη διάρκεια της πρώτης διακυβέρνησης του Τραμπ, ο Αμερικανός πρόεδρος φέρεται να ζήτησε από το Πεντάγωνο να εξετάσει τις επιλογές για την απομάκρυνση των αμερικανικών στρατευμάτων που σταθμεύουν στη Νότια Κορέα ως προστασία από την πυρηνικά οπλισμένη Βόρεια Κορέα.
Αυτό συνέβη καθώς ο Τραμπ προετοιμαζόταν για συναντήσεις με τον δικτάτορα της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν στις οποίες ήλπιζε να πείσει τον Κιμ να δεσμευτεί ότι θα εγκαταλείψει το πυρηνικό του οπλοστάσιο.
Αλλά ο Κιμ Γιονγκ Ουν απέρριψε όλες τις παρακλήσεις να εγκαταλείψει το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων του. Στη συνέχεια, οι ΗΠΑ επέστρεψαν στις «συνήθεις δραστηριότητες» στην κορεατική χερσόνησο, δήλωσε ο Schreer. Οι ΗΠΑ -με δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες στη Νότια Κορέα- τους κράτησαν εκεί. Οι διμερείς ασκήσεις με τις δυνάμεις της Σεούλ συνεχίστηκαν, αμερικανικά πολεμικά πλοία επισκέφθηκαν λιμάνια της Νότιας Κορέας και βομβαρδιστικά της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας πέταξαν πάνω από την περιοχή.
Μια πηγή προσκείμενη στον Λευκό Οίκο δήλωσε τότε στο CNN ότι η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων θεωρούνταν κάτι που θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβεί στο μέλλον, αλλά «όχι πριν από πολύ καιρό αφότου τα πυρηνικά όπλα (της Βόρειας Κορέας) εξαφανιστούν αποδεδειγμένα».
Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και στην Ευρώπη εάν ο Ντόναλντ Τραμπ δεν πάρει αυτό που θέλει από τον Βαλντιμίρ Πούτιν, δήλωσαν αναλυτές. Το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να συνεχιστεί, με τις πρόσφατες απειλές για αποχώρηση να είναι απλώς ένα μικρό εμπόδιο στο δρόμο.
