της Βάνα Λυκομήτρου
Κατά 37% αυξήθηκαν οι αυτοκτονίες στη χώρα μας από το 2009 έως τον Αύγουστο του 2012, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, η οποία βλάπτει σοβαρά την ψυχική και τη σωματική υγεία , ενώ συνδέεται άμεσα και με την αύξηση του αλκοολισμού.
Πριν από 4 χρόνια ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, είχε δημοσιεύσει μια έρευνα που έλεγε ότι η κρίση βλάπτει την ψυχική υγεία. Η κρίση αυτή στη χώρα μας έσκασε σαν βόμβα εν αιθρία, τη στιγμή που όλοι ζούσαμε μέσα στο ροζ σύννεφο του σύγχρονου life style. Πως επέδρασε λοιπόν αυτή η έκρηξη στον ψυχισμό του Έλληνα.
Απάντηση: Μετά τη κρίση που διανύουμε, την τελευταία τριετία, έχει παρατηρηθεί μεγάλη επιβάρυνση στην ψυχική υγεία σε πολλά διαφορετικά επίπεδα. Ενώ τον πρώτο χρόνο πιστέψαμε ότι είναι κάτι που θα περάσει, βλέπουμε τελικά ότι τα πράγματα είναι αρκετά πιο περίπλοκα και πιο σκληρά, απ΄ ότι περιμέναμε. Βλέπουμε από την μια ένα μεγάλο ποσοστό ανέργων από τους οποίους το 40% είναι από 18 έως 25 ετών . Το 30% από αυτούς , ζει σε συνθήκες ανέχειας. Αυτά τα ποσοστά είναι ιδιαίτερα υψηλά. Από τη άλλη, το μεγαλύτερο ποσοστό των ανέργων βρίσκεται σε παραγωγική ηλικία, δηλαδή βρίσκεται σε ένα ηλικιακό εύρος ανθρώπων, οι οποίοι μπορεί να έχουν οικογένεια, παιδιά, να εξαρτώνται από αυτούς άλλοι άνθρωποι, κάτι που δυσχεραίνει τα πράγματα. Για να καταλάβουμε πόσο μεγάλη σημασία έχει αυτό, αρκεί να σας πω, ότι σε μια μελέτη που είχε γίνει σε 26 χώρες, το χρονικό διάστημα 1970 έως 2006, είχε αναζητηθεί το ποσοστό θνησιμότητας, ανάλογα με τις οικονομικές μεταβολές και είχε βρεθεί τότε, πως για κάθε αύξηση της τάξεως του 1% στην ανεργία, αυξάνονται κατά 0,8% οι αυτοκτονίες.
Η κρίση που βιώνει η χώρα, ήταν καταπέλτης. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μεγάλη προσέλευση σε δομές παροχής ψυχικής υποστήριξης, έχει αυξηθεί σε υψηλό ποσοστό, η χρήση τηλεφωνικών γραμμών ψυχολογικής υποστήριξης, καθώς οι επισκέψεις στα κέντρα ψυχικής υγείας. Οπότε καταλαβαίνετε ότι υπάρχει μια μεγάλη αύξηση στην αναζήτηση παροχής ψυχολογικής υποστήριξης.
Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα ,ψυχολογικά, αλλά και σωματικά ενδεχομένως, που λειτουργούν ως αποτέλεσμα της κρίσης?
Απάντηση: Όπως είπα και πρίν θα πρέπει να συνδέσουμε την κρίση και με την ανεργία. Υπάρχει μεγάλη σύνδεση, καθώς η ανεργία μπορεί να επηράσει πολύ την ψυχολογική κατάσταση των ανθρώπων. Η εργασία αποτελεί έναν σημαντικό δείχτη προστασίας της ψυχικής υγείας του ανθρώπου. Και γι αυτό με την αύξηση της ανεργίας, υπάρχει παράλληλα και μια αύξηση των ψυχικών διαταραχών. Η ανεργία αυξάνει το στρες κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εκδήλωση διαφόρων ψυχικών νοσημάτων, όπως αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη, κλπ.
Επί πλέον, η κρίση εκτός από την ψυχική, επηρεάζει και τη σωματική υγεία. Φαίνεται ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στην επιδείνωση της κρίσης και άλλων νοσημάτων όπως για παράδειγμα των καρδιαγγειακών.
Ερώτηση.. Πρόσφατη έρευνα του πανεπιστημίου της Οξφόρδης δείχνει ότι η οικονομική κρίση συνδέεται με σημαντική αύξηση και του αλκοολισμού.
