«Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά κι αρχή καλός μας χρόνος» – με αυτό το παλιό καλωσόρισμα ξεκινούσαν οι γιορτές του νέου έτους στην Ελλάδα. Το βράδυ της παραμονής, τα παιδιά ξεχύνονταν στα σοκάκια κρατώντας τρίγωνο και καλάθι για τα φιλέματα, χτυπώντας τις πόρτες των σπιτιών και τραγουδώντας τα κάλαντα. Τα παινέματα και οι ευχές συνόδευαν την προσδοκία για καλό «φίλεμα» και μια χρονιά γεμάτη τύχη.
Η ημέρα της Πρωτοχρονιάς έχει ιδιαίτερη σημασία και λόγω του Αγίου Βασιλείου, που συνδέεται με δώρα, ευχές και την ευτυχία των παιδιών. Ο Άγιος, στρουμπουλός, ντυμένος στα κόκκινα με λευκή γενειάδα και πλατύ χαμόγελο, θυμίζει τον αγαπημένο μας Άι Βασίλη, που φέρνει χαρά και δώρα στα παιδιά. ο πρωί της Πρωτοχρονιάς γίνεται το «καλάντισμα», συνοδευόμενο από συμβολικές πράξεις για την εξασφάλιση ευτυχίας στο σπίτι. Σε πολλά μέρη, το ποδαρικό κάνει ένα μέλος της οικογένειας, κρατώντας εικόνισμα και λέγοντας «Μέσα καλό, κι έξω το κακό», ενώ ρίχνει ένα ρόδι για να φέρει αφθονία και τύχη. Ακολουθεί μια κουταλιά μέλι για γλυκιά χρονιά και ανοίγονται τα δώρα. Η βασιλόπιτα αποτελεί το κεντρικό έθιμο του γιορτινού τραπεζιού. Το πρώτο κομμάτι κόβεται για τον Χριστό, το δεύτερο για την Παναγία, το τρίτο για τον Άγιο Βασίλειο, και τα επόμενα για το σπίτι, τους φτωχούς και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Στα χωριά της Θράκης, μαζί με το νόμισμα, βάζουν κλαδάκια κρανιάς και άχυρο για να μοιράσουν τα περιουσιακά αγαθά σε όσους τύχουν τα σύμβολα αυτά.
Τα γιορτινά τραπέζια γεμίζουν με παραδοσιακά φαγητά, όπως ντολμαδάκια γιαλαντζί από τη Μικρά Ασία για αφθονία, ξηρούς καρπούς, σταφίδες και ρόδια για τύχη και γλυκιά χρονιά. Ψωμί ζυμωμένο με μυρωδικά και το πέταλο ως σύμβολο προστασίας και καλής τύχης ολοκληρώνουν την προετοιμασία για το νέο έτος.
Η παράδοση συνδέεται και με μικρές ιστορίες, όπως αυτή της Καισαρείας, όπου ένας πονηρός επίσκοπος νίκησε έναν Τούρκο φορατζή στο χαρτί και επανέφερε στους κατοίκους τα τιμαλφή τους, μοιράζοντας πίτες με χρυσαφικά που τύχαιναν σε κάθε ένα όπως είχε δώσει.
Τέλος, η Πρωτοχρονιά δεν είναι πλήρης χωρίς σαμπάνια. Ανοίξτε τη με προσοχή, ακούγοντας τον βαθύ αναστεναγμό της και όχι τον ξερό κρότο, και αφήστε τις φυσαλίδες να γεμίσουν το ποτήρι, την καλή διάθεση και την αγάπη για τη ζωή.
Καλή Χρονιά! Με υγεία, ευημερία, τύχη και αγάπη! Χρόνια πολλά!
