Της Σμαράγδας Μιχαλιτσιάνου
Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ για τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα απ’ όλο τον κόσμο, με αφορμή τη συμπλήρωση 45 χρόνων από τη δολοφονία του στις 9 Οκτωβρίου 1967 διοργανώνει η New Star σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Δημοκρατίας της Κούβας στην Ελλάδα. Το φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί από 4 – 10 Οκτωβρίου στον κινηματογράφο «Τιτάνια» (Πανεπιστημίου και Θεμιστοκλέους) και θα προβάλλει ντοκουμέντα της ζωής και της δράσης του μεγάλου επαναστάτη.Πολλά από αυτά τα ντοκιμαντέρ θα προβληθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα και πρώτη φορά οι θεατές θα μπορούν να απολαύσουν συγκεντρωμένο τέτοιο όγκο ανεκτίμητου φιλμικού υλικού γύρω από το πρόσωπο του Τσε. Περιέχουν σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό απ’ ευθείας από τα αρχεία της Κούβας, ανέκδοτες εικόνες και συνεντεύξεις με μέλη της οικογένειας Γκεβάρα, φίλους και συντρόφους, ενώ περιλαμβάνονται όλα τα στάδια της ζωής του θρυλικού επαναστάτη: από τη γέννηση και τα χρόνια της νιότης, την περιπλάνηση στη Λατινική Αμερική, τη συνάντηση με τον Φιδέλ Κάστρο, τα ταξίδια του ως υπουργός της επαναστατικής κυβέρνησης μέχρι τη δολοφονία του στα βουνά της Βολιβίας στην τελευταία προσπάθεια να διευρύνει τον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη. Την ίδια περίοδο θα λειτουργήσει Έκθεση Αφίσας και Φωτογραφίας Τσε Γκεβάρα.
Πέρασαν 45 χρόνια από την ημέρα που ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα δολοφονήθηκε ,αλλά το όνομά και η εικόνα του συνεχίζουν να φέρουν ιδέες και οράματα, να συνεγείρουν μυαλά και καρδιές ανθρώπων όλων των ηλικιών σε όλα τα μέρη του κόσμου. Η διαρκής εικόνα αυτού του αιώνιου εφήβου επαναστάτη, η ζωή, η προσωπικότητα, οι αγώνες και οι ιδέες του παραμένουν ακλόνητα σημεία αναφοράς.
«Έχω γεννηθεί στην Αργεντινή, αυτό δεν είναι μυστικό για κανένα. Είμαι Κουβανός και μαζί Αργεντινός, και αν οι λαμπρότατες περιοχές της Λατινικής Αμερικής δε θίγονται, αισθάνομαι τόσο Λατινοαμερικανός πατριώτης, απ’ οποιαδήποτε χώρα της Λατινικής Αμερικής, όσο και ο πιο πατριώτης της κάθε μιας. Θα είμαι έτοιμος στην κατάλληλη στιγμή να δώσω τη ζωή μου για την απελευθέρωση μιας λατινοαμερικανικής χώρας δίχως να γυρέψω τίποτε από κανένα, δίχως τίποτε ν’ απαιτήσω, δίχως κανέναν να εκμεταλλευτώ» .
Ο Ερνέστο Γκεβάρα γεννήθηκε στην πόλη Ροσάριο της Αργεντινής στις 14 Ιουνίου του 1928. Ήταν το πρώτο από τα πέντε παιδιά του Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς και της Σέλια Ντε λα Σέρνα. Ο πατέρας του, μάλιστα, πίστευε πως η πορεία που τράβηξε ο γιος του μπορούσε να ερμηνευτεί από την καταγωγή του. Να πώς περιέγραφε στον Σοβιετικό ιστορικό Ι. Λαβρέτσκι την εξέλιξη του γιου του: «Για να καταλάβει κανείς πώς ο γιος μου έγινε ο ταγματάρχης Τσε, ένας από τους αρχηγούς της κουβανικής επανάστασης, και τι ήταν εκείνο που τον έκανε να πάει στα βουνά της Βολιβίας, πρέπει να σηκώσει λιγάκι το πέπλο του παρελθόντος και να γνωρίσει τους προγόνους της οικογένειάς μας. Στις φλέβες του γιου μου έτρεχε το αίμα των Ιρλανδών στασιαστών, των Ισπανών κατακτητών και των Αργεντινών πατριωτών. Όπως φαίνεται, ο Τσε κληρονόμησε ορισμένα χαρακτηριστικά των ανήσυχων προγόνων μας. Στο χαρακτήρα του υπήρχε κάτι που τον τραβούσε στις μακρινές περιπλανήσεις, στις επικίνδυνες περιπέτειες και στις νέες ιδέες».