Απάντηση: Υπάρχει μεγάλη αύξηση στην κατανάλωση αλκοόλ, όπως και μεγάλη αύξηση στις απόπειρες αυτοκτονιών. Να πω εδώ, ότι από το 2009 έως τον Αύγουστο του 2012, παρατηρήθηκε αύξηση των αυτοκτονιών κατά 37%, που είναι ένα πάρα πού υψηλό ποσοστό. Και δεν ξέρουμε ακόμα τι ποσοστά θα δούμε στο μέλλον.
Ερώτηση. Άλλαξε και η συμπεριφορά του μέσου πολίτη μέσα στην καθημερινότητα?
Απάντηση: Ο κόσμος τώρα πια, δεν είναι όπως ήταν προ της κρίσης. Δεν βγαίνει έξω κάθε βράδυ να χαλάει χρήματα. Υπάρχει πλέον μια εσωστρέφεια, μια πιο μελαγχολική , κατηφής στάση, απέναντι στην καθημερινότητα. Τώρα ο κόσμος στρέφεται κυρίως στην διασκέδαση και την κοινωνική συναναστροφή μέσα στα σπίτια.
Ερώτηση: Οι γάμοι και τα διαζύγια επηρεάστηκαν? Υπήρξε επίδραση της οικονομικής κρίσης?
Απάντηση: Σίγουρα η οικονομική ανέχεια και η ανεργία, επηρεάζουν και την αίσθηση της ταυτότητας του άλλου. Όπως γνωρίζουμε, η εργασία αποτελεί ένα απο τα στοιχεία που καθορίζουν κοινωνικά έναν άνθρωπο. Ένα απο τα στοιχεία που καθορίζουν την ταυτότητά του. Όταν λοιπόν κάποιος μείνει άνεργος, ή έχει πλέον ένα πάρα πολύ μικρό εισόδημα, αυτό μπορεί να επηρεάσει την εικόνα της αυτοεκτίμησής του και αυτό στη συνέχεια να επηρεάσει την σχέση που έχει με τον σύντροφό του.
Ερώτηση: Επηρεάζεται και η σεξουαλική ζωή?
Απάντηση: Το έντονο άγχος , και η μελαγχολική διάθεση συνήθως μειώνουν τη σεξουαλική επιθυμία.
Ερώτηση: Όσον αφορά στις αυτοκτονίες, είναι τελικά η κρίση που οδηγεί τους ανθρώπους σε αυτό το στάδιο, ή απλώς είναι μια αφορμή που δίνεται σε άτομα με προδιάθεση?
Απάντηση: Kανείς δεν μπορεί να δώσει σαφή απάντηση σε αυτό. Το σίγουρο είναι ότι η κρίση μπορεί να οδηγήσει στην αυτοκτονία έναν άνθρωπο, είτε γιατί θα πυροδοτήσει μια βαριά κατάθλιψη, είτε γιατί ο άνθρωπος αυτός, μπορεί να βρεθεί σε ένα αδιέξοδο τέτοιας οικονομικής φύσης, όπου ανάλογα με την προσωπικότητά του, να το κάνει. Η αυτοκτονία δεν είναι απλό πράγμα. Δεν αυτοκτονεί ο κάθε άνθρωπος!
Ερώτηση: Βγαίνει κάτι θετικό από όλη αυτή την ιστορία? Έχετε παρατηρήσει ας πούμε μια τάση των ανθρώπων να μπαίνουν πλέον περισσότερο στην ουσία των πραγμάτων?
Απάντηση: Νομίζω ότι είναι αρχή ακόμα και τώρα βλέπουμε τα πρώτα σημάδια της κρίσης στον κοινωνικό ιστό. Θέλει λίγο το χρόνο του ο άνθρωπος για να ζυμωθεί με τα νέα δεδομένα , προκειμένου να δούμε πραγματικά πως θα εξελιχθεί αυτή η νέα τάξη πραγμάτων.
Ερώτηση: Τι θα πρέπει να κάνει κάποιος, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις όποιες ψυχολογικές επιπτώσεις, του προκαλούν τα οικονομικά προβλήματα.
Απάντηση: Να προσπαθήσει να δει με αισιοδοξία το μέλλον να αφιερώνει χρόνο με τους ανθρώπους που αισθάνεται καλά μαζί τους.Να χρησιμοποιήσει όλο το υποστηρικτικό περιβάλλον που υπάρχει γύρω του οικογένεια ,φίλοι.Να βρει ενδιαφέροντα που τον ευχαριστούν.Στην περίπτωση που τα πράγματα είναι βαρύτερα δηλαδή δεν μπορεί να λειτουργήσει και πιέζεται πάρα πολύ η επίσκεψη σε έναν ειδικό είναι απαραίτητη γιατί αρκετές φορές η κατάθλιψη δεν είναι εμφανής και η πρώιμη διάγνωση είναι σημαντική για την θεραπεία της.
