“Η χορεύτρια” του Πατρίκ Μοντιανό
-
Εκδόσεις Πόλις
Μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης
Η χορεύτρια έφτανε το πρωί, οκτώ παρά τέταρτο, στον Γκαρ ντυ Νορ. Μετά έπαιρνε το μετρό ώς την Πλατεία Κλισί. To κτίριο όπου
στεγαζόταν η Σχολή Ουακέρ ήταν αρχαίο. Στο ισόγειο, καμιά δεκαριά μεταχειρισμένα πιάνα, φύρδην μίγδην, σαν σε αποθήκη. Στους
ορόφους, κάτι σαν κυλικείο μ’ ένα μπαρ, και οι αίθουσες διδασκαλίας χορού. Δάσκαλός της ήταν ο Μπαρίς Κνιάσεφ, ένας Ρώσος
που θεωρούνταν από τους κορυφαίους… Μια ιδιαίτερη μυρωδιά παλιού ξύλου, λεβάντας και ιδρώτα.
Παρίσι, δεκαετία του ’60. Μια νέα χορεύτρια, που μεγαλώνει μόνη το παιδί της, νιώθει να απειλείται από τους ανθρώπους που πί-
στευε ότι ανήκαν πια αμετάκλητα στο παρελθόν της. Από αυτούς τους ανθρώπους προσπάθησε να ξεφύγει για να αφιερωθεί στην τέχνη της. Το βιβλίο μάς εισάγει στον κόσμο του χορού στο Παρίσι, με τη σκληρή του πειθαρχία· περιγράφει τις περίπλοκες σχέ- σεις της χορεύτριας με τον γιο της και τον αφηγητή (είναι ή όχι εραστής της; Παίζει τον ρόλο του πατέρα του γιου της;), το σκο- τεινό παρελθόν της και το έντονο παρόν της.
Ο Μοντιανό, με απατηλά ανάλαφρο ύφος, μας μιλά για την τέχνη, τον πόθο, την επιμονή της αγάπης, τον κίνδυνο, τη θρησκευτική συγκίνηση, τη νοσταλγία, τον χαμένο και ξανακερδισμένο χρόνο.
Ο Μοντιανό ζωγραφίζει για μία ακόμα φορά την αινιγματική ατμόσφαιρα του Παρισιού, αλλά εδώ αφηγείται τη στιγμή όπου, βγαίνοντας από την εφηβεία, στοχάζεται πάνω στη γραφή και αρχίζει να βλέπει τον εαυτό του σαν συγγραφέα. Μας δίνει ορισμένα στοιχεία για να κατανοή- σουμε τη διαδικασία της δουλειάς του, που βασίζεται στην κατάργηση των φράσεων και των παραγράφων. Κατασκευάζει μια ποιητική ανα- λογία με τον χορό, μια «πειθαρχία» που προσπαθεί να αποβάλει, όσο μπορεί, οτιδήποτε περιττό. Ένα λογοτεχνικό κείμενο πρέπει να διατη-ρεί αποκλειστικά και μόνο την ουσία του. Εκ του πλαγίου, αυτό το μυθιστόρημα θα μπορούσε να διαβαστεί ως το μανιφέστο του συγγραφέα.
Ο Πατρίκ Μοντιανό (γ 1945 . ), Νόμπελ Λογοτεχνίας 2014, είναι ο δέκατος πέμπτος Γάλλος που τιμήθηκε με το ίδιο βραβείο. Αναγγέλλοντας τη βράβευσή του, η Σουηδική Ακαδημία αναφέρθηκε στην «τέχνη της μνήμης, χάρη στην οποία ο συγγραφέας ζωντάνεψε τις πιο ανεπαίσθητες ανθρώπινες ιστορίες κι έφερε στο φως τη ζωή στην Κατοχή».
Έχει τιμηθεί επίσης με το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας το 1972, με το βραβείο Goncourt το 1976, με το βραβείο του Ιδρύματος Pierre de Monaco το 1984 και με το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας Paul Morand για το σύνολο του έργου του το 2000.
