Της Βάνας Λυκομήτρου
Είναι βέβαιο, με βάση τα στατιστικά στοιχεία, πως όλοι κάποια στιγμή αντιμετωπίζουμε, ή θα αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα, με αφετηρία την σπονδυλική μας στήλη προσωρινό ή μακροχρόνιο, που μεταφράζεται σε πόνο στην μέση, στον αυχένα, ή ακόμα και στα άκρα. Ο Ηλίας Παπαδόπουλος, Ορθοπαιδικός- Χειρουργός σπονδυλικής στήλης και σκολίωσης, μίλησε στη Βάνα Λυκομήτρου μεταξύ άλλων για τα αίτια, αλλά και για την αντιμετώπιση τέτοιου είδους προβλημάτων.
Όταν έχουμε πόνους στη μέση ή σε άλλα σημεία του σώματος που προέρχονται από τη σπονδυλική μας στήλη τι ακριβώς συμβαίνει;
Καταρχήν πρέπει να ξεχωρίσουμε τον πόνο στον άξονα του σώματος, από το κεφάλι στην ουρά ( αξονικός πόνος) και τον πόνο στα χέρια ή στα πόδια που ξεκινάει από το σώμα και κατεβαίνει στα άκρα (νευρογενής πόνος). Ο πόνος στο σώμα προέρχεται από κάποιο τοπικό πρόβλημα της σπονδυλικής στήλης και ο πόνος που κατεβαίνει στο χέρι ή στο πόδι προέρχεται από την πίεση κάποιου νεύρου στην αντίστοιχη περιοχή του αυχένα ή της μέσης (νευρογενής πόνος). Για παράδειγμα, μπορεί ο πόνος να ξεκινήσει από τον αυχένα ή τη μέση και να περάσει στο χέρι ή στο πόδι. Ο πιο συνηθισμένος λόγος για τον οποίον συμβαίνουν αυτοί οι πόνοι είναι η εκφύλιση της σπονδυλικής στήλης, που συμβαίνει με τα χρόνια λόγω ηλικίας, αυτό που ο κόσμος το λέει δισκοπάθεια ή άλατα. Συνήθως σε μικρή ηλικία ξεκινάμε να έχουμε δισκοπάθεια– που έτσι κι αλλιώς όλοι θα κάνουμε δισκοπάθεια γιατί θα χαλάσει ο δίσκος μας όπως χαλάει το δέρμα μας και κάνουμε ρυτίδες- κι αργότερα, μεταξύ δυο σπονδύλων θα αναδειχτούν και τα άλατα, που είναι τίποτα άλλο, παρά η αρθρίτιδα. Άρα τα δυο αυτά γεγονότα, προκαλούν πόνους σε όλες τις ηλικίες και μπορεί να δημιουργήσουν αξονικό πόνο. Αν τώρα η δισκοπάθεια είναι τόσο σημαντική και πεταχτεί μια κήλη από τον δίσκο η οποία πιέζει κάποιο νεύρο, ή αν τα άλατα είναι τόσο πολλά που επίσης πιέσουν κάποιο νεύρο, τότε θα πονέσει το χέρι ή το πόδι.
Από ποια ηλικία ξεκινούν συνήθως τα εν λόγω προβλήματα;
Κάπου στην εφηβεία. Πάρα πολύ σπάνια βέβαια, αλλά βλέπουμε παιδιά τα οποία έχουν δισκοπάθεια από την εφηβεία τους ή και κήλη δίσκου. Αυτό όμως επαναλαμβάνω σπάνια! Γύρω στα 20 με 30 ξεκινάει η δισκοπάθεια και από τα 40 και μετά ξεκινούν τα προβλήματα με τα άλατα.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής ευνοεί την ανάπτυξη των συγκεκριμένων παθήσεων; Κι ακόμα υπάρχουν άνθρωποι που είναι πιο επιρρεπείς σε παθήσεις τις σπονδυλικής στήλης;
Αυτό είναι δύσκολο να απαντηθεί, γιατί η δισκοπάθεια και τα άλατα, ο βαθμός της εκφύλισης του σώματός μας, σε κάποιο βαθμό, καθορίζεται και από τα γονίδιά μας. Τώρα αν κάποιος κάνει βαριές δουλείες, επισπεύδει το πρόβλημα, αλλά αυτό που παίζει ρόλο κυρίως, είναι το πώς είναι φτιαγμένος κανείς. Ο τρόπος ζωής βοηθάει, όχι στο να αποκτήσουμε πρόβλημα πιο αργά ή πιο γρήγορα, αλλά στο αν και πόσο θα πονέσουμε από την εκφύλιση της σπονδυλικής μας στήλης. Με δεδομένο ότι όσο πιο γυμνασμένος είναι κάποιος τόσο λιγότερο πονάει, η καθιστική ζωή, η έλλειψη άσκησης, η παχυσαρκία, το κάπνισμα κλπ, δεν δημιουργούν δισκοπάθεια, ή άλατα, αλλά συντελούν όμως στο να πονάει κανείς πιο πολύ από τις συγκεκριμένες παθήσεις.
