500 δημιουργίες Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών και έργα από τη συλλογή Κωστάκη, που παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε πάνω από είκοσι εκθέσεις
Μέχρι τις 28 Οκτωβρίου το κοινό θα απολαύσει την τέχνη της χαρακτικής μέσα από έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών
«A, o σουλτάνος κάθισε στο λιμάνι και όλα τα βαπόρια αναποδογύρισαν», γράφει ειρωνικά ο Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι σε μια πατριωτική αφίσα κατά των Τούρκων. Ενώ ο άλλος μεγάλος της Ρωσικής Πρωτοπορίας Καζιμίρ Μάλεβιτς γράφει με παρόμοια ειρωνεία, κατά των Αυστριακών αυτή τη φορά: «Ενας Αυστριακός πήγε στο Τατζιβίλι και έπεσε πάνω στο δικράνι μιας αγρότισσας».
Οι συγκεκριμένες λιθογραφίες (1914-1915), ονομάζονται στα ρωσικά «λουμπκί» (ενικός «λουμπόκ»), τα οποία έχουν μακρά παράδοση στη ρωσική λαϊκή τέχνη. Πρόκειται για ξυλογραφίες με λαϊκές αναπαραστάσεις, που πρωτοεμφανίστηκαν τον 16ο αιώνα με θρησκευτικό, επιμορφωτικό, αλλά και διακοσμητικό χαρακτήρα. Βλέποντας την επικοινωνιακή δύναμη των «λουμπκί», καλλιτέχνες της πρώτης γενιάς της ρωσικής πρωτοπορίας, χρησιμοποίησαν την πριμιτίφ τεχνική τους συμμετέχοντας στην πατριωτική προπαγάνδα κατά την περίοδο των Κριμαϊκών Πολέμων, του Ρωσο-Ιαπωνικού πολέμου και του Α΄ Παγκοσμίου, χωρίς όμως να επαναλαμβάνουν τη λαϊκή τέχνη. Η «επανάστασή» τους σήμαινε άλλο λεξιλόγιο για τη νέα τέχνη. Μερικά «σύγχρονα λουμπκί» διασώθηκαν σε κρίσιμες εποχές από τον αείμνηστο συλλέκτη Γιώργο Κωστάκη και αποτελούν μέρος της περίφημης συλλογής του.
Για πρώτη φορά θα εκτεθούν στη νέα Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών (Λεωνίδου και Μυλλέρου, Μεταξουργείο), ως συμμετοχή του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης στο 2ο Φεστιβάλ Χαρακτικής Αθηνών «Athens Print Fest», που διοργανώνουν ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων και η Ενωση Ελλήνων Χαρακτών.
Το 2ο Φεστιβάλ Χαρακτικής ξεκίνησε επισήμως με τα εγκαίνια της έκθεσης «Λουμπόκ: η ρωσική λαϊκή ξυλογραφία και η σύγχρονη εκδοχή της από τη Συλλογή Κωστάκη του ΚΜΣΤ», την Παρασκευή 28 του μήνα. Μέχρι τις 28 Οκτωβρίου το κοινό θα απολαύσει την τέχνη της χαρακτικής μέσα από 500 συνολικά έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών σε πάνω από είκοσι εκθέσεις σε διάφορους χώρους, με τη συμμετοχή δεκάδων φορέων, από τα Ινστιτούτα Θερβάντες και Γαλλικό, μέχρι την ΑΣΚΤ, το ΜΙΕΤ, το Νομισματικό Μουσείο και τις πρεσβείες του Ισραήλ και της Τσεχίας, καθώς και πανεπιστημιακά Τμήματα Καλών Τεχνών. Το Φεστιβάλ, το μοναδικό στην Ελλάδα, ανοίγει έναν διάλογο γύρω από την παραμελημένη τέχνη της χαρακτικής και την εξέλιξή της σε διεθνές επίπεδο.
Στη Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών παρουσιάζεται επίσης ομαδική έκθεση Κύπριων χαρακτών, «CY Print it». Tι να πρωτοδεί κανείς; Την έκθεση των Μαρίνας Προβατίδου και Μαριλένας Συνοδινού με τίτλο «Β», όπως λέμε βία, βούρκος, βδελυγμία, με αφορμή την επικαιρότητα, (Βρυσακίου 17, Πλάκα), ή την ομαδική έκθεση «Υπερκαινοφανής – Supernova» με σκέψεις γύρω από τη δημιουργία μιας νέας πραγματικότητας μέσα από τη θορυβώδη καταστροφή του παρελθόντος, (TAF, Νορμανού 5- Μοναστηράκι);
Οι προτάσεις είναι πολλές. Ιδού μερικές ακόμη: «Πλάνο Β», 43 καλλιτέχνες – μέλη της Ενωσης Ελλήνων Χαρακτών (Μέγαρο Εϋνάρδου, Αγίου Κωνσταντίνου 20). «Η Οδυλιάδα ή αλλιώς η Ιλίσσεια» με έργα του Ισπανού Ζεφρέ Σεμπάστιαν, εμπνευσμένα από την Οδύσσεια και την Ιλιάδα (Ινστιτούτο Θερβάντες, Μητροπόλεως 23). «Τα ψηφιακά» με έργα δώδεκα ξένων καλλιτεχνών από τη συλλογή της Alpha Bank, σε έναν συνδυασμό εικαστικών και ψηφιακών μέσων, (Ελληνοαμερικανική Ενωση, Μασσαλίας 22).
ΠΡΩΤΕΡΓΑΤΗΣ ΚΑΙ ΤΣΕΧΟΙ
Ενας από τους πρωτεργάτες της ελληνικής χαρακτικής, ο Μάρκος Ζαβιτσάνος (1884-1923), θα παρουσιαστεί στο βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ (Αμερικής 13), ενώ τα «Ex libris από τη συλλογή του Χρήστου Γιαννάκου», θα φιλοξενηθούν στο Κέντρο Τεχνών του Πάρκου Ελευθερίας, όπου και η έκθεση «”Ontologies” four US Women Printmakers» . Το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών (Παπαρρηγοπούλου 5-7) θα υποδεχτεί, από τις 17 Οκτωβρίου, τη «Σύγχρονη τσέχικη χαρακτική» σε μια ομαδική έκθεση. Ξεχωριστή παρουσία είναι αυτή της Βίκυς Τσαλαματά, η οποία παρουσιάζει την «Πόλη», (Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης, Βαλαωρίτου 9α), καθώς και τα «Κοιτάσματα πολιτισμού από τους προϊστορικούς και αρχαίους σφραγιδόλιθους στη σύγχρονη χαρακτική», (Νομισματικό Μουσείο, Ιλίου Μέλαθρον, Πανεπιστημίου 12).
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
«Χαρακτική και Κοινωνία» είναι το θέμα μίας από τις ενδιαφέρουσες προγραμματισμένες συζητήσεις, που θα συντονίσει η ιστορικός τέχνης Ειρήνη Οράτη (18 Οκτ., 19.30, Ινστιτούτο Σύγχρονης Τέχνης), αλλά και η ομιλία του Πέτρου Βέργου, «Χαρακτική και εμπόριο» (24 Οκτ., 19.30, στον ίδιο χώρο).
ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ
dirouboula@pegasus.gr
