Ελληνιστική κοσμηματοτεχνία στους Ελληνιστικούς χρόνους
Μουσείο Μπενάκη ( Κουμπάρη 1 Αθήνα)
Της Δέσποινας Μακρινού
Με την κατάληψη της Περσέπολις, ο Μέγας Αλέξανδρος το 331 – 330 π.Χ, ήλθε αντιμετώπος με μιά πρωτόγνωρη ποσότητα χρυσού, αποθηκευμένη στα θησαυροφυλάκια των περσικών ανακτόρων. Η υπερβολική έπαρση, η επιδεικτική διάθεση της κοινωνικής ανωτερότητας και του πλούτου, δημιούργησε μιά αισθητική αφθονίας, ευημερίας, υπεροχής όχι μόνο για τις ανάγκες της επίγειας ματαιοδοξίας αλλά και για τους δρομείς του “επέκεινα”.
Το κόσμημα, φορτισμένο με συναισθηματική αξία απο αρχαιοτάτων χρόνων, εντάσσεται στα πολύτιμα προσωπικά αποκτήματα, που επιβεβαίωναν διαχρονικά την κοινωνική θέση του κατόχου ακόμη και μετά τον θάνατο του. Τα ταφικά έθιμα, κυρίως αποτελούμενα απο χρυσό και ασήμι – μέταλλα ανεξίτηλα στο χρόνο – συνόδευαν τον νεκρό, με απόλυτο σεβασμό στις επιλογές της ζωής του, στις αγαπημένες του στιγμές, στους θεούς που λάτρευε.
Σημαντικό ρόλο για την επιλογή της κοσμηματοτεχνίας, που θα συνοδεύει το νεκρό στο μεγάλο ταξίδι του θανάτου, κατείχε και η ηλικία, καθώς ο άωρος , πρόωρος θάνατος, αποτελούσε ειδική κατηγορία, που απαιτούσε ιδιαίτερη μεταχείριση και προσοχή. Η ευτεκνία, η πολυτεκνία και η ευγηρία, ορθώς αναφέρονται απο τον Αριστοτέλη, ως τα κύρια χαρακτηριστικά της ευδαιμονίας.
Διαφορετικά κοσμήματα για το άωρο μωρό, την παρθένα, τον ανύμφευτο άνδρα, τον μελλόνυμφο και την νεόνυμφη. Κοσμήματα που στη “χώρα της σκιάς”, θα μπορούσε ο άωρος νεκρός να επικαλεστεί και να επιβεβαιώσει την κοινωνική του θέση, αλλά και την άδικη μοίρα του.
Η Έκθεση “Τέχνη σε χρυσό” στο Μουσείο Μπενάκη στην Κουμπάρη 1, καταφέρνει να απαντήσει στα πολλαπλά ερωτήματα που προκύπτουν για το ρόλο των κοσμημάτων στην αρχαία εποχή και στους ελληνιστικούς χρόνους.
Η Έκθεση, που φιλοδοξεί να εμπνεύσει τους σύγχρονους δημιουργούς κοσμημάτων, παρουσιάζεται με τη συμμετοχή 30 μουσείων και εφορείων αρχαιοτήτων απο την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Η έκθεση «Τέχνη σε χρυσό. Το κόσμημα στους ελληνιστικούς χρόνους» αποτελεί μέρος της Πράξης: «Οι Συλλογές του Μουσείου Μπενάκη και η Σύγχρονη Δημιουργία», που έχει ενταχθεί στο Πρόγραμμα «ΑΤΤΙΚΗ» του ΕΣΠΑ 2021- 2027 και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Μουσείο Μπενάκη λόγω της ανέλπιστα μεγάλης συμμετοχής, παρατείνει την έκθεση έως την 1η Ιουνίου 2025.
