Η Στέβια (Stevia rebaudiana), ανακαλύφθηκε στην κεντρική και νότια Αμερική απο τα μέσα του 19ου αιώνα και χρησιμοποιούνταν ώς γλυκαντικό και θεραπευτικό φυτό από φυλές Ινδιάνων.
Ενώ θεωρείται 150 έως 300 φορές πιο γλυκιά από την ζάχαρη, δεν περιέχει κανένα θερμιδογόνο συστατικό. Επομένως αποτελεί μία εναλλακτική πρόταση για τα άτομα που θέλουν να προσέχουν την πρόσληψη σακχάρων και θερμίδων πχ διαβητικοί και παχύσαρκοι.
Οι δραστικές γλυκαντικές ουσίες της Στέβιας είναι μία ποικιλία γλυκοζιτών της στεβιόλης. Η στεβιόλη είναι ένα τετρακυκλικό διτερπένιο και αποτελεί το άγλυκο τμήμα των γλυκοζιτών που βρίσκονται στα φύλλα της στέβιας. Το μίγμα των κρυσταλλικών ενώσεων που λαμβάνονται από το εκχύλισμα της στέβιας και διατίθεται ως διαιτητικό συμπλήρωμα αναφέρεται ώς στεβιοσίδη παίρνοντας το όνομα του από το κυριότερο γλυκοζίτη της στεβιόλης( φώτο 1). Η στέβια περιέχει πολλά συστατικά όπως μεταλλικά στοιχεία και ιχνοστοιχεία(χρώμιο, μαγνήσιο, κάλιο, ψευδάργυρο, μαγνήσιο και σελήνιο), βιταμίνη Β καθώς και φυτοθρεπτικές ουσίες όπως χλωροφύλλη και φυσικές στερόλες. Παρουσιάζει ιδιότητες αντιβακτηριακές, αντιοξειδωτικές ενώ αναφέρεται οτι παρουσιάζει και δράση καρδιοτονωτική.
Θεωρείται επίσης βέβαιο οτι δεν ευνοεί την δημιουργία τερηδόνας και την ανάπτυξη του μύκητα Candida albicans. Τελος, παρουσιάζει αντιγηραντική δράση, προστασία από ιούς κτλ.
H στέβια χρησιμοποιείται ευρέως τόσο στην ποτοποιία όσο και στην ζαχαροπλαστικη. Δεδομένου δε οτι δεν αλλοιώνεται σε υψηλές θερμοκρασίες, μπορεί να χρησιμοποιήθει άφοβα σε ένα ευρύ φάσμα τροφίμων που απαιτούν βράσιμο(πχ μαρμελάδες).
Οσον αφορά την κυκλοφορία της στην χώρα μας αλλά και παγκοσμίως, η στέβια καλλιεργείται και διατίθεται σε πολλές χώρες οπως Κίνα, Ιαπωνία,Νότια Κορέα, Ινδία και Βραζιλία απο το 1970. Στις ΗΠΑ απο το 2008 έχει επιτραπεί η χρήση της ώς τρόφιμο και υποκατάστατο ζάχαρης.
Oσον αφορά στην Ευρωπαική Ενωση, στις 11 Νοεμβρίου 2011, δημοσιεύτηκε ο κοινοτικος μηχανισμός 1131/2011 με τον οποίο εγκρίνεται η χρήση γλυκοζιτών στεβιόλης που εκχυλίζονται από το φυτό Στέβια, ως γλυκαντικών σε 31 κατηγορίες τροφίμων. Ως γλυκαντική ύλη, διατίθεται σε μορφή σκόνης, σε σταγόνες αλλά και σε δισκία απο τα περισσότερα καταστήματα βιολογικών προιόντων αλλά και μεγάλων σουπερ μάρκετ. Ανάλογα με την προέλευση, την μορφή, την καθαρότητα και την τυποποίηση των γλυκαντικών της συστατικών, κάθε προιόν στέβιας μπορεί να έχει διαφορετικό τρόπο κατανάλωσης. Αυτό σημαίνει οτι πάντοτε θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι οδηγίες του παρασκευαστή.
Οικονομική σημασία της στέβιας.
Η στέβια σε σχέση με άλλες εναλλακτικές καλλιέργειες έχει μεγάλη οικονομική σημασία διότι προτιμάται διεθνώς λόγω της μηδενικής θερμιδικής αξίας, η καταναλώση της παρουσιάζει μεγάλη αύξηση πωλήσεων, αποτελεί πολυετή καλλιέργεια αλλα καλλιεργείται ώς ετήσια, και τέλος αναμένεται να καλλιεργηθεί σε 8.000.000 στρέμματα προκειμένου να καλυφθεί η παγκόσμια ζήτηση. Μετά από δοκιμαστικές έρευνες σε διάφορες γεωργικές περιοχές της Ελλάδας, διαπιστώθηκε οτι το φυτό συμπεριφέρεται ως πολυετες και αναβλαστάνει όπως και η μηδική.
Φώτο 1. (Στεβιόλη και στεβιοσίδη) Το φυτό Στέβια
Το καθαρό κέρδος ανα στρέμμα κυμαίνεται απο 100 έως 250 ευρώ ανάλογα με την στρεμματική απόδοση και την τιμή πώλησης των ξηρών φύλλων στέβιας η οποία κυμαίνεται από 2 έως 2,5 ευρώ το κιλό. Μπορεί να προσφέρει πολύ περισσότερα κέρδη στους αγρότες από ότι άλλες παραδοσιακές καλλιέργειες όπως το ροδάκινο, το βαμβάκι και τα τεύτλα. Συμφέρει δε, διότι έχουμε απόσβεση του επενδυθέντος κεφαλαίου αλλά και κέρδη από τον πρώτο κιόλας χρόνο. Το κυριότερο πρόβλημα αυτή την στιγμή είναι οτι δεν λειτουργεί εργοστάσιο μεταποίησης στέβιας. Η λειτουργία ενός τέτοιου εργοστασίου θα συνέβαλε πολύ στην επέκταση της καλλιέργειας στη Ελλάδα και θα δημιουργούσε θέσεις απασχόλησης στην χώρα.
Προς το παρόν η Στέβια δεν υπάγεται σε Κοινή Οργάνωση Αγοράς της Ευρωπαικής Ενωσης, ούτε προβλέπεται για αυτήν συνδεδεμένη ενίσχυση από κονδύλια του γνωστού ως Α’ πυλώνα της κοινοτικής χρηματοδότησης. Διευρενάται πάντως η δυνατότητα ένταξης της καλλιέργειας σε προγράμματα του Β’ πυλώνα του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για την επερχόμενη νέα, προγραμματικής περιόδου 2014.
Γραμματέα Αναστασία
Γεωπόνος ΓΠΑ
Msc στο τμήμα Γεωργίας και Βελτίωσης φυτών ΓΠΑ.