Σχεδόν νεογέννητος, στο Ροσάριο, ο Ερνέστο είχε πάθει κρίση πνευμονίας και σε ηλικία δύο ετών, όταν ζούσε με την οικογένειά του στο Αλτο Παρανά, στα σύνορα με την Παραγουάη, η πνευμονία τον ξανακτύπησε, ύστερα από ένα μπάνιο στο ποτάμι. Αν και το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε ιατρικώς, από τώρα και στο εξής το μικρό αυτό παιδί θα έπρεπε να περάσει όλη την υπόλοιπη ζωή του έχοντας μόνιμο σύντροφο το άσθμα.
Το 1942, σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών, θα γραφεί στο λύκειο Ντεάν Φούνες, στην Κόρδοβα, ένα σχολείο δημόσιο και περισσότερο ελεύθερο, ενώ μπορούσε να γράφει στο Μονσεράτ όπου σπούδαζαν τα παιδιά από τα πιο ευπορότερα στρώματα της κοινωνίας.
Στην οικογένεια Γκεβάρα το διάβασμα ήταν μια αγαπημένη συνήθεια και τα βιβλία αφθονούσαν. «Εγώ και η Σέλια – λέει ο πατέρας του – αγαπούσαμε φοβερά τα βιβλία. Είχαμε μεγάλη βιβλιοθήκη με κάμποσες χιλιάδες βιβλία, το κύριο στολίδι του σπιτιού μας, το βασικό μας κεφάλαιο. Εδώ υπήρχαν και κλασική φιλολογία από την ισπανική ως τη ρωσική, και βιβλία ιστορίας, φιλοσοφίας, ψυχολογίας και τέχνης. Υπήρχαν έργα του Μαρξ, του Ενγκελς και του Λένιν, βιβλία του Κροπότκιν και του Μπακούνιν. Από τους Αργεντινούς συγγραφείς αντιπροσωπεύονταν ο Χοσέ Ερνάντες, ο Σαρμέντο και άλλοι. Ενα μέρος από τα βιβλία ήταν στα γαλλικά. Η Σέλια ήξερε τα γαλλικά, μάθαινε και τον Τετέ τη γλώσσα αυτή». Μέσα σε τέτοιες συνθήκες, το διάβασμα έγινε βίωμα στον Ερνέστο από τα μικρά του χρόνια.
Όταν τελείωσε το Λύκειο, το 1946, ο δεκαοχτάχρονος Ερνέστο αποφάσισε να σπουδάσει Εφαρμοσμένη Μηχανική. Στη συνέχεια όμως ήρθε στη ζωή του κάτι πολύ έντονο και σημαντικό που τον έκανε να αλλάξει σχέδια. Η γιαγιά του παθαίνει εγκεφαλική αιμορραγία και στη συνέχεια ημιπληγία. Κάθεται δίπλα της, της κρατάει συντροφιά και τη φροντίζει για 17 ημέρες έως το θάνατό της. Μετά από αυτό το γεγονός, που φαίνεται ότι τον συγκλόνισε βαθιά, πιθανόν επηρεασμένος και από τη δική του χρόνια ασθένεια, αλλά και από τη μαστεκτομή που έκανε η μητέρα του ύστερα από διάγνωση καρκίνου, αποφασίζει να γίνει γιατρός και στις αρχές του 1947 γράφεται στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου.
Ο Ερνέστο γίνεται Τσε
Οι Αργεντινοί έχουν το επιφώνημα «Che», το οποίο βάζουν μπροστά από τις φράσεις όταν απευθύνονται στους άλλους, που σημαίνει «Ε, συ!». Παρά τα πολλά του ταξίδια στη Λατινική Αμερική, ο Ερνέστο δεν κατάφερε ποτέ να απαλλαγεί από αυτή τη συνήθεια να απευθύνεται στους άλλους με το «Che», αν και γνώριζε ότι για ορισμένους Λατινοαμερικανούς ένας τέτοιος τρόπος ομιλίας φαινόταν αστείος. Στο Μεξικό, ερχόμενος σε επαφή με τους Κουβανούς εξόριστους και προσχωρώντας στην ομάδα του Φιντέλ Κάστρο, η συνήθειά του αυτή όχι μόνο δεν πέρασε απαρατήρητη, αλλά αποτέλεσε και την αιτία για να του κολλήσουν το παρατσούκλι ΤΣΕ. Ο Φιντέλ πιστοποιεί ο ίδιος αυτήν την ιστορία που έμελλε να δώσει στην ανθρωπότητα ένα από τα πιο αγαπητά – ταυτισμένα με την Επανάσταση – ονόματα. «Καθώς οι Αργεντινοί- λέει – φωνάζουν τους άλλους “Τσε”, οι Κουβανοί άρχισαν να τον φωνάζουν “Τσε” κι έτσι έγινε γνωστός».