Πότε θα πρέπει να ανησυχήσουμε για την εμφάνιση μεγαλύτερων προβλημάτων.
Συνήθως ο ασθενής δεν μπορεί να το αντιληφθεί από μόνος του ώστε να ανησυχήσει. Δηλαδή μια μέση μπορεί να υποφέρει από εκφυλιστικούς λόγους (δισκοπάθεια και άλατα), αλλά μπορεί να πονέσει και από άλλα πιο σοβαρά αίτια που εδράζουν στην σπονδυλική στήλη, όπως από μια φλεγμονή στη σπονδυλική στήλη, από έναν καρκίνο στη σπονδυλική στήλη, ή από ένα κάταγμα. Επίσης μπορεί να πονάμε γύρω στην σπονδυλική στήλης από άλλο αίτιο, όπως από έναν κολικό νεφρού, ή πολύ σπάνια, από ένα ανεύρυσμα αορτής. Άρα είναι βασικό ο ασθενής όταν βλέπει πως ένα σύμπτωμα επιμένει, να μην βγάζει από μόνος του συμπεράσματα, αλλά να απευθύνεται στον γιατρό του, ο οποίος και θα αποφασίσει, εάν ο πόνος προέρχεται από μια απλή εκφύλιση (άλατα ή δισκοπάθεια) ή όχι. Ένας πόνος είναι ανησυχητικός, όταν συνοδεύεται από αδυναμία του νεύρου που πιέστηκε.
Όσον αφορά στην πρόληψη τι πρέπει να κάνει και τι να προσέχει κανείς;
Η πρόληψη είναι λίγο δύσκολη, γιατί , όπως προείπαμε, τα συγκεκριμένα προβλήματα είναι καταγεγραμμένα στα γονίδιά μας . Όπως δεν ξέρουμε τι ρυτίδες θα κάνουμε μεγαλώνοντας, έτσι δεν ξέρουμε τι δίσκους έχουμε και πόσο εκτεταμένη εκφύλιση θα έχει κάποια στιγμή η σπονδυλική μας στήλη. Αυτό όμως που πρέπει σίγουρα να κάνουμε, είναι να προσέχουμε να μην σηκώνουμε βαριά αντικείμενα, να προσέχουμε τον τρόπο που σκύβουμε, να προσέχουμε τις απότομες κινήσεις με τη μέση μας. Άλλωστε ένα σημαντικό μέρος της φυσιοθεραπείας είναι η εκπαίδευση του ασθενούς για το πώς να φέρεται σωστά στη μέση του κι γι αυτό το λέμε «σχολείο μέσης». Η μόνη πρόληψη που μπορούμε να κάνουμε είναι να είμαστε γυμνασμένοι και σε αρκετά τελικά, όταν μιλάμε για εκφύλιση – που αφορά όλους μας- μιλάμε για το πόσο πολύ πονάει η μέση μας και κατά πόσο αυτό το πράγμα μου αλλάζει την ποιότητα ζωής.
Ποιες είναι οι ενδεδειγμένες μέθοδοι θεραπείας;
Φάρμακα και φυσικοθεραπεία. Σε αποτυχία αυτών η χρήση κορτιζόνης είτε από το στόμα είτε με επισκληρίδιο . Σε τρίτο στάδιο πάμε στο χειρουργείο.
Τα φάρμακα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Στα αντιφλεγμονώδη, στα παυσίπονα και σε αυτά του χρόνιου πόνου (που είναι πάρα πολύ λίγα και δεν είναι της καθημερινής χρήσης).
Εδώ να κάνω μια παρένθεση και να πω ότι υπάρχει η λανθασμένη άποψη ότι τα αντιφλεγμονώδη, είναι καλύτερα να λαμβάνονται με ένεση. Σίγουρα η ένεση είναι πιο γρήγορη στη δράση, αλλά όχι καλύτερη, προκαλεί δε τις ίδιες επιπλοκές κι επιπλέον πόνο στην περιοχή της χορήγησης.
Κυριαρχεί η άποψη ότι μια χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη, μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη. Μύθος ή πραγματικότητα;
Πρόκειται για έναν μύθο. Οι περισσότεροι δαιμονολογούν πάνω σε αυτό. Στα σωστά χέρια το χειρουργείο της σπονδυλικής στήλης είναι απόλυτα ασφαλές. Η πιθανότητα να μείνει κανείς παράλυτος είναι σχεδόν μηδενική ακόμα και για πάρα πολύ δύσκολα χειρουργεία. Δυστυχώς πολλοί γιατροί λένε οι ίδιοι στους ασθενείς μην πας να χειρουργηθείς γιατί μπορεί να μείνεις παράλυτος, για εμπορικούς λόγους, για να μην χάσουν τον ασθενή τους, ή γιατί οι ίδιοι έχουν άγνοια. Όπως και το αντίθετο που συμβαίνει, κάποιοι γιατροί να λένε εάν δεν σε χειρουργήσω τώρα, θα μείνεις παράλυτος. Κι αυτό είναι υπερβολικό.
