“Η απόγνωση ήταν ο θεός μου”
Καταραμένοι ποιητές
Της Δέσποινας Μακρινού
Η θλίψη, η απογοήτευση, η μελαγχολία, η αντισυμβατικότητα, η ανυπακοή, είναι τα στοιχεία, που χαρακτηρίζουν τους “καταραμένους” απο το σύστημα ποιητές.
Ποιητές που αντιστάθηκαν στα κοινωνικά δεδομένα, καθόρισαν τον τρόπο της ζωής τους απο διαίσθηση και έντονα συναισθήματα, αντιστάθηκαν στις επιλογές ενός συμβατικού κατεστημένου και βρήκαν καταφύγιο στην πιο ευγενική και επιδραστική έκφραση, που είναι η ποίηση.
Επιλογές που αν και συνθέτουν υπορβολές και “περίεργες” αναζητήσεις, γίνονται “Ανθη του κακού”.
Γιατί το κακό, νομοτελειακά, κρύβει μέσα του το καλό, το άσχημο το ωραίο, η μελαγχολία το φως, η ζωή τον θάνατο.
Πάλεψαν για να ανατρέψουν τα πρωτόκολα της επίγειας ζωής και απογοητευμένοι διέκοψαν τον κύκλο της δικής τους ζωής, είτε απότομα, βάζοντας οι ίδιοι τέλος, είτε καταδικάζοντας τον ευατόν τους σε απίστευτες περιπέτειες και ταλαιπωρίες.
Σε πολλές περιπτώσεις η αυτοχειρία έδωσε τη λύση, σε άλλες το αλκοόλ, οι ουσίες, η εξάρτηση απο μία απαγορευμένη σχέση, η παραβατικότητα .
Η “ράτσα των παντοτινά καταραμένων απο τους ισχυρούς της Γης” (Ρεμπώ), ξεκινά απο τον Μεσαίωνα με τον Φρανσουά Βιγιόν.
Ο Γάλλος Φρανσουά Βιγιόν, δύο φορές καταδικασμένος σε θάνατο, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε φυλακές, όπου και έγραψε τα περισσότερα έργα και το πιο αξιόλογο την “Μεγάλη Διαθήκη”. Στο έργο εκφράζει την απέχθεια του για την αρρώστια, τη φυλακή, τα γηρατειά , τον θάνατο , τις συμβατότητες του συστήματος.
Ο Βιγιόν σε ηλικία 32 ετών εξαφανίστηκε και κανείς δεν έμαθε το πως και το γιατί.
Απο τον Βιγιόν και μετά,ο χαρακτηρισμός του “καταραμένου” ποιητή επικράτησε, έγινε διαχρονικός και ξεπέρασε τα εθνικά σύνορα.
Στον κύκλο των “καταραμένων” ποιητών αναφέρονται ο Αρθούρος Ρεμπό, ο Σαρλ Μπωντλαίρ και ο Πωλ Βερλαίν.
Ο Αρθούρος Ρεμπό, ο αναρχικός, ο ομοφυλόφιλος, ο αντικομφορμιστής, ο αντισυμβατικός ποιητής, κρίθηκε γρήγορα “καταραμένος” στη χώρα του, τη Γαλλία παρά το γεγονός ότι πολύ νωρίς σε ηλικία 20 ετών εγκατέλειψε τη λογοτεχνία.
Ο Ρεμπό αναζητώντας τον ευατόν του, προερχόμενος απο μία πολύ καταπιεστική μητέρα, βρήκε τη λύση σε έναν τρόπο ζωής γεμάτο με περίεργες εξαρτήσεις, που συχνά τον οδηγούσαν σε παραβατικότητα.
Πέθανε σε ηλικία 37 ετών απο καρκίνο στα οστά.
Ο Σαρλ Μπωντλαίρ , ο Δάντης μιάς παρηκμασμένης εποχής, ο ποιητής που ανακάλυψε τα “Ανθη στο κακό”, ο ισορροπιστής του καλού με το κακό, της ηθικής με την ανηθικότητα, της ομορφιάς με την ασχήμια, της ζωής με το θάνατο.
“ Η ποίηση έχει το προνόμιο να μετατρέπει την ασχήμια σε ομορφιά. Ο πόνος όταν του δίνεται ρυθμός και μέτρο γεμίζει το πνεύμα με μιά γαλήνια χαρά”
Ο Μπωντλαίρ συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο μεγάλων Γάλλων διανοουμένων του 19ου αιώνα, αν και η πνευματική του υγεία είχε αμφισβητηθεί λόγω της επιδευμένης επανάληψης των ίδιων πραγμάτων και σκέψεων στα έργα του.
“Η αηδία πνίγει την αχρειότητα και για να την καταπολεμήσει σμίγει με το μόλυσμα” έγραφε η εφημερίδα Le Figaro τον Ιούλιο του 1857.
Δέκα χρόνια αργότερα ο Μπωντλαίρ πέθανε απο σύφιλη.
Ο Πωλ Βερλαίν, ο λυρικός Γάλλος ποιητής, ηγετική φυσιογνωμία του συμβολισμού, υπήρξε “καταλυτικός” σύντροφος, ενός άλλου καταραμένου ποιητή του Αρθούρου Ρεμπό.
Περιπλανήθηκε μαζί του σε χώρες εκτός Γαλλίας και παρά το γεγονός, ότι κάποτε σε κατάσταση μέθης τον τραυμάτισε σοβαρά – γεγονός που τον καταδίκασε σε φυλάκιση δύο ετών – συναντήθηκαν και πάλι και συνέχισαν τις κοινές αναζητήσεις για μιά αντισυμβατική ζωή. Πέθανε σε ηλικία 52 ετών απο πνευμονία.
Ως καταραμένοι ποιητές αναφέρονται στην Ελλάδα ο Κώστας Καρυωτάκης, η Μαρία Πολυδούρη, ο Ναπολέων Λαπαθιώτης και η Κατερίνα Γώγου.
Ο Κώστας Καρυωτάκης, ο Ναπολέων Λαπαθιώτης και η Κατερίνα Γώγου “διέφυγαν” απο την απελπιστικά δυσβάστακτη μελαγχολία τους, με αυτοχειρία, ενώ η Μαρία Πολυδούρη απο την αρρώστια της εποχής τότε, τη φυματίωση, σε ηλικία 27 ετών.
Με την “απόγνωση για θεό τους” οι “καταραμένοι ποιητές” πέρασαν στην αθανασία, ερμηνεύοντας με τις βιωματικές τους σκέψεις μιά άλλη πλευρά της ζωής.
