Bella Ciao: Ένα τραγούδι που συνδέθηκε πρώτα με τους γυναικείους αγώνες – Ακούστε τον αυθεντικό στίχο

Το Bella ciao είναι ένα ιταλικό τραγούδι αφιερωμένο στους παρτιζάνους της ιταλικής αντίστασης, οι οποίοι πολέμησαν ενάντια στα στρατεύματα κατοχής της Γερμανίας και τις δωσίλογες φασιστικές δυνάμεις κατά την απελευθέρωση της Ιταλίας.

Βασίστηκε σε ένα δημοτικό τραγούδι του τέλους του 19ου αιώνα, που τραγουδούσαν οι εργάτριες των ορυζώνων στη Βόρεια Ιταλία (mondine) σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις σκληρές συνθήκες εργασίας. Εκδοχές του “Bella ciao” συνεχίζουν να τραγουδιούνται παγκοσμίως ως ύμνος αντίστασης.

Η προέλευση του τραγουδιού είναι ασαφής, αν και μια υπόθεση είναι ότι το “Bella Ciao” τραγουδήθηκε αρχικά ως “Alla mattina appena alzata” (“Το πρωί μόλις ξύπνησα”) από εποχιακούς εργάτες ορυζώνων της Ιταλίας, ειδικά στην κοιλάδα του Πάδου της Ιταλίας από τα τέλη του 19ου αιώνα έως το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. με διαφορετικούς στίχους. Εργάστηκαν στο mondare (βοτάνισμα) των ορυζώνων στη βόρεια Ιταλία, για να βοηθήσουν στην υγιή ανάπτυξη των νεαρών φυτών ρυζιού. Οι εργασίες αυτές πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της πλημμύρας των χωραφιών, από τα τέλη Απριλίου έως τις αρχές Ιουνίου κάθε έτους. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυτών ρυζιού, οι ευαίσθητοι βλαστοί έπρεπε να προστατεύονται από τη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας. Αποτελούνταν από δύο φάσεις: μεταφύτευση των φυτών και κλάδεμα των ζιζανίων.

Το Mondare ήταν ένα εξαιρετικά κουραστικό έργο, που πραγματοποιήθηκε κυρίως από γυναίκες γνωστές ως mondine (πληθυντικός, ενικός mondina), από τις φτωχότερες κοινωνικές τάξεις. Περνούσαν τις εργάσιμες μέρες τους με γυμνά πόδια στο νερό μέχρι τα γόνατά τους και τις πλάτες τους λυγισμένες συνεχώς. Οι άθλιες συνθήκες εργασίας, οι πολλές ώρες εργασίας και οι πολύ χαμηλές αμοιβές οδήγησαν σε συνεχή δυσαρέσκεια και, κατά καιρούς, σε επαναστατικά κινήματα και ταραχές στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα. Οι αγώνες ενάντια στους επιβλέποντες padroni (έναν εργοδότη που ελέγχει πλήρως τους εργάτες του, ειδικά κάποιον που εκμεταλλεύεται τους Ιταλούς μετανάστες) ήταν ακόμη πιο σκληροί, με πολλούς παράνομους εργάτες έτοιμους να συμβιβαστούν ακόμη περισσότερο με τους ήδη χαμηλούς μισθούς μόνο και μόνο για να βρουν δουλειά. Εκτός από το “Bella ciao“, παρόμοια τραγούδια των γυναικών mondina περιελάμβαναν το “Sciur padrun da li beli braghi bianchi [it]” και το “Se otto ore vi sembran poche [it]”.

Άλλες εκδοχές των προγόνων του “Bella ciao” εμφανίστηκαν με την πάροδο των ετών, υποδεικνύοντας ότι το “Alla mattina appena alzata” πρέπει να είχε συντεθεί στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Η παλαιότερη γραπτή έκδοση χρονολογείται από το 1906 και προέρχεται από κοντά στο Vercelli του Πεδεμοντίου.