Πριν συναντηθεί με τον Φιντέλ, ο Τσε γνώρισε πρώτα τον αδελφό του Ραούλ Κάστρο. Ο Ραούλ ήταν ένας από τους πρώτους που εγκατέλειψαν την Κούβα και πήγαν στο Μεξικό, μετά το κίνημα στη Μονκάδα. Ο Ραούλ έκανε θετική εντύπωση στον Τσε, αλλά κι εκείνος είδε στο πρόσωπο του Αργεντινού γιατρού έναν πολύ χρήσιμο άνθρωπο για τα σχέδια των Κουβανών επαναστατών.
Η συνάντηση του Τσε με τον Φιντέλ έγινε στις 9 Ιουλίου του 1955, στο σπίτι της Μαρίας Αντόνια Σάντσες Γκονζάλες, μιας Κουβανής που είχε παντρευτεί Μεξικανό. Ο Φιντέλ θυμάται γι’ αυτή τη συνάντηση: «Ένα πράγμα μόνο μου είπε: “Φιντέλ, ένα πράγμα θα σου πω: Εγώ το μόνο που θέλω είναι όταν θριαμβεύσει η Επανάσταση στην Κούβα, να μη μου απαγορεύσετε για κρατικούς λόγους να πάω στην Αργεντινή να κάνω την επανάσταση”».
Ο Τσε υπηρέτησε την κουβανέζικη επανάσταση με όλες του τις δυνάμεις. Υπήρξε υπόδειγμα επαναστάτη. Όμως ο κομμουνιστής – διεθνιστής, ο επαναστάτης Ερνέστο Τσε Γκεβάρα δεν είχε σύνορα και περιορισμούς. Ήταν εκεί που χτυπούσε η καρδιά κάθε αδικημένου. Βρισκόταν στην πρώτη γραμμή όλων εκείνων, σε όποια γωνιά της Γης κι αν βρισκόταν, που σήκωναν κεφάλι ενάντια στον ιμπεριαλισμό.
Στο μήνυμά του προς την «Τριηπειρωτική», δηλαδή της «Οργάνωσης Αλληλεγγύης με τους λαούς της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής», που δημοσιεύτηκε τον Απρίλη του 1967, ο Τσε δίνει μέσα σε λίγες γραμμές με απόλυτη σαφήνεια το πολιτικό στίγμα του εκείνης της εποχής: «Όλη μας η δράση είναι μια πολεμική κραυγή ενάντια στον ιμπεριαλισμό και ένα σάλπισμα για την ενότητα των λαών ενάντια στο μεγάλο εχθρό του ανθρώπινου γένους: τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Οπουδήποτε κι αν μας αιφνιδιάσει ο θάνατος τον καλωσορίζουμε, αρκεί αυτή η πολεμική κραυγή να βρει άξιο αποδέκτη και άλλο χέρι να απλωθεί να αδράξει το όπλο μας και άλλοι άνθρωποι να έρθουν να συνοδέψουν τα μοιρολόγια με τις ριπές των αυτομάτων και με νέες κραυγές πολέμου και νίκης».
Τον Απρίλη του 1965 ο Τσε έφυγε από την Κούβα για να ηγηθεί μιας αποστολής ανταρτών που σκοπό είχε την υποστήριξη της επαναστατικής πάλης στο Κονγκό. Στην Κούβα θα ξαναεπιστρέψει το Δεκέμβρη του 1965 και θα αρχίσει την προετοιμασία για τη μετάβασή του στη Βολιβία, ώστε να ηγηθεί αντάρτικου κινήματος.
