H σχέση συλλέκτη-καλλιτέχνη είναι μια σχέση περίπλοκη, ιδιόμορφη, συγκρουσιακή, φιλική. Αυτή η σχέση, από τη μία, θυμίζει δύο άνδρες που αγαπούν την ίδια γυναίκα, όπως λέει ο Χρόνης Μπότσογλου, κι από την άλλη, η διαφορά ανάμεσά τους είναι ουσιαστική.
«Εμένα μ’ αρέσει να ζωγραφίζω», συνεχίζει ο ζωγράφος, «ενώ εκείνος θέλει να μαζεύει ζωγραφιές. Για μένα ζωτική σημασία έχει η διαδικασία, για ‘κείνον αξία έχει η απόκτηση του έργου».
Η έκθεση που διοργανώνει ο συλλέκτης Βλάσης Φρυσίρας, ιδρυτής του ομώνυμου Μουσείου στην οδό Αστερίου 3, στην Πλάκα, και ο κατάλογος που τη συνοδεύει, με κείμενα καλλιτεχνών σχετικά με το δίπολο συλλέκτη?καλλιτέχνη, αναμένεται να αναζωπυρώσει ανάλογες συζητήσεις.
Η έκθεση «Πρόσωπο με πρόσωπο: οι καλλιτέχνες και ο συλλέκτης», που θα εγκαινιαστεί απόψε στις 8 στο Μουσείο Φρυσίρα και θα διαρκέσει έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, παρουσιάζει 250 αυτοπροσωπογραφίες των καλλιτεχνών με τους οποίους συνεργάστηκε ο Φρυσίρας στα 40 χρόνια της συλλεκτικής του δραστηριότητας και πορτρέτα (90) του ίδιου του συλλέκτη, φιλοτεχνημένα στο ίδιο διάστημα από καλλιτέχνες της συλλογής του.
Το δίπολο
Η παρουσίαση φιλοδοξεί να σκιαγραφήσει το δίπολο ανάμεσα στον συλλέκτη και σε 99 παραστατικούς καλλιτέχνες, Ελληνες και ξένους, που συμμετέχουν με έργα τους στην έκθεση, αλλά και τη δημιουργική δυναμική του. Οσοι γνωρίζουν από τις μέχρι τώρα εκθέσεις τη συλλογή του Φρυσίρα, προσανατολισμένη σταθερά στην παραστατική ζωγραφική, κυρίως ανθρωποκεντρική, τώρα θα γνωρίσουν και μία άλλη εμμονή του, αυτήν της συγκέντρωσης προσωπογραφιών των καλλιτεχνών με τους οποίους συνδέεται και πορτρέτων του ιδίου.
«Ενθυμούμαι», λέει ο ίδιος, «ότι όταν βρέθηκα για πρώτη φορά απέναντι στις αυτοπροσωπογραφίες του Ρέμπραντ και του Βαν Γκογκ συγκλονίστηκα. Από τότε άρχισα να συλλέγω αυτοπροσωπογραφίες καλλιτεχνών. Το δικό μου πορτρέτο ήταν επακόλουθο της προσωπικής σχέσης που είχε αρχίσει να χτίζεται ανάμεσα σε μένα και τους καλλιτέχνες».
Το εγχείρημα μιας τέτοιας έκθεσης σίγουρα είναι τολμηρό. Μήπως είναι φιλαρέσκεια, ναρκισσισμός, ματαιοδοξία; αναρωτιέται και ο ίδιος. «Γιατί όχι;» λέει και υποστηρίζει ότι «αυτή η έκθεση θα παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον και για τους φιλότεχνους γιατί καταγράφεται η υπαρξιακή σχέση 99 Ευρωπαίων καλλιτεχνών με τον συλλέκτη τους και αντιστρόφως, η οποία -αδιαμφισβήτητα- είναι σχέση ζωής γιατί ο ένας δεν υπάρχει χωρίς τον άλλο. Είναι λοιπόν δυνατόν αυτή η πραγματικότητα να παραμείνει αθέατη;».
Οι επισκέπτες λοιπόν θα έρθουν σε επαφή με αυτή την «υπαρξιακή σχέση» μέσα από έργα των Αντάμι, Αρόγιο, Ασαργιωτάκη, Βερούκα, Βαλαβανίδη, Απ. Γεωργίου, Δασκαλάκη, Ζαμπούρα, Κτιστοπούλου, Λάππα, Μαντζαβίνου, Μαρτινέλι, Μποκόρου, Μπότσογλου, Μυταρά, Πατρασκίδη, Πάουλα Ρέγκο, Ρόρρη, Σακαγιάν, Τζαμουράνη, Τοντόροβιτς, Τσόκλη, Φασιανού, κ.ά.
Ο Ολλανδός ζωγράφος Πατ Αντρέα, με πολλά έργα στη Συλλογή Φρυσίρα, είναι από τους καλλιτέχνες που δεν επιθυμούσαν «να αναλύσουν τα χαρακτηριστικά τους» ή «να επιθεωρήσουν τα πρόσωπα των άλλων», κάνοντας αυτοπροσωπογραφίες ή πορτρέτα.
Μέχρι που γνώρισε τον Ελληνα συλλέκτη. Εκείνη την εποχή, λέει, επισκεπτόταν συχνά το Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης και είχε μαγευτεί από το εξαιρετικό διπλό πορτρέτο του συμπατριώτη του Βαν Ντάικ και του μαικήνα του, με το όνομα Ενδυμίωνας Porter που του ακουγόταν τόσο εξωτικό όσο και το Βλάσης Φρυσίρας. Ετσι αποφάσισε να κάνει ένα διπλό πορτρέτο με τον ίδιο τρόπο και στο ίδιο μέγεθος.
«Δημιουργοί»
«Ο Συλλέκτης είναι κι αυτός ”δημιουργός” αφού παρεμβαίνει και διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί και προσλαμβάνεται από τον κόσμο το έργο τέχνης» (Στέφανος Δασκαλάκης, ζωγράφος)
ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ
dirouboula@pegasus.gr
Πηγή: Έθνος
