Ιωάννης Συκουτρής (1 Δεκεμβρίου 1901 – 21 Σεπτεμβρίου 1937)
Το φιλοσοφικό πρόβλημα της αυτοχειρίας
Της Δέσποινας Μακρινού
Ο Ιωάννης Συκουτρής, ο σκοτεινός πολυφιλόσοφος, απο τη Σμύρνη, δεν άντεξε την αδικία και τις συμφορές της ζωής και σε ηλικία μόλις 36 ετών, έθεσε τέρμα στα αδιέξοδά του. Βυθίστηκε σε ένα σκοτάδι χωρίς επιστροφή, με τη βοήθεια βαρβιτουρικών, λίγο μετά και αφού έκανε το “καθήκον” του, επισκεπτόμενος τον ιερό βράχο της Ακροκορίνθου.
“Ολοένα αισθάνομαι να σκοτεινιάζει γύρω μου και μέσα μου… Τραυώ διαρκώς μπροστά και απόπειρες κάνω πολλές να ξεφύγω από το πολυδαίδαλο αδιέξοδο που μ’ έχει σπρώξει η ζωή, η μοίρα μου καλύτερα. Μια μοίρα, δε θέλω να πω σκληρή και κακή – σ’ αυτήν χρωστώ και τις πιο μεγάλες μου χαρές – αλλά πάντα που μου καθιστά τη ζωή σαν μια πορεία ενός υποζυγίου, που το έζεψαν και το σέρνουν προς τον γκρεμό». Με την επιστολή αυτή ο Συκουτρής, δηλώνει την χωρίς έλεος ενσωμάτωση των προσωπικών και φιλοσοφικών του ανησυχιών, ταυτοποιείται με τα πολιτικά αδιέξοδα του νεοεμφανισθέντος εθνικοσοσιαλισμού και παλεύει να ξεπεράσει τον “γκρεμό”.
Ο Ιωάννης Συκουτρής, παιδί φτωχής οικογένειας με καταγωγή απο τη Χίο, φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης και αργότερα στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Λόγω των εξαιρετικών του επιδόσεων, κατάφερε να διακριθεί και να συνεχίσει τις σπουδές του με υποτροφία, στην Κλασική Φιλολογία, στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου και της Λειψίας. Η διδακτορική του μελέτη είχε θέμα τον “Επιτάφιο του Δημοσθένη” και τους “πεσόντες οπλίτες της Χαιρώνειας”.
Ο Ιωάννης Συκουτρής, ο υπέροχος αυτός διανοητής και λάτρης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, συκοφαντήθηκε όσο κανείς άλλος από το χώρο των Ελλήνων διανοουμένων, αποσπώντας κατηγορίες όπως “οπαδός της παιδεραστίας” “ομοφιλόφιλος” και άλλα.
Οι πλατωνικές σχέσεις, που ανέπτυξε στο “Συμπόσιο” και ερμήνευσε με έναν μοναδικό τρόπο, ενόχλησαν τον συστημικό τρόπο σκέψης που επικρατούσε στις αρχές του 20ου αιώνα, με συνέπεια να τεθεί σε επιστημονική κρίση και απόρριψη.
Λίγοι τότε μπόρεσαν να αντιληφθούν τις ευαισθησίες του και την διαφορετικότητα του. “Έζησεν αδιάκοπα με υψωμένο το θερμόμετρο” έγραψε ο Τέλλος Άγρας, ενώ ο Άγγελος Σικελιανός για να θρηνήσει τον άδικο νεανικό του χαμό, συνέθεσε 14 στίχους, σε ένα σονέτο.
Επικεφαλής της εκστρατείας κατά του Συμποσίου, είχε τεθεί η Ιερά Σύνοδος, παρασύροντας και άλλους επιστημονικούς συλλόγους. Παρά το γεγονός ότι κατάφερε να ανατρέψει τις συκοφαντίες με δημοσιεύματα, οι προσβολές δεν αποσύρθηκαν και προχώρησαν στα δικαστήρια με δύο μηνύσεις.
Οι συνεχείς απογοητεύσεις και απορρίψεις του νεαρού “επαναστάτη” φιλόσοφου, συσώρευσαν μεγάλη θλίψη και μελαγχολία στην ψυχή του, με αποτέλεσμα να επιλέξει την χωρίς επιστροφή φυγή του, την αυτοχειρία.
Στις 21 Σεπτεμβρίου του 1937, ο Ιωάννης Συκουτρής, βρέθηκε νεκρός στο ξενοδοχείο που έμενε στην Κόρινθο, σε ηλικία μόλις 36 ετών.
Η αυτοκτονία του τέθηκε σε αμφισβήτηση και το ιατρικό ανακοινωθέν εκείνων των ημερών κατέγραψε καρδιακή εμβολή.
Ο Ιωάννης Συκουτρής δεν ένοιωσε ποτέ την ικανοποίηση να εκλεγεί καθηγητής, παρέμεινε υφηγητής παρά το τεράστιο φιλοσοφικό του έργο.
Σε αυτή τη χώρα το “διαφορετικό” πάντα τουφεκίζεται.