Δεν υπάρχουν ενδείξεις για τη σημασία του “Bella ciao” μεταξύ των ταξιαρχιών των παρτιζάνων, ούτε για την ίδια την ύπαρξη της “παρτιζάνικης έκδοσης” πριν από την πρώτη δημοσίευση του κειμένου το 1953. Δεν υπάρχουν ίχνη στα ντοκουμέντα της άμεσης μεταπολεμικής περιόδου ούτε η παρουσία της σε σημαντικά βιβλία τραγουδιών. Δεν είναι, για παράδειγμα, στο Canzoniere Italiano του Pasolini του 1955 ούτε στο Canti Politici του Editori Riuniti του 1962. Η εκδοχή του Yves Montand του 1963 έγινε γνωστή όταν το συγκρότημα Il Nuovo Canzoniere Italiano το παρουσίασε στο Φεστιβάλ dei Due Mondi του 1964 στο Σπολέτο, τόσο ως τραγούδι του mondine όσο και ως παρτιζάνικος ύμνος, και ο τελευταίος τόσο «περιεκτικός» ώστε να μπορεί να κρατήσει ενωμένες τις διάφορες πολιτικές ψυχές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα (Καθολικοί, Κομμουνιστές, Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι…) και μάλιστα να τραγουδηθεί στο τέλος του συνεδρίου της Χριστιανικής Δημοκρατίας (Democrazia Cristiana) το 1975, το οποίο εξέλεξε τον πρώην αντάρτη Zaccagnini ως εθνικό γραμματέα».

Όπως αναφέρεται στο κείμενο του Roberto Battaglia, Ιστορία της Ιταλικής Αντίστασης, δημοφιλή τραγούδια της εποχής ήταν το Fischia il vento και η άρια του διάσημου σοβιετικού λαϊκού τραγουδιού Katjuša, το οποίο έγινε ο επίσημος ύμνος των Ταξιαρχιών Παρτιζάνων Garibaldi.

Ακόμη και ο γνωστός δημοσιογράφος, πρώην αντάρτης και ιστορικός του αντάρτικου αγώνα, Giorgio Bocca δήλωσε δημόσια:

“Bella ciao”… τραγούδι της Αντίστασης, και “Giovinezza”… τραγούδι της φασιστικής περιόδου… Ούτε το ένα ούτε το άλλο γεννήθηκαν από παρτιζάνους ή φασίστες, το ένα δανείστηκε από ένα δαλματικό τραγούδι, το άλλο από το φοιτητικό πνεύμα της Τοσκάνης και με τα χρόνια έχει γίνει ο επίσημος ή de facto ύμνος της αντιφασιστικής Ιταλίας και του καθεστώτος Μουσολίνι… Στους είκοσι μήνες του παρτιζάνικου πολέμου δεν έχω ακούσει ποτέ ανθρώπους να τραγουδούν το “Bella ciao”, μια εφεύρεση του Φεστιβάλ του Σπολέτο.

Κάντε κλικ για να αποδεχτείτε cookies εμπορικής προώθησης και να ενεργοποιήσετε αυτό το περιεχόμενο

— Luigi Morrone, The true story of “Bella ciao”, το οποίο δεν τραγουδήθηκε ποτέ στην Αντίσταση, “Our Story”, “Corriere della Sera”, 10 Ιουλίου 2018.
Αυτές οι δηλώσεις πιστοποιήθηκαν αργότερα από τον Carlo Pestelli στο βιβλίο του Bella ciao. Το τραγούδι της ελευθερίας, στο οποίο ανασυνθέτει την προέλευση και τη διάδοση του τραγουδιού.

Ακόμη και οι ιστορικοί του ιταλικού τραγουδιού Antonio Virgilio Savona και Michele Straniero έχουν επιβεβαιώσει ότι το “Bella ciao” δεν τραγουδήθηκε ή τραγουδήθηκε σπάνια κατά τη διάρκεια του παρτιζάνικου πολέμου, αλλά ήταν ευρέως διαδεδομένο αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μόνο λίγες φωνές, όπως αυτή των ιστορικών Cesare Bermani και Ruggero Giacomini, ισχυρίζονται ότι κάποια εκδοχή του “Bella ciao” τραγουδήθηκε από ορισμένες ταξιαρχίες κατά τη διάρκεια της Αντίστασης, αν και όχι απαραίτητα στην πλέον δημοφιλή “παρτιζάνικη εκδοχή”, για την ύπαρξη της οποίας, όπως διευκρινίστηκε παραπάνω, δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία μέχρι τη δεκαετία του 1950.

Το κείμενο όπως τραγουδιέται σήμερα δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1953 στο περιοδικό La Lapa και στη συνέχεια στο L’Unità το 1957.

Οι στίχοι του Bella Ciao