Το ποιητικό έργο του Τσέχοφ παρουσιάζεται από το ιστορικό θέατρο της Μόσχας «Βαχτάγκοφ» σε σκηνοθεσία Ρίμας Τούμινας στις 3, 4 και 5 Φεβρουαρίου
«Φτωχά πλάσματα» χαρακτηρίζει τους ήρωες του «Θείου Βάνια» ο σκηνοθέτης της παράστασης Ρίμας Τούμινας
Εργο βαθιά ποιητικό, τρυφερό και ανθρώπινο, όπου η ζωή σχοινοβατεί ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία, «Ο Θείος Βάνιας» του Αντον Τσέχοφ, μας έρχεται στην Αθήνα από το ιστορικό θέατρο της Μόσχας «Βαχτάγκοφ».
Η παραγωγή που σκηνοθέτησε ο Ρίμας Τούμινας και παρουσιάζεται στο θέατρο «Μπάντμιντον» στις 3, 4 και 5 Φεβρουαρίου, έχει τιμηθεί με το βραβείο καλύτερης παράστασης για τον εορτασμό των 150 χρόνων από τη γέννηση του Τσέχοφ (2010).
«Ο Θείος Βάνιας μας είναι απαραίτητος σήμερα για να μας στηρίξει, να μη γίνουμε κυνικοί, αγενείς, ασυνείδητοι άνθρωποι», λέει ο σκηνοθέτης. «Με όλα όσα αντιμετώπισε στη ζωή του, δεν έχασε την αρετή της εντιμότητας και συνέχισε να εργάζεται. Κοντά στο θέατρό μας, υπάρχει ένα μνημείο της Πριγκίπισσας Tουραντό. Ισως θα έπρεπε να χτίσουμε ένα μνημείο στον Θείο Βάνια».
Τα έργα του Τσέχοφ προσφέρουν έδαφος για εξερεύνηση, διαλεύκανση της ουσίας, αιτιολόγηση του είδους. Με «προϋπηρεσία» στον Τσέχωφ -έχει σκηνοθετήσει «Τρεις Αδελφές», «Γλάρο» και «Βυσσινόκηπο»- ο Ρ. Τούμινας δίνει τη δική του εκδοχή πάνω στο έργο, δίχως να φοβηθεί μήπως κατηγορηθεί ως «ασεβής». Κάθε σκηνοθεσία του πάνω σε κείμενο του συγγραφέα αποτελεί ένα νέο βήμα προς την έννοια αυτής της μυστηριώδους λέξης «κωμωδία», που τόσο διαψεύδει το πλαίσιο της πλοκής. «Φτωχά πλάσματα» χαρακτηρίζει τους τσεχοφικούς ήρωες ο ίδιος. «Ονειρεύονται, φιλοδοξούνε, αλλά πολλές φορές για το τίποτα. Αυτή η ιδέα είναι παρούσα σε όλα του τα έργα. Η εμπάθεια του Τσέχοφ είναι καλοπροαίρετη, καλοσυνάτη. Πιθανώς αυτός είναι και ο λόγος που σε όλα τα έργα του υπάρχει ένα κρυμμένο χιούμορ».
Πώς αντιμετώπισε τον Τσέχοφ: κλασικά, συμβατικά ή ριζοσπαστικά; Το πιο ενδιαφέρον στην περίπτωσή του είναι ο τρόπος που αντιλαμβάνεται και «μεταφράζει» το ρωσικό αυτό κλασικό αριστούργημα. Δεν έκανε ούτε «βανδαλισμό», ούτε «ξανάγραψε» το κείμενο, ούτε το περιέκοψε, όπως εξηγεί. Απλά. «Ξαναδιάβασε» το κείμενο, σαν να «μην υπήρχαν ερμηνείες πριν από αυτόν». Γιατί, «δεν υπάρχει τίποτα συνηθισμένο, όμορφο, οικείο». Δεν υπάρχει η περιτριγυρισμένη από κήπους έπαυλη του Τσέχοφ, δεν υπάρχουν άνετες πολυθρόνες, ούτε τραπέζι στρωμένο με δαντελένιο τραπεζομάντιλο και ζεστό σαμοβάρι, ούτε η αίσθηση ενός σπιτικού όπου έζησαν πολλές γενιές… Υπάρχει μόνο κενός χώρος, ερημωμένος από τη ζωή, ο χώρος του θεάτρου με τους γκρι διαδρόμους, ένα αλαβάστρινο λιοντάρι ?σύμβολο της Αγίας Πετρούπολης? ίσως είναι το μέρος όπου γεννήθηκε ο πρόγονος που έχτισε την έπαυλη, υπάρχει ένας πάγκος εργασίας με τραχιές πλάκες, ένας παλιός καναπές και αρκετές καρέκλες. Οι χαρακτήρες του Τσέχοφ, όπως τους είδε ο Τούμινας και όπως ενσαρκώνονται από τους ηθοποιούς, θυμίζουν έντονα κομμάτι του εαυτού μας. «Ζουν σε συνθήκες συγκρουόμενων φιλοδοξιών, φιλοσοφούν, δουλεύουν σκληρά ή τεμπελιάζουν, υπηρετούν και
καταναλώνουν. Τους ενώνει το γεγονός ότι η ζωή του καθενός πήγε στραβά».
Χαμένα όνειρα
Ο συνταξιούχος καθηγητής Σερεμπριακόφ και η νεαρή γυναίκα του Ελένα καταφτάνουν στο απομακρυσμένο υποστατικό τους στη ρωσική επαρχία, το οποίο συντηρούν η Σόνια -κόρη του καθηγητή από τον πρώτο του γάμο- και ο θείος της, Βάνιας. Η παρουσία τους αναστατώνει τη ζωή των ανθρώπων του κτήματος, διαταράσσει τις ισορροπίες και φέρνει στην επιφάνεια χαμένα όνειρα και ανεκπλήρωτους πόθους. Η φθορά της καθημερινότητας, η πλήξη, τα λάθη, οι δικαιολογίες, ένας υποδόριος ερωτισμός και μια σχεδόν σουρεαλιστική αντιμετώπιση της πραγματικότητας χαρακτηρίζουν τη ζωή των ηρώων, που βλέπουν τον κόσμο γύρω τους να αλλάζει αναπόφευκτα.
Ξέσπασμα
Ο «Θείος Βάνιας» του Τούμινας ασχολείται με το τι σκέφτονται οι χαρακτήρες και με το τι εξομολογούνται σε περιόδους πνευματικής αναταραχής. Οι εξομολογήσεις τους ξεσπούν από τις ψυχές τους τόσο ορμητικά, σαν να βγαίνει κάποιος από ένα αποπνικτικό
δωμάτιο στον καθαρό αέρα.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ
akarali_pegasus.gr
Πηγή: Έθνος