Η πρώτη μάχη της αντάρτικης ομάδας δόθηκε στο Νιανκαουάσου στις 23 Μάρτη του 1967 και η τελευταία στις 8 Οκτώβρη του ιδίου έτους στη χαράδρα του Γιούρο, όπου ο Τσε με πληγωμένο το ένα πόδι, με το όπλο του κατεστραμμένο και μ’ ένα πιστόλι χωρίς σφαίρες, πέφτει στα χέρια του εχθρού. Ο Τσε και οι μαχητές του αντιμετωπίζουν τον εχθρό θαρραλέα, τα βάζουν με τους άνδρες του. Ο Τσε δολοφονείται στο σχολείο της περιοχής. Αργότερα, θέλησαν να κρύψουν τη σορό του για να μη μείνει κανένα ίχνος από την παρουσία του, αλλά σιγά-σιγά η εικόνα του αναδύεται σαν φλόγα που διασχίζει τον κόσμο και που δεν θα σβήσει ποτέ. Ενδεικτική λίστα προβαλλόμενων ντοκιμαντέρ.
Ο πρόγραμμα των ταινιών που θα προβληθούν στο πλαίσιο του Φεστιβάλ περιλαμβάνει αναλυτικά:
ΠΕΜΠΤΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012
18:00: ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΓΥΡΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
“Una foto recorre el mundo”
Σκηνοθεσία: Pedro Chaskel, Κούβα 1981
EΠΙΚΟ ΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΤΡΥΦΕΡΟΤΗΤΑ
“Canto epico a la ternura”
Σκηνοθεσία: Adolfo Marino, Kούβα 1995
19:15: TΣΕ ΓΚΕΒΑΡΑ, 30 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
“El che despues de 30 años”
Σκηνοθεσία: Gianni Mina, Ιταλία 2002
20:30 H ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
“El regreso”
Σκηνοθεσία: Otto Miguel Guzman, Κούβα
Η ΑΛΕΪΔΑ ΓΚΕΒΑΡΑ ΘΥΜΑΤΑΙ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ
“Aleida Guevara remembers her father”
Σκηνοθεσία: Carlos Alberta Garcia
21:30: CHEVOLUTION
Σκηνοθεσία: Louiz Lopez, Trisha Ziff
23:00: TΣΕ: Η ΖΩΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ
“Che: rise and fall (Che Guevara: The documentary)”
Σκηνοθεσία: Eduardo Montes Bradley, Αργεντινή 2004
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 5 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012
18:00: Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΦΑΛΑΓΓΑΣ 4
“Un relato sobre el jefe de la c.4”
Σκηνοθεσία: Sergio Giral, Κούβα 1973
ΤΣΕ, ΚΟΜΑΝΤΑΝΤΕ, ΦΙΛΕ
“Che Comandante Amigo”
Σκηνοθεσία: Bernabe Hernandez, Jose Padron, Κούβα 1977
19:00: ΦΙΔΕΛ: ΌΤΑΝ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΤΟΝ ΤΣΕ
“Fidel racconta il ‘Che’”
Σκηνοθεσία: Gianni Mina, Ιταλία 1987
20:00: Ο ΓΙΟΣ ΜΟΥ, Ο ΤΣΕ
“Mi Hijo Il Che”
Σκηνοθεσία: Fernandi Birri
21:15: Ο ΤΣΕ
“El Che”
Σκηνοθεσία: Maurice Dugwson, Γαλλία 1997
22:30: ΤΣΕ ΓΚΕΒΑΡΑ, Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΑΧΗ
“Bloody Che Guevara”
Σκηνοθεσία: Paolo Heusch
ΣΑΒΒΑΤΟ 6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012
18:00: ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΝΙΚΗ, ΠΑΝΤΑ
“Hasta la victoria siempre”
Σκηνοθεσία: Santiago Alvarez, Κούβα 1967
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ, ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ
“Constructor cada dia compañero”
Σκηνοθεσία: Pedro Chaskel, Κούβα 1982
ΑΣ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΕΖΟ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
“Cambiare la prosa del mondo”
Σκηνοθεσία: Daniel Abbado, Leonardo Sangiorgi, Ιταλία
19:30: O ΑΝΘΡΩΠΟΣ, Ο ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ, Ο ΦΙΛΟΣ
“Homo, Compagno, Amico”
Σκηνοθεσία: Luca Ianitti, Roma 1994
21:15: O ΕΡΩΤΑΣ, H ΠΟΛΙΤΙΚΗ, H ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
“El Amor, La Politica, La Rebeldia”
Σκηνοθεσία: Teresita Gomez, Κούβα 1995
22:00 ΤΣΕ
“Che”
Σκηνοθεσία: Miguel Torres, Κούβα 1998
23:15: Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΤΣΕ
“Octubre del 67”
Σκηνοθεσία: Rebeca Chavez
ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012
18:00: TΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ TΣΕ
“In Viaggio con il Che”
(παρουσιάζονται σκηνές από την ταινία «Ημερολόγια μοτοσικλέτας» του Βάλτερ Σάλες), Σκηνοθεσία: Gianni Mina, Ιταλία 2003
19:15: EΚΕΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΦΤΑΣΕ ΚΑΝΕΙΣ
“Donde nunca jamas se lo imaginan”
Σκηνοθεσία: Manuel Perez, Κούβα 2004
20:15: ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΟΥ ΤΣΕ
“Tracing Che”
Σκηνοθεσία: Lawrence Εlman, Καναδάς 2002
21:15: ΣΤΟ “ΛΑ ΙΓΚΕΡΑ” ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Ο ΑΓΙΟΣ ΕΡΝΕΣΤΟ
“San Ernesto nace en La Higuera”
Σκηνοθεσία: Ιsabel Santos, Κούβα-Βολιβία 2007
22:15: CHE GUEVARA Ο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ
“Hasta la victoria siempre”
Σκηνοθεσία: Ferruccio Valerio, Ιταλία 2004
ΔΕΥΤΕΡΑ 8 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012
18:00: H ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
“El regreso”
Σκηνοθεσία: Otto Miguel Guzman, Κούβα
18:30: Η ΑΛΕΪΔΑ ΓΚΕΒΑΡΑ ΘΥΜΑΤΑΙ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ
“Aleida Guevara remembers her father”
Σκηνοθεσία: Carlos Alberta Garcia
19:00: Ο ΤΣΕ ΣΤΗ ΒΟΛΙΒΙΑ
“Entre Leyendas”
Σκηνοθεσία: Rebeca Chavez, Κούβα 1988
19:30: ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΒΟΛΙΒΙΑΣ
“Il Diario di Bolivia”
Σκηνοθεσία Richard Dindo, Γαλλία -Ελβετία 1994
21:00: Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΤΣΕ
“Octubre del 67”
Σκηνοθεσία: Rebeca Chavez
21:45: TΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΤΣΕ ΓΚΕΒΑΡΑ
“In Viaggio con il Che Guevara”
(παρουσιάζονται σκηνές από την ταινία «Ταξίδι» του Φερνάντο Σολάνας)
Σκηνοθεσία: Andrea Dorigo, Ιταλία
ΤΡΙΤΗ 9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012
18:00: CHE GUEVARA – THE BODY AND THE LEGEND
Σκηνοθεσία: Rafaele Brunetti
19:00: CHEVOLUTION
Σκηνοθεσία: Louiz Lopez, Trisha Ziff
20:30: ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΓΥΡΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
“Una foto recorre el mundo”
Σκηνοθεσία: Pedro Chaskel, Κούβα 1981
EΠΙΚΟ ΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΤΡΥΦΕΡΟΤΗΤΑ
“Canto epico a la ternura”
Σκηνοθεσία: Adolfo Marino, Kούβα 1995
22:00: TΣΕ ΓΚΕΒΑΡΑ, 30 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
“El che despues de 30 años”
Σκηνοθεσία: Gianni Mina, Ιταλία 2002
23:00: Ο ΓΙΟΣ ΜΟΥ, Ο ΤΣΕ
“Mi Hijo Il Che”
Σκηνοθεσία: Fernandi Birri
ΤΕΤΑΡΤΗ 10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2007
18:00: EΚΕΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΦΤΑΣΕ ΚΑΝΕΙΣ
“Donde nunca jamas se lo imaginan”
Σκηνοθεσία: Manuel Perez, Κούβα 2004
19:00: O ΕΡΩΤΑΣ, H ΠΟΛΙΤΙΚΗ, H ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
“El Amor, La Politica, La Rebeldia”
Σκηνοθεσία: Teresita Gomez, Κούβα
20:00: ΤΣΕ
“Che”
Σκηνοθεσία: Miguel Torres, Κούβα 1998
21:15: O ΑΝΘΡΩΠΟΣ, Ο ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ, Ο ΦΙΛΟΣ
“Homo, Compagno, Amico”
Σκηνοθεσία: Luca Ianitti, Roma 1994
23:00: PERSONAL CHE
Σκηνοθεσία: Adriana Marino, Douglas Dvoite, Κολομβία 2007
